Kodeina i jej działanie uzależniające

Kodeina jest substancją występującą w wielu lekach przeciwbólowych. Można ją odnaleźć w składzie farmaceutyków dostępnych zarówno na receptę, jak i bez niej. Mimo leczniczego wykorzystywania kodeiny trzeba pamiętać o tym, że jest to substancja silnie uzależniająca.

Niewłaściwe zażywanie leków przeciwbólowych, samodzielne zwiększanie ich dawki może powodować uzależnienie od kodeiny – i to psychiczne i to fizyczne. Czym ono się objawia i jak z nim walczyć?

Czym jest kodeina?

Kodeina inaczej nazwana metylomorfiną jest organicznym związkiem chemicznym. Stanowi pochodną morfiny. W śladowych ilościach znajduje się w niej też opium. Kodeina zaliczana jest do najważniejszych opatów. W organizmie człowieka jest metabolizowana przez enzymy wątrobowe do morfiny i norkodiny. Kodeina wykazuje bardzo silny wpływ na ośrodkowy układ nerwowy. Zażywana w zbyt dużych ilościach wywołuje euforię, błogą apatię, powoduje zanik uczucia głodu i spowolnienie perystaltyki jelit i żołądka.[1][2][3][4]

Leki z kodeiną – na co się je stosuje?

Prawdopodobnie leki z kodeiną znajdują się w apteczkach większości polskich domów. Substancja ta wykazuje działanie przeciwbólowe, przeciwbiegunkowe oraz przeciwkaszlowe. Odnaleźć można ją więc w syropach na kaszel, tabletkach na ból gardła czy głowy. Leki z kodeiną można aplikować doustnie, doodbytniczo lub podskórnie. Nigdy nie powinny być podawane dożylnie, ponieważ mogą wywołać reakcję anafilaktyczną lub obrzęk płuc. Farmaceutyki z kodeiną zaczynają działać po ok. 15-20 minutach od zażycia, a ich efekty utrzymują się do 6 godzin. W większości farmaceutyków znaleźć można do 15 mg kodeiny.[5] Za dawkę narkotyczną uważa się 100- 300 mg.[6]

Leki zawierające kodeinę dostępne są zarówno bez recepty, jak i na nią. Rekomenduje się jednak, aby preparaty lecznicze z kodeiną zawsze zażywać pod kontrolą lekarską i ściśle stosować się do zaleceń opisanych na ulotce. Pozwoli to uniknąć uzależnienia od kodeiny, a także skutków ubocznych przedawkowania tej substancji, do których zalicza się:
• Senność
• Apatia
• Osłabiona i spowolniona perystaltyka jelit
• Swędzenie, wysypka, zmiany skórne
• Zawroty i bóle głowy
• Mdłości
• Otępienie
• Rozdrażnienie
• Nadmierne wyciszenie i wiele innych.
Ważne jest również zaznaczenie, że leki z kodeiną nie mogą być zażywane przez osoby z niewydolnością nerek, urazami głowy, niedoczynnością tarczycy, jaskrą, nadciśnieniem tętniczym, chorych na cukrzycę. [7] Leków z kodeiną nie można również podawać dzieciom do 12 roku życia, kobietom karmiącym piersią, osobom z zaburzeniami oddychania i uzależnionych od narkotyków.[8]

Jak działa kodeina?

Kodeina ma działanie podobne do morfiny. Oznacza to, że w dużym stopniu eliminuje ona ból, a nawet pozwala się go całkowicie pozbyć.[9][10] Kodeina wykazuje też działanie przeciwkaszlowe. Stosowana w odpowiednich dawkach nie stanowi zagrożenia, jednak w przypadku jej przedawkowania może wystąpić wiele objawów niepożądanych [11]. Do takich zalicza się:
• nadmierną euforię,
• apatię,
• zmniejszenie uczucia głodu,
• stany lękowe,
• ataki padaczki, halucynacje,
• zaburzenia równowagi, agresję.
W przypadku bardzo dużego stężenia kodeiny w organizmie dojść może do zmian w mózgu i zaburzenia impulsów nerwowych. [12][13] Przedawkowanie tej substancji można rozpoznać po takich objawach jak niebieskie zabarwienie skóry i warg, ból lub dyskomfort w obszarze klatki piersiowej, zaburzenia świadomości, utrata przytomności zwężone źrenice, senność, brak wyczuwalnego ciśnienia lub pulsu, nieregularna praca serca.[14]Takie objawy powinny skłonić do szukania natychmiastowej pomocy lekarskiej.

