Przymiotno białe i kanadyjskie zielarskie przepisy

Przymiotno białe [Erigeron annuus], inaczej zimotrwał zwyczajny to gatunek nieco inwazyjnej rośliny z rodziny astrowatych. Do Europy przywędrowało z Ameryki Północnej i szybko zadomowiło się w różnych strefach klimatycznych.

Na świecie występuje ponad 400 gatunków przymiotna, w śród nich rośliny  jednoroczne, dwuletnie lub wieloletnie. Niektóre się uprawia, większość uznawana za chwasty.

Przymiotno białe

Powszechnie spotykane wśród pól, łąk, pastwisk i przydroży, pojawia się na ternach ruderalnych i wysypiskach. Rośliny z gatunku przymiotno można rozpoznać po owłosionych łodygach i liściach i jasnożółtych, stokrotkowatych kwiatach pojawiających się późną wiosną.

 Nazwa rodzajowa Erigeron wywodzi się z greki, od słów eri-wcześnie i gergon-starzec, prawdopodobnie od owłosionego wyglądu. Roślina wyrasta do 90 cm wysokości i jest obficie ulistniona.Górne liście lancetowate, dolne odwrotnie jajowate z długimi ogonkami. Żółte koszyczki kwiatowe z białymi płatkami tworzą wiechy.

Przymiotno kwitnie od czerwca do października. Co prawda nie wygląda tak okazale jak inne rośliny z astrowatych, ale ma wiele zastosowań.

W tradycyjnym zielarstwie

Od wieków Indianie Cherokee i inne plemiona wykorzystywały przymiotno amerykańskie [Erigeron philadelphicus] o podobnych właściwościach do celów leczniczych. Z obitego ziela robiono okłady na bóle głowy, korzenie żuto przy kaszlu i przeziębieniu. Z rośliny wytwarzano kadzidła i tabakę, do wąchania przy infekcjach.

Napary i wywary stosowano do łagodzenia gorączki, hamowania krwotoków, przy krwiopluciu, padaczce, dolegliwościach kobiecych oraz by wspomóc nerki i serce. Z ziela gotowanego w łoju wyrabiano maści na rany skórne i do oczu przy „przyćmieniu wzroku.

Nicholas Culpeper w swoich zielnikach opisywał roślinę jako flea-wort, jako że nasiona przypominały pchły. Zalecał je gotować na problemy jelit, trawienie i dla łagodzenia gorączki.

Profil energetyczny
Smak: ostry, cierpki, gorzki
Energetyka: chłodzi, osusza
Tkanki: płuca, serce, wątroba, nerki, pęcherz,
Działanie: pobudza, silnie stymuluje ruch, przepływ, usuwa piasek z dróg moczowych i bagniste złogi

TCM stosuje przymiotno w leczeniu niestrawności, zapaleń jelit i wątroby, przy krwiomoczu i cukrzycy. W publikacjach naukowych XIX wieku przymiotno kanadyjskie nosiło zwyczajową nazwę „blood stanch”. Wskazuje to wskazuje wykorzystanie rośliny do hamowania krwawień z ran, krwotoków, biegunek i puchliny wodnej. Świeże ziele poddawano destylacji, a uzyskany olejek leczniczy sprzedawano jako „oil fleabane”.

W medycynie współczesnej

W korzeniach i częściach naziemnych przymiotna białego odkryto 170 bioaktywnych związków, w tym olejki eteryczne, kwasy kawoilochinowe , goryczki, garbniki, kumaryny, flawonoidy, terpeny. [1].

Działanie: antyoksydacyjne, ściągające, gojące, moczopędne, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze, przeciwmiażdżycowe, przeciwzapalne, przeciwkrwotoczne, przeciwcukrzycowe, fitotoksyczne, cytoprotekcyjne, wspomagające odchudzanie.

Główne zastosowania:

• Infekcje dróg oddechowych, gorączka, kaszel z dużą ilością śluzu, krwioplucie, gruźlica, ostre zapalenie ucha, uszkodzenia błony bębenkowej
• Krwotoki z płuc, pęcherza i jelit, podrażnienie spowodowane kamieniami w drogach moczowych
• Obfite, długotrwałe biegunki, brak apetytu
• Rzeżączka, upławy, krwotoki maciczne, krwawienia poporodowe, hemoroidy (na bazie oleju)
• Zewnętrznie na rany, dolegliwości skórne, do nacierania mięśni stawów przy bólach, reumatyzmie, dnie moczanowej.

Przymiotno jest szczególnie pomocne przy krwotokach bez towarzyszącej gorączki.

Zastosowania i przepisy

Świeże listki mają ostry, pieprzny smak, w niewielkich ilościach używa się do sałatek.

Herbatka
Łyżkę suszonych kwiatów lub ziela zalać szklanką wrzątku. Zaparzać pod przykryciem 15-2o minut. Stosuje się pół szklanki 2-4 razy dziennie przy infekcjach, zapaleniu gardła, nosa, oskrzeli, bólach głowy. Herbatka oczyszcza nerki i łagodzi dolegliwości  dny moczanowej. Napar można wykorzystać do przemywania oczu, ran na skórze i zakraplania uszu.

Nalewka
Lekko podsuszone ziele zalać ciepłą wódką w stosunku 1:3. Macerować 7-10 dni  i przefiltrować. Wewnętrznie stosuje się 10-60 kropli rozcieńczone w wodzie 2 razy dziennie. Zewnętrznie do nacierania bolących stawów i mięśni. Przy krwotokach sprawdza się 1-5 kropli olejku eterycznego.

Smarowidło
Niesolony smalec lub masła utrzeć z taką samą ilością przymiotna, przykryć i odstawić na dobę.  Następnego dnia stopić masę w rondelku na małym ogniu i odcisnąć przez płótno.

Przeciwskazania: Wewnętrznie nie stosuje się w ciąży, może wywołać poronienie.