Marskość wątroby – objawy, leczenie i profilaktyka

Wątroba – jeden z największych narządów w naszym ciele, zlokalizowana w prawej części jamy brzusznej, o wadze około półtora kilograma. Bierze udział nie tylko w procesach trawiennych, ale przede wszystkim odpowiada za odtruwanie organizmu. Gdy jej praca zostanie zaburzona, konsekwencje zdrowotne mogą być bardzo poważne, niejednokrotnie nawet śmiertelne, dlatego tak istotne jest by dbać o jej prawidłową kondycję.

Co to jest marskość wątroby?

Wątroba to największy gruczoł trawienny w naszym organizmie, zbudowany z tysięcy pojedynczych komórek, który jako jedyny narząd wydzielania wewnętrznego ma możliwość samoregeneracji, nawet po utracie 2/3 jej masy. Odpowiada ona przede wszystkim za trawienie pokarmu na proste, przyswajalne przez nasz organizm składniki, a także wydalanie z organizmu substancji toksycznych dostających się do jego wnętrza, a także powstających w trakcie przemian metabolicznych. Wątroba to ponadto ogromny magazyn zapasowy dla tłuszczów, glikogenu, żelaza, witaminy A, D, E i K. Co więcej, odpowiada ona za syntezę nie tylko żółci, ale również triglicerydów, cholesterolu, albumin, fibynogenu oraz innych czynników krzepnięcia krwi.

• Szkodliwe działanie na wątrobę wykazują takie czynniki jak:
• Tłusta, bogata w mocno przetworzone produkty dieta.
• Spożywanie dużych posiłków zamiast kilku mniejszych w ciągu dnia.
• Palenie papierosów.
• Zażywanie leków, takich jak niesteroidowe leki przeciwzapalne, środki hormonalne czy tetracykliny.
• Duże ilości alkoholu – powodujące niedotlenienie hepatocytów i niewydolność całego narządu, a z czasem jego trwałe uszkodzenie i zwłóknienie.
• Patogenne drobnoustroje, w tym przede wszystkim HAV, HBV oraz HCV.
• Metale ciężkie, toksyny zawarte w grzybach i inne substancje trujące pochodzące ze środowiska.

Choć, jak już zostało wspomniane, wątroba ma duże zdolności regeneracyjne, to z czasem może dochodzić do nieodwracalnych zmian w hepatocytach polegających przede wszystkim na ich włóknieniu, co prowadzić może do jej niewydolności i stanów takich jak np. marskość wątroby.

Marskość wątroby to końcowe stadium wielu chorób wątroby, w którym dochodzi do całkowitego zatarcia zrazikowej struktury organu. Miąższ wątroby nabiera guzkowatego charakteru, tworzonych przez skupiska hepatocytów otoczone gęstą tkanką włóknistą. Sprawia to, że wątroba z czasem ulega silnemu niedokrwieniu i martwicy. Dodatkowo pojawia się zastój w naczyniach krwionośnych skutkujący tzw. nadciśnieniem zwrotnym.

Przyczyny marskości wątroby mogą być różne, począwszy od nadużywania alkoholu, przez szkodliwe działanie leków, wirusowe zapalenie wątroby wywoływane główni przez HCV i HBV, choroby metaboliczne lub te przebiegające z zastojem żółci, czyli cholestazą, aż po niewydolność prawej komory serca, w wyniku której dochodzi do zastojów w dolnych częściach ciała. Z tego względu wyróżnia się między innymi:

• poalkoholową marskość wątroby;
• marskość pozapalną;
• marskość żółciową;
• marskość zastoinową;
• marskość autoimmunologiczną;

Objawy chorej wątroby

Wiele mówi się o tym, że wątroba, nawet gdy jest chora, nie daje dolegliwości bólowych. Owszem, sama wątroba faktycznie ze względu na brak unerwienia nie boli, jednakże w stanach zapalnych powiększona wątroba może uciskać otaczającą ją torebkę wątrobową. To wtedy właśnie pojawia się ból określany jako „ból wątroby”. Objawy chorej wątroby początkowo są mało specyficzne, dlatego przez długi czas marskość wątroby może pozostać nierozpoznana. Wśród nich najczęściej wymienia się:

• Chroniczne zmęczenie i nasilającą się senność;
• Brak apetytu i problemy z trawieniem ciężkich potraw;
• Utratę wagi;
• Częste wzdęcia;
• Świąd skóry;
• Przerost ślinianek przyusznych;
• Ziemisty, lekko żółty odcień skóry;
• Ciemniejsze zabarwienie moczu;
• Skłonność do krwawień z dziąseł i innych błon śluzowych;
• Pajączki na skórze i rumień na dłoni i opuszkach palców.

Z kolei zaawansowana marskość wątroby objawy daje następujące:

• wodobrzusze;
• skazę krwotoczną;
• przepuklinę pępkową;
• silne, uogólnione obrzęki;
• śpiączkę metaboliczną;
• nadciśnienie wrotne i krwawienie z żylaków przełyku;
• hipogonadyzm;
• zaburzenia pracy nerek;
• rak wątrobowokomórkowy.

Jak leczyć marskość wątroby?

Marskość wątroby często diagnozuje się przede wszystkim w oparciu o zgłaszane objawy chorej wątroby i przeprowadzonego z pacjentem wywiadu lekarskiego, uzupełnionego o takie badania laboratoryjne jak:

• Enzymy wątrobowe (ALT, AST, GGT);
• Bilirubina pośrednia i bezpośrednia;
• Markery stanu zapalnego;
• Przeciwciała przeciwko HBV i HCV.

Dodatkowo przeprowadzane są również badania obrazowe, w pierwszej kolejności USG, a następnie rezonans lub tomografia komputerowa. Jednoznaczne potwierdzenie choroby, wraz z określeniem stopnia jej zaawansowania jest biopsja wątroby i badanie histopatologiczne pobranego wycinka.

Leczenie marskości wątroby powinno mieć charakter dwutorowy i obejmować zarówno łagodzenie jej objawów i skutków dla organizmu jak i zlikwidowanie przyczyny źródłowej. Tylko w ten sposób możliwe jest bowiem zahamowanie postępu choroby. Jeżeli więc mamy do czynienia z alkoholową marskością wątroby, należy natychmiast odstawić alkohol, podobnie sytuacja wygląda w przypadku leków. W chorobach metabolicznych, związanych z zaburzeniami przyswajania żelaza i miedzi (choroba Wilsona), najlepszym rozwiązaniem jest ograniczenie spożycia produktów spożywczych, zawierających duże ilości tych mikroelementów i suplementację dużymi dawkami cynku. Jeżeli natomiast marskość wątroby jest efektem działania wirusów, najlepszym rozwiązaniem jest terapia przeciwwirusowa.

Trzeba jednak pamiętać, że leczenie marskości wątroby ma na celu przede wszystkim zahamowanie postępu choroby, bowiem jej całkowite wyleczenie i przywrócenie prawidłowej struktury i pracy wątroby nie jest możliwe. Zdarza się również, że zastosowane terapie nie przynoszą oczekiwanego rezultatu i objawy marskości wątroby nasilają się, prowadząc do nieodwracalnego niewyrównania. W tej sytuacji jedynym wyjściem jest przeszczep wątroby.

Marskość wątroby – profilaktyka

Stare przysłowie mówi, że „lepiej zapobiegać niż leczyć”, dlatego warto zadbać o dobrą kondycję swojej wątroby. Dla jej prawidłowego funkcjonowania ogromne znaczenie ma odpowiednia dieta i regularna aktywność fizyczna, a także brak używek, w tym przede wszystkim alkoholu. Oto ogólne zalecenia dla wszystkich, którzy chcą dbać o swoją wątrobę:

• Nie przejadaj się.
• Jedz dużo owoców i warzyw np. brokułów, szpinaku czy buraków.
• Pij dużo wody.
• Ogranicz tłuste, smażone i ciężkostrawne potrawy.
• Wyeliminuj z diety słodycze i niezdrowe przekąski.

Kolejnym ważnym krokiem jest ograniczenie ilości spożywanego alkoholu, a także szczepienie przeciwko wirusowi odpowiedzialnemu za wirusowe zapalenie wątroby typu B. Podobnie jak wirus HCV (na który brak na ten moment szczepienia), jest on przenoszony przez krew, uszkodzoną skórę oraz błony śluzowe. Do zakażenia może dojść nawet w takich miejscach jak gabinet stomatologiczny czy salon fryzjerski.

Ważnym elementem profilaktyki, jeśli chodzi o marskość wątroby, jest również aktywność fizyczna. Regularne spacery, pływanie czy jazda na rowerze nie tylko wpływają korzystnie na nasz organizm, ale również na psychikę.

Z pewnością nie zaszkodzi również suplementacja preparatami wspomagającymi pracę wątroby. Nawet przy niewielkim dyskomforcie warto ją wspierać, stymulując jednocześnie naturalne procesy regeneracyjne. Najlepszym rozwiązaniem są preparaty, takie jak na przykład Essentiale, które zawierają:

• cholinę – składnik fosfolipidów zmniejszający ilość tłuszczu magazynowanego w wątrobie;
• fosfolipidy – wchodzące w skład błon komórkowych hepatocytów i wspomagające regenerację uszkodzonej wątroby;
• wyciągi ziołowe np. z ostropestu plamistego, karczocha, czy ostrokrzewu paragwajskiego;
• witaminy z grupy B oraz E.

Szczególnie ważna jest zawarta w fosfolipidach fosfatydylocholina, stanowiąca główny budulec błony komórkowej hepatocytów. Dzięki jej odpowiedniej suplementacji możliwe jest przywrócenie prawidłowej struktury ich błon oraz stymulacja odbudowy uszkodzonej wątroby. Doskonale sprawdzają się w tym wypadku zwłaszcza fosfolipidy sojowe, które charakteryzują się doskonałą biodostępnością. Tego typu preparaty można bez obaw stosować na co dzień, ponieważ nie wchodzą w interakcje z innymi lekami i nie powodują żadnych skutków ubocznych. Warto je również zażywać w momencie, kiedy pojawiają się objawy marskości wątroby, ponieważ udowodniono, że systematycznie stosowane spowalniają procesy włóknienia wątroby. Najnowsze badania wskazują także na ich korzystny wpływ na inne procesy zachodzące w naszym organizmie, takie jak hamowanie powstawania płytek miażdżycowych. Zmniejszenie adhezji płytek krwi czy usuwanie nadmiaru żółci z organizmu.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Źródła:

• Monika Szymańska, Andrzej Prystupa, Agata Koprianiuk-Sowińska, Janusz Schabowski, Jerzy Mosiewicz, Alkoholowa choroba wątroby w praktyce lekarskiej, , „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu” 2011, tom 17, nr 3, s. 148-154.
• Szczeklik A.,Choroby wewnętrzne, tom I,Medycyna Praktyczna,Kraków,2005
• mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/watroba/50969,marskosc-watroby
• journals.viamedica.pl/gastroenterologia_kliniczna/article/viewFile/29293/24045
  0 0 votes

  Article Rating