Uzależnienie od kodeiny – objawy i leczenie

Kodeina jest narkotycznym środkiem opioidowym. Z tego też powodu wykazuje silne działanie uzależniające. Podobnie jak w przypadku innych narkotyków uzależnia psychicznie i fizycznie. Jako objawy uzależnienia od kodeiny wymienia się:
• dreszcze,
• nieregularne bicie serca lub przeciwnie – wyczuwalny brak jego pracy,
• trudności z oddychaniem – sapanie, przyspieszony lub spowolniony oddech, bądź jego brak,
• niestrawność,
• senność,
• otępienie,
• zaparcia,
• wzdęcia,
• nudności,
• wymioty,
• brak apetytu,
• bóle brzucha,
• zaburzenia widzenia,
• ciemny odcień moczu,
• wzmożone pocenie się,
• zawroty głowy,
• zaczerwienienie na twarzy, szyi i ramionach.
Fizyczne uzależnienie od kodeiny rozwija się od 6 do 12 miesięcy, psychiczne następuje o wiele szybciej – wystarczy tylko kilka dni regularnego zażywania substancji. W przypadku prób ograniczenia ilości przyjmowanych dawek lub całkowitego odstawienia narkotycznej substancji pojawiają się objawy tzw. zespołu odstawiennego. Zalicza się do nich:
• nadpobudliwość,
• agresję,
• bóle głowy,
• mdłości,
• lękliwość,
• płaczliwość,
• problemy z widzeniem,
• kłopoty ze snem,
• kołatanie serca.
Uzależnienie od kodeiny wymaga specjalistycznego leczenia. Wyjście z nałogu nie jest łatwe i często trwa bardzo długo. Pierwszym krokiem w leczeniu jest poddanie osoby uzależnionej detoksykacji, czyli oczyszczaniu organizmu z substancji narkotycznych. Detoksykacja trwa ok.10 dni. Pacjent musi się w czasie tego okresu liczyć z wystąpieniem objawów zespołu odstawiennego. Aby ograniczyć dyskomfort, lekarz może zalecić podawanie leków wyciszających i przeciwbólowych. W pierwszym etapie leczenia uzależniony powinien przebywać pod nieprzerwaną opieką lekarzy. Kolejnym etapem leczenia uzależnienia od kodeiny jest terapia grupowa i indywidualna. Jej zadaniem jest nauczyć uzależnionego jak raczyć sobie z problemami wcześniej rozwiązywanymi pomocą kodeiny.[15][16][17]

Więcej porad znajdziesz na cefalgin.pl

Źródła:

[1] https://zdrowie.gazeta.pl/Zdrowie/7,101580,22734377,kodeina-lek-na-cale-zlo.html
[2] https://medox.org.pl/uzaleznienie-od-kodeiny/
[3] https://pl.wikipedia.org/wiki/Kodeina
[4] https://www.aptekagemini.pl/poradnik/zdrowie/kodeina-wlasciwosci-interakcje-i-przeciwwskazania/
[5] https://stylzycia.polki.pl/leki,kodeina-czy-mozna-sie-od-niej-uzaleznic,10402971,artykul.html
[6] https://www.psychiatria.pl/porada/uzaleznienie-od-kodeiny/3716
[7] https://www.psychiatria.pl/porada/uzaleznienie-od-kodeiny/3716
[8] https://www.psychiatria.pl/porada/uzaleznienie-od-kodeiny/3716
[9]https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/apteczka/kodeina-jak-narkotyk-dzialanie-skutki-uboczne-dawkowanie-aa-U8y2-8WrS-mKNb.html
[10]https://kobieta.onet.pl/zdrowie/kodeina-dzialanie-i-uzaleznienie-od-skladnika-syropu-na-kaszel/p7g4fvd
[11] https://zdrowie.gazeta.pl/Zdrowie/7,101580,22734377,kodeina-lek-na-cale-zlo.html
[12] https://detoksnarkotykowy.pl/uzaleznienie-od-kodeiny/
[13]https://www.doz.pl/czytelnia/a14636-Czym_jest_kodeina_jak_dziala_i_jakie_ma_skutki_uboczne
[14] https://medjol.pl/warto-wiedziec/narkomania/uzaleznienie-od-kodeiny-jakie-ma-objawy-i-jak-z-niego-wyjsc
[15] https://detoksnarkotykowy.pl/uzaleznienie-od-kodeiny/
[16]https://www.aptekagemini.pl/poradnik/zdrowie/kodeina-wlasciwosci-interakcje-i-przeciwwskazania/
[17] https://osrodektrzezwosc.pl/uzaleznienia/lekomania/kodeina/