Artykuły, Ciekawostki, Nauka

Jak opóźnić starzenie. Tajemnicze telomery a przerwy od jedzenia

telomery jak opóźnić starzenie

Starzenie się jest nieuchronnym procesem, którego co prawda nie da się zatrzymać, jednak można znacznie spowolnić. Wiek w metryczce często nie odpowiada temu biologicznemu. U niektórych osób procesy starzenia, a więc stopniowego upośledzenia funkcji narządów następują szybciej niż wskazuje to wiek chronologiczny. U innych wolnej czasem mówi się, że czas się dla nich zatrzymał.

Szybkość starzenia zależy od różnych czynników takich jak styl życia, odżywianie, poziom stresu itd. Jednak u różnych osób prowadzących podobny styl życia można zaobserwować różny wiek biologiczny. Cóż zatem odpowiada za starzenie się organizmu?Jak opóźnić starzenie telomery

Tajemnicze telomery

Telomery są to niewielkie fragmenty chromosomu, zlokalizowane na jego końcach, zabezpieczające przed uszkodzeniem materiał genetyczny. Oprócz funkcji ochronnej ułatwiają powielanie DNA, czyli powstawanie nowych komórek. Podczas procesu replikacji DNA telomery zachowują DNA w całości – podobnie jak plastikowe nakładki na końcach sznurowadeł chronią je przed strzępieniem.

Wraz z każdym podziałem komórkowym podczas replikacji DNA telomery tracą kilkadziesiąt lub kilkaset nukleotydów i stają się nieco krótsze. Komórki potrzebują coraz więcej czasu by móc się podzielić. Aż w końcu zupełnie tracą tę zdolność i wchodzą w okres biologicznego starzenia się. Kiedy na tyle się zmniejszą, że  nie potrafią się dzielić rozpoczyna się proces śmierci komórek.

telomery DNA głodówka

Kurczące się telomery odpowiadają za starzenie się organizmu, mutacje, mniejszą zdolność regeneracji narządów i tkanek. Ponadto słabiej chronią materiał genetyczny, w związku z czym wzrasta ryzyko raka i szeregu chorób, gdyż komórki układu immunologicznego nie powstają wystarczająco szybko by zapewnić skuteczną ochronę.

Im krótsze nasze telomery tym szybsze starzenie i krótsze życie

Proces skracania telomerów można jednak znacznie zahamować, a nawet odwrócić !  W jednym z badań pilotażowych opublikowanych w The Lancet Oncology wykazano, że w grupie mężczyzn uczestniczących badaniu, którzy zmodyfikowali styl życia m.in zmienili dietę i obniżyli poziom stresu przy pomocy takich technik jak joga i medytacja, długość telomerów wzrosła średnio o 10% w ciągu 5 lat, natomiast w grupie kontrolnej zmalała o ok 3%.

Jak opóźnić starzenie Tajemnicze telomery a przerwy od jedzenia

Jednak o wiele bardziej istotnym czynnikiem hamującym proces skracania telomerów jest ograniczenie podaży kalorii poniżej zapotrzebowania.
Za hamowanie lub przyspieszanie procesu skracania telomerów a w efekcie starzenie odpowiadają białka zwane sirtuinami – SIRT 1,2,3. Co ciekawe one są syntetyzowane przez organizm w odpowiedzi….. na krótkotrwałe głodzenie ” zauważono, że podczas głodzenia dochodzi do wzrostu aktywności sirtuin” [1]

Stosowanie krótkotrwałych głodówek tzw intermitten fasting, dłuższe przerwy w jedzeniu, wstawanie od stołu z lekkim niedosytem zwiększa aktywność sirtuin.
Może to być np. dieta 8 godzinna, jednodniowy post w tygodniu, czy tzw dieta wojownika – spożywanie jednego dużego posiłku w ciągu dnia. Wniosek: im mniej jemy, tym dłużej żyjemy i dłużej zachowujemy młodość.

Przerwy w jedzeniu a telomery

Przerwy w jedzeniu i krótkotrwałe posty pozwalają organizmowi lepiej uporać się pokarmem zjedzonym w ostatnim posiłku i przełączyć się z trybu „trawienie” na tryb „odpoczynku”, podczas którego będzie on  w stanie skupić na innych procesach takich jak chociażby naprawa komórek. (2) Sam bowiem proces trawienia wymaga bardzo dużo energii. Brak dłuższych przerw między posiłkami, ciągłe podjadanie skutkuje tym, że organizm przez większość doby zajmuje się trawieniem. Kiedy zatem może się regenerować ? posty krótkotrwałe telomery

Promowany przez dyżurnych dietetyków styl żywienia „mało i często” to wymysł współczesnych czasów. U Greków stosowano posty jako nakaz higieniczny. Hipokrates twierdził „Jeśli człowiek mało je i pije, to nigdy nie zachoruje”  zaś Sokrates nazywał  barbari czyli barbarzyńcami tych, co jedli więcej niż 2 razy na dzień.. Jeszcze nie tak stosunkowo dawno jedzono 2 lub maksymalnie 3 posiłki dziennie, czasami jeden. Poza tym regularnie przestrzegano okresowych postów chociażby z powodów w religijnych.

Dłuższe przerwy w jedzeniu nie tylko wpływają na przedłużenie młodości i życia [4], ale przyczyniają się do ogólnego zmniejszenia dziennego spożycia kalorii, efektywnego spalania tłuszczu, zwiększenia metabolizmu (który zaczyna zwalniać dopiero po 72 godzinach postu), zwiększenia beztłuszczowej masy ciała, zmniejszania oporności na insulinę, zwiększonej produkcji hormonu wzrostu [3] wpływającego znacząco na długość życia i występowanie chorób sercowo-naczyniowych.

Poza przerwami w jedzeniu, przegładzaniem się od czasu do czasu  – niektóre substancje jak np. resweratrol –  składnik czerwonego wina, jagód i związki występujące w taganku aktywują sirtuiny chroniąc telomery przed degradacją i skracaniem.

Referencje
[1] Sirtuiny — enzymy długowieczności? Katedra i Zakład Chemii Medycznej Akademii Medycznej w Gdańsku
[2] Practicality of intermittent fasting
[3] Post a hormony
[4] Mniej kalorii dłuższe życie wisc.edu

5 3 votes
Article Rating

Powiązane wpisy

Subscribe
Powiadom o
guest

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

8 komentarzy
najstarszy
najnowszy oceniany
Inline Feedbacks
View all comments
Mirosław Wujek
Mirosław Wujek
6 lat temu

nie tak dawno odkryto że telomery odbudowują się po zastosowaniu bajkaliny

Gosia Skronska
Gosia Skronska
6 lat temu

organizm wysycony omegą 3 też zachowuje dłużej dłuższe telomery
i ma rację gumppek, że na pewno wiele innych czynników wpływa na długowieczność, nie mniej warto próbować, tym bardziej, że bajkalina czy czysta (to bardzo ważne) omega 3 są dostępne, jak i inne np. antyoksydanty, bo resweratol nie trzeba brać z wina, po co niszczyć wątrobę alkoholem 😉

japier
japier
4 lat temu
Reply to  Gosia Skronska

wino to nie alkohol 🙂

gumppek
gumppek
6 lat temu

Dziwne golec piaskowy raczej nie głoduje rytmicznie. Nie wie co to jest medytacja. Nie je traganka by żyje w Somalii i Etiopii. Nie stosuje regularnych postów po w naturze to niemożliwe, a żyje 10 krotnie dłużej jak jego krewniacy. I jeszcze jedno resweratrolu w winie jest nie wiele i jego też golec nie spożywa. Tym bardziej że aktywny jest tylko izomer trans który pod wpływem świata przekształca się w nieaktywny izomer cis. Problem długowieczności jest bardzo złożony. I jeszcze wiele wody upłynie w Wiśle zanim będzie można coś na ten temat powiedzieć. Użycie zwrotu wszystkie religie jest nie uprawnione bo… Czytaj więcej »

Olo
Olo
6 lat temu
Reply to  gumppek

Jedna jaskółka wiosny nie czyni. I radziłbym analizować organizmy które naprawdę są długowieczne np.żółwie, a nie „Golce piaskowe są najdłużej żyjącymi znanymi gryzoniami, o długości życia dochodzącej do 28 lat”. Zresztą taka ich natura, a tu mówimy właśnie jakie czynni środowiskowe przedłużają życie /taki sobie temat jeden z wielu – człowiek interesuje się wszystkim pod słońcem :))/

Gumiś
Gumiś
6 lat temu

Ja w tym celu uposażyłam się w olej z pestek malin 😀 Jak on mi nie pomoże to już nic innego!

Ana
Ana
6 lat temu
Reply to  Gumiś

Potwierdzam! Bardzo dobry sposób:) Ja dodatkowo stosuję kolaminę 1000+D3 i często spaceruję z męzem na świezym powietrzu zeby się dotlenić. Do tego wieczorny prysznic ciepło-zimno na zmianę i efekt jest zadowalający:)

miro
miro
3 lat temu

Moja ciotka ma 104 lata i lata w tę i w tamtą.
nie wierzy w diety cud.Pracuje od dziecka, je co chce,ale kiedyś jadła skromnie.
ona się pyta , czy jeszcze żyją ci specjaliści, co śmierci wojnę wypowiedzieli i całe życie poświęcili na powstrzymaniu ich starzenia się?