Cygański rumianek bezpromieniowy [Matricaria discoidea] zwany maruna to skromny kwiatek poboczy i trawników. Uznawany za inwazyjny chwast. W zielarstwie wykorzystywany podobnie do rumianku pospolitego, jako środek relaksujący, przeciwskurczowy i przeciwzapalny.
Cygański rumianek bezpromieniowy
Pochodzi z Ameryki Północnej, stąd czasem nazywany jest rumiankiem amerykańskim. Pod koniec XVIII wieku po raz pierwszy pojawił się na dawnych polskich ziemiach w okolicach Grodna. Obecnie występuje w klimacie umiarkowanym na całym świecie.
Jest rośliną jednoroczną, osiąga wysokość od 20 cm do 40 cm. Ma pierzaste liście i malutkie, żółto-zielone stożkowate główki kwiatowe bez promienistych języczków płatkowych. Roztarte w palcach wydzielają charakterystyczni słodki, owocowy zapach z nutką ananasa.
Jako gatunek inwazyjny, cygański rumianek szybko rośnie i osiedla się na luźnych, naruszonych glebach. Wyrasta w parkach, wzdłuż ścieżek spacerowych, na podwórkach, terenach ruderalnych, gruzowiskach, poboczach dróg i autostrad, przy chodnikach, na polach uprawnych i przydrożach.
W tradycyjnym zielarstwie
Od tysięcy lat Amerykańscy Indianie wykorzystywali cygański rumianek bezpromieniowy jako lekarstwa, aromatyczną przyprawę w kuchni i pachnidło. Nosili w sakiewkach wymieszane z innymi ziołami, wypychali poduszki, wyściełali kołyski. Cygański rumianek dawał przyjemny zapach i odstraszał owady.
Lekkie herbatki o zapachu ananasa stosowano na gorączkę, anemię poporodową, rozstrój żołądka, biegunki, dolegliwości jelitowe, biegunki, uczucie niepokoju, bezsenność, zewnętrznie obmywano zakażone rany.
Pierwszy człon łacińskiej nazwy wywodzi się od słów matka i opieka, wskazując na kojące działanie. Drugi człon discoidea oznacza bez płatków.
Energetyka
Smak: aromatyczny, słodki, gorzki, chłodzi, nawilża. Uwalnia energetycznie stagnacje, nadmiar ciepła, hamuje stany zapalne, wzmacnia żołądek, tonizuje układ pokarmowy, koi system nerwowy, łagodzi ból
Podobnie jak rumianek pospolity stosowany jest jako środek łagodzący, przeciwzapalny, relaksujący, przeciwskurczowy, uspokajający. Na głębszym poziomie pomaga zachować świadomość siebie, harmonię między matką i dzieckiem, między człowiekiem i naturą. Wskazany przy braku harmonii z otoczeniem, odczuwaniu braku wsparcia, które zapewnia natura.
Rumianek bezpromieniowy zastosowania
Koszyczki kwiatowe są bogate w lotne olejki eteryczne. Zawierają m.in kwas walerianowy, chamazulenowy, kwercytynę, i apigeninę o działaniu przeciwzapalnym, antyoksydacyjnym, przeciwnowotworowym.
Działanie: napotne, moczopędne, rozkurczowe, przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwpasożytnicze, łagodzące, uspokajające, lekko nasenne. Działa podobnie, chociaż nieco słabiej niż rumianek pospolity.
Zastosowania:
- Niepokój, stres, rozstrój emocjonalny, bezsenność
- Przeziębienie, gorączka, słaba odporność
- Zaburzenia trawienne, problemy z żołądkiem, bolesne skurcze
- Stany zapalne skóry, wypryski, świąd, pokrzywki, podrażnienia, rany
- Infekcje pasożytnicze: owsiki, glista ludzka, włosogłówka i grzybicze – candida
- Słaba laktacja u matek karmiących
Surowcem leczniczym są koszyczki i górne odcinki pędów zbierane podczas kwitnienia od czerwca do września. Suszy się rozłożone pojedynczą warstwą w przewiewnym, zacienionym miejscu.
Cygański rumianek przepisy
Herbatka
2 łyżki świeżych bądź suszonych koszyczków zaparza się 5 minut w szklance wrzątku. Pije po 1-2 szklanki dziennie rozłożone na porcje. Przy pasożytach 250 ml rano na pusty żołądek.
Napar ma przyjemny, ananasowy smak, działa uspokajająco, łagodząco, przeciwbólowo. Stosuje się w rozstroju emocjonalnym, bezsenności, zaburzeniach trawiennych, skurczach, infekcjach, gorączce. Zewnętrznie do płukanek gardła, okładów na oczy, podrażnioną skórę, rany, zapalenie meszków włosowych.
Można jeść 2 łyżki suszonych koszyczków, by zrównoważyć nastrój i zapobiec stanom depresyjnym. Kwiaty wykorzystuje się w kuchni. Dodaje się do sałatek, słodkich przekąsek, ciasteczek, nalewek, syropów, jogurtów, lodów. .
Aromatyczne lody
Składniki:
2 szklanki kremu kokosowego
1,25 szklanki świeżych, umytych, osuszonych kwiatów rumianku bezpromieniowego
0,25 szklanki jasnego, płynnego miodu
Mleko kokosowe wstawić do lodówki na całą noc, by oddzieliła się śmietanka od wody. Delikatnie wyjąć i odlać wodnistą warstwę. Wsypać kwiaty rumianku do śmietanki, w rondelku powoli podgrzewać na wolnym ogniu mieszając. Nie dopuszczać do wrzenia by nie przypalić.
Zestawić z ognia pod przykryciem do 45 minut, nie pozostawić do całkowitego ostygnięcia, by zbyt nie zgęstniał. Przecedzić przez gęste sitko lub gazę. Wymieszać z miodem i wstawić do lodówki na kilka godzin. Po schłodzeniu blendować kwadrans do konsystencji kremu i zamrozić. Podawać udekorowane miętą lub plasterkiem limonki.