Melisa nie tylko na stargane nerwy – tradycyjne zielarskie przepisy

Melisa ma naturę lekką, figlarną, podnoszącą na duchu ale i niesamowitą moc. Napięcia nerwowe, bezsenność, nadpobudliwość, kołatanie serca to klasyczne wskazania do jej stosowania.

Herbatka melisowa pozwala poczuć się bardziej w harmonii z otoczeniem, nie wypaść tak szybko z rytmu. Chłodzi „przegrzany system nerwowy”, studzi gorące emocje, podnosi na duchu, odpręża, uspakaja serce i żołądek. Delikatnie oddziałuje na cały organizm.

Melisa lekarska

Wydziela piękny, cytrynowy zapach, chętnie uprawiana w ogródkach, na balkonach, parapetach. Pochodzi z rejonów Morza Śródziemnego i Czarnego. Na ziemie polskie trafiła z wędrującymi mnichami. Szymon Syreński nazywał roślinę pszczelnikiem, opisując: „Serca smętne rozwesela, smutnym i melancholicznym umysłom dobrze czyni, żołądek wysusza, zagrzewa, posila”.

Melisa lekarska [Melissa officinalis], zwana miodownikiem, matecznikiem, cytrynowym zielem, jest wymarzoną stołówką pszczół i doskonałym lekarstwem dla człowieka. Nazwa rodzajowa wywodzi się z greki i oznacza pszczołę miodną.

Hellenowie uznawali roślinę za wyjątkowe, magiczne ziele, doceniali jej znaczenie w lecznictwie, pasiecznictwie. U św. Hildegardy wchodziła w skład obowiązkowych kuchennych przypraw, zaś Paracelsus skrzętnie skrywał tajemną recepturę eliksiru na dychawicę, którą po wielu latach rozszyfrowano jako winko melisowe.

Świeże listki  zawierają najwięcej olejków eterycznych i są najbardziej wartościowe. Surowcem zielarskim są części naziemne, które zbieramy przed kwitnieniem, na początku czerwca i pod koniec sierpnia. Suszymy luźno rozłożone w przewiewnym, zacienionym miejscu.

W tradycyjnym zielarstwie

Św. Hildegarda twierdziła, że melisa łączy w sobie zalety kilkunastu innych roślin. I rzeczywiście, ma więcej zastosowań niż tylko w bezsenności, lęku czy stresie. Tradycyjnie stosowano do podnoszenia na duchu, odprężania, uspokajania serca i żołądka. Układ nerwowy powiązany jest ze wszystkimi tkankami, więc roślinka delikatnie oddziałuje na cały system. Melisowe eliksiry stosowano dla łagodzenia napięć w układzie trawiennym, przy skurczach, bólach głowy, pleców. Starsze źródła wymieniają jako środek na palpitacje serca.

Profil energetyczny
Smak: aromatyczny, kwaśny, gorzki,
Energetyka: chłodzi, osusza,
Tkanki: serce, płuca, wątroba, splot słoneczny, układ nerwowy,
Działanie: energetycznie pobudza tarczycę i nadnercza, relaksuje układ nerwowy, rozprasza ciężkość w okolicy splotu słonecznego.

Melisa jest rośliną życia i radości, podnosi na duchu, przynosi spokój dla umysłu, myśli czyni radośniejszymi, pomaga czuć się w większej harmonii z otaczającym światem. Wspiera w stanach przytłoczenia, gdy smutek przejmuje kontrolę nad życiem, zbyt długo noszone są wewnątrz ciężary, a świat wydaje spowity w ciemności.
Wlewa trochę beztroskiej, dziecięcej radości, ale i pomaga się skupić na tym, co ważne w naszym życiu.

Wskazana dla osób, które zbyt poważnie wszystko traktują, przez co gromadzą emocjonalne toksyny. Pomaga odfiltrowywać hałas, szum: medialny, wyczerpania, stresu, zwątpienia – jakikolwiek, który izoluje od pola serca.

Przekorna natura

Melisa delikatnie uspakaja współczulny system nerwowy, ale nie zaćmiewa zmysłów. Koi nerwy, łagodnie kołysze do snu w odpowiedniej porze zgodnie z dobowym rytmem. Klasyczne wskazania: napięcia nerwowe, bezsenność, nadpobudliwość, kołatanie serca. Te same objawy występują przy nadaktywnej tarczycy i wówczas ajurweda również zaleca melisę, szczególnie u osób typu pitta, u niepotrafiących odpoczywać pracoholików, uzależnionych od jedzenia lub innych nałogów. Te konstytucje przejawiają wyraźne oznaki ciepła – zarumieniona twarz, gorączkowe działania, nienaturalne podniecenie.

Z drugiej strony melisa lekko pobudza. Przydatna w depresjach, którym towarzyszy lęk, ospałość, rezygnacja, przemęczenie. Łagodzi ból głowy i pomaga przezwyciężyć psychiczny zamęt. Kwaśny smak wyostrza umysł.  Kiedy stres, niepokój, idą w parze z wyczerpaniem układu nerwowego – roślina go wzmocni, również wtedy, gdy lęk nasila się przy wahaniu poziomu hormonów np. przed miesiączką, w napięciu, bezsenności.

We współczesnej medycynie

Melisa jest bezpieczna dla dzieci i kobiet w ciąży. Kluczowe składniki: olejki eteryczne, antyoksydanty, flawonoidy, goryczki, śluzy, sole mineralne, garbniki, witamina C, kwas askorbowy, rozmarynowy. Działanie: uspokajające, odprężające, rozluźniające,  przeciwzapalne, bakteriostatyczne, przeciwwirusowe.

• Wycisza układ pokarmowy, uspakaja nerwy, łagodzi nerwobóle, nerwicowe schorzeniach serca, objawy dusznicy bolesnej.
• Obniża ciśnienie krwi, reguluje impulsy elektryczne serca.
• Łagodzi mdłości i skurcze miesiączkowe, bóle głowy,
• Usuwa stres oksydacyjny, zapobiega miażdżycy i stłuszczeniu wątroby.
• Jest skutecznym środkiem mlekopędnym i przeciwwymiotnym dla kobiet w ciąży,
• Pielęgnuje skórę i włosy, zwalcza opryszczkę

Wyciągi alkoholowe mają silniejsze działanie uspokajające. Jeśli zależy nam na działaniu bakteriostatycznym i przeciwwirusowym, skuteczniej działają wyciągi wodne. Żucie świeżych listków odświeża oddech i działa antyseptycznie.

Tradycyjne przepisy zielarskie

Syrop z melisy na lęki i depresję
Zalewamy wodą 0,75 szklanki świeżych listków przykrywając je w całości. Na małym ogniu podgrzewamy, aż połowę ubędzie. Po odcedzeniu dodajemy 0,5 szklanki mocnej herbaty i 0,25 szklanki miodu. Przelewamy do buteleczki z ciemnego szkła, trzymamy w lodówce. Stosuje się łyżkę stołową przed snem. Po tygodniu, dwóch system nerwowy powinien się wyciszyć, depresja, szczególnie typu kapha i vata, oraz lęki zmniejszą się lub ustąpią. Można podawać dzieciom powyżej 1 roku życia.

Winko melisowe
Rozdrabniamy 50 g świeżych listków melisy i zalewamy butelką białego wina półwytrawnego. Odstawiamy w ciemne miejsce na 3 doby, przecedzamy.
Stosuje się 3 razy dziennie 2–3 łyżki przed jedzeniem. Pobudza trawienie, wycisza nerwy, uspokaja układ pokarmowy.

Herbatka z melisy

Łyżkę stołową ziela parzymy pod przykryciem w szklance wrzątku 10–15 minut. Pije się 2–4 razy dziennie po 0,25 lub 0,5 szklanki. Stosuje się w przeziębieniu, grypie, kaszlu, problemach trawiennych, nudnościach, skurczach miesiączkowych, dla ukojenia nerwów i na lepszy humor.

• W mieszance z kwiatem lipy, pocieszy serce. Usunie z niego smutek i melancholię, złagodzi niepokój, drażliwość, a fizycznie złagodzi kołatanie serca.
• Przy bezsenności z lawendą, tarczycą bocznokwiatową, rumiankiem, kocimiętką lub szyszkami chmielu.
• W depresji jesiennej – z dziurawcem, kwiatem i liściem lipy
• Przy stanach lękowych z niepokojem, smutkiem, ciężkości w okolicy serca, poceniem: z serdecznikiem, męczennicą, głogiem, dziką różą.
• Na głębokie wyczerpanie: z lawendą, liściem Damiana, świętą bazylią
• Napięciowe bóle głowy. Wymieszać 5 części mięty pieprzowej, 3 części złocienia maruna, po dwie części rumianku i melisy. 2 łyżki mieszanki zalać 1,5 szklanki wrzątku. Dodać odrobinę imbiru (zimny ból) lub lawendy (gorący). Zaparzać 5-7 minut. Wypija się w 2-3 porcjach
• Wysokie ciśnienie: 5 płaskich łyżeczek suszonej melisy zaparzać 10 minut pod przykryciem w szklance wrzątku. Godzinę po wypiciu skontrolować ciśnienie.

Ocet melisowy
Wypełnione do 0,75 naczynie świeżymi listkami zalewamy domowym octem jabłkowym. Macerujemy 2–3 tygodnie. Po przecedzeniu stosuje się do płukanek na włosy i kąpieli, a także jako dodatek do sałatek.

Kulinarnie używa się świeże i suszone listki do sałatek, surówek, sosów, majonezu i napojów orzeźwiających. Dodana do herbaty w trakcie parzenia nadaje jej cytrynowy aromat. Natarcie listkami melisy ryb morskich łagodzi ich zapach.

Liść melisy w naszym sklepiku TUTAJ. Książka Zbalansuj system nerwowy holistycznie Tutaj.