Paracetamol, ibuprofen, aspiryna – czy środki przeciwbólowe są bezpieczne

Paracetamol to popularny, występujący pod różnymi nazwami handlowymi środek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy, który jest dostępny bez recepty.
W dawkach leczniczych jest dobrze tolerowany przez organizm, niestety nadużywamy tego typu specyfików nie zastanawiając się nad poważnymi konsekwencjami takiego zachowania.

Czym grozi nadużywanie paracetamolu?

Pewnie niektórzy się mocno zdziwią… Paracetamol w nadmiarze jest toksyczny szczególnie dla komórek wątroby (hepatotoksyczność) a w skrajnym przypadku może doprowadzić do ciężkiej niewydolności wątroby ze śmiercią włącznie.

Oto co możemy przeczytać w dostępnej dla wszystkich bazie leków na temat działań niepożądanych paracetamolu:

Zaburzenia czynności wątroby (w przypadku przedawkowania paracetamolu lub stosowania długotrwałego może wystąpić ostra niewydolność wątroby, uszkodzenie lub martwica wątroby), zaburzenia hematologiczne (małopłytkowość, leukopenia).
Możliwe reakcje nadwrażliwości: świąd, wysypka, pokrzywka, rumień, a także niebezpieczny dla życia obrzęk naczynioruchowy (objawy mogą obejmować obrzęk warg, krtani, języka, duszność), skurcz oskrzeli, zwłaszcza u chorych z nadwrażliwością na kwas acetylosalicylowy lub inne niesteroidowe leki przeciwzapalne, reakcje anafilaktyczne, aż do objawów wstrząsu anafilaktycznego (przyspieszenie czynności serca, gwałtowne obniżenie ciśnienia tętniczego, utrata przytomności).
Bardzo rzadko ciężkie reakcje skórne, w tym ostra uogólniona osutka krostkowa, martwica toksyczna rozpływna naskórka, zespół Stevensa i Johnsona, które mogą prowadzić do zgonu.

I jeszcze jedna uwaga: paracetamol przenika przez łożysko, a także do mleka kobiet karmiących piersią.

Biorąc pod uwagę ilość paracetamolu, która może wywołać poważne zatrucie (powyżej 4000 g) i jego zawartość w pojedynczej tabletce popularnych preparatów (500–750 mg), przyjęcie od 7 do 10 pigułek staje się niebezpieczne dla zdrowia i życia.
Jest mało prawdopodobne, aby świadome zażyć tak dużą ilość jednoczasowo, jednak niektóre osoby zmagające się z silnymi dolegliwościami bólowymi mogą nieświadomie łączyć leki o różnych nazwach handlowych, w których substancją czynną jest właśnie paracetamol.
Paracetamol odkłada się w naszym organizmie i z każdym dniem przyjmowania kolejnych dawek jego stężenie wzrasta, gdyż wątroba nie jest wstanie go całkowicie wydalić w ciągu krótkiego czasu.
Tym bardziej należy ostrożnie zażywać tego typu specyfiki.

Uważajmy na wszelkie inne środki przeciwbólowe dostępne bez recepty, czyli niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) do których zaliczmy takie popularne środki jak aspiryna (kwas acetylosalicylowy) czy ibuprofen. Aspiryna może powodować m.in. poważne uszkodzenia śluzówki żołądka a ibuprofen niszczy błonę śluzową jelita, a więc i korzystną mikroflorę jelitową (przyczynia się do zespołu cieknącego jelita) oraz może wywołać wