W Polsce żyje prawie dwadzieścia gatunków kleszczy. Ich populacja rośnie każdego roku, co sprawia, że jesteśmy coraz bardziej narażeni na choroby odkleszczowe.
Czy wiesz jak żyć z kleszczami w zgodzie i nie martwić się o poważne dolegliwości?
Kleszcze to pajęczaki z podgromady roztoczy. Dotychczas opisano około siedmiuset ich gatunków, z czego dziewiętnaście zamieszkuje Polskę. Najwięcej kleszczy znajduje się w tropikach, ponieważ warunki tam panujące sprzyjają rozwojowi pajęczaków. Niemniej jednak europejska populacja kleszczy również jest pokaźna, co wpędza w zakłopotanie lekarzy. Z roku na rok obserwuje się bowiem wzrost zachorowalności na choroby odkleszczowe.
Specjaliści zauważają, że coraz częściej notuje się zakażenia będące następstwem ukąszenia kleszcza. Od niedawna trwają także badania nad schorzeniami przenoszonymi przez te pajęczaki, jednak specjaliści podkreślają, że problem nie został jeszcze wystarczająco opracowany, dlatego wciąż trzeba nowych obserwacji, których zadaniem jest zapobieganie chorobom odkleszczowym oraz możliwość całkowitego wyleczenia dolegliwości. A czy wiesz, czym, kiedy i w jaki sposób możesz zarazić się od kleszcza?
Sezon na kleszcza trwa
Zoolodzy i lekarze zauważają, że każdego roku sezon na kleszcze rozpoczyna się wcześniej niż miało to miejsce w latach poprzednich. Większość naukowców, m.in. zoolog Krzysztof Dudek, winą za rosnącą populację tych pajęczaków obarcza łagodne zimy. Brak mrozów i wilgotna, oraz ciepła aura to doskonałe warunki do rozwoju kleszczy. Ponadto minusowe temperatury niszczą pajęczaki, a w przypadku temperatur dodatnich te mają szansę na przetrwanie zimy. Wszystko to sprawia, że pierwsze doniesienia o ukąszeniu kleszcza pojawiają się już w lutym, a nie, jak to miało miejsce dotychczas, w kwietniu czy maju. Warto wiedzieć, że pajęczaki atakują najbardziej wiosną i jesienią, dlatego w tym czasie powinniśmy zachować szczególną ostrożność, spędzając czas na świeżym powietrzu.
Najpopularniejsze siedliska pasożytów
Kleszcze, wbrew popularnej opinii, nie bytują w koronach drzew i nie spadają z nich wprost na nasze głowy. Ich ulubione siedliska to niewysokie krzewy i trawy. Najwięcej pajęczaków można spotkać na skraju lasu, tuż przy duktach czy ścieżkach leśnych. Nie brak ich także na łąkach i w miejskich parkach. Kleszcze nie potrafią latać, dlatego wybierają miejsca, do których ofiara zbliży się sama, umożliwiając zdobycie pożywienia. Właśnie dlatego pajęczaki lokują się wzdłuż tras zwierząt i ludzi. Kleszcze lubią ciepło i wilgoć, dlatego z chęcią czają się w ściółce i blisko ziemi. Tam czują się bezpiecznie oraz nie narażają się na śmiertelne dla nich wysuszenie. Warto o tym pamiętać, wybierając się na spacer.
Tereny podwyższonego ryzyka
Według najnowszych danych (m.in. na zlecenia tygodnika Newsweek) tereny najbardziej obfitujące w kleszcze to Mazury, Suwalszczyzna oraz Podlasie. Liczebność populacji jest tam związana z warunkami klimatycznymi. Dodatkowo problem stanowi liczba zakażeń chorobami odkleszczowymi na wspomnianych terenach. Dotyczy to szczególnie kleszczowego zapalenia mózgu, które diagnozuje się na Północy i północnym Wschodzie Polski, a niemal w ogóle nie notuje się go w pozostałych częściach kraju. Krzysztof Dudek podejrzewa, że może to być związane z występowaniem na tym terenie kleszcza łąkowego – bardziej ciepłolubnego pajęcza, który być może przenosi więcej patogenów niż często spotykany w całym kraju kleszcz pospolity.
Groźne choroby odkleszczowe
Kleszcze przenoszą wiele groźnych chorób. W ostatnim czasie najwięcej mówi się na temat boreliozy, która jest trudna w leczeniu głównie ze względu na bezobjawowy przebieg. Trzeba dodać, że choroba ta może dawać wiele trudnych do sklasyfikowania objawów. Wciąż także brakuje danych na temat tego schorzenia. Borelioza trafiła bowiem do indeksu chorób dopiero w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku. Specjaliści przypuszczają, że zachorowalność na nią przed rokiem 1980 była podobna do poziomu współczesnego, jednak lekarze nie diagnozowali schorzenia i podejmowali leczenia. Trzeba pamiętać, że na liście niebezpiecznych chorób przenoszonych przez pajęczaki znajduje się też kleszczowe zapalenie mózgu, które może doprowadzić do trwałych zmian w organizmie. Nie mniej groźne są gorączka Q, babeszjoza, bartonella, anaplazmoza granulocytarna.
Kleszcze – problem psychologiczny
Choć każdy z nas jest narażony na ukąszenia kleszcza (sprawdź, jak dokładnie wyciągnąć kleszcza na stronie kleszcze.info.pl/usuwanie-kleszczy), nie powinniśmy popadać w histerię. Producenci preparatów odstraszających pasożyty prowadzą bowiem agresywną kampanię marketingową, która ma na celu nie pogłębianie wiedzy Polaków na temat chorób odkleszczowych, a wzrost sprzedaży środków przeciw pajęczakom. Efektem tego jest panika społeczna, która jest zupełnie niepotrzebna – twierdzi Krzysztof Dudek. Znacznie lepszym pomysłem jest skoncentrowanie swojej energii na profilaktyce.
Wychodząc na spacer, szczególnie na spacer do lasu, załóżmy długie spodnie i bluzkę z długim rękawem. Warto zadbać o to, by odzież miała ściągacze, to z pewnością utrudni kleszczom dostanie się do ciała. Warto również stosować preparaty odstraszające. Najważniejsze jest jednak dokładne oglądanie skóry po powrocie do domu – szybkie usunięcie kleszcza może uchronić przed zakażeniem.
Źródła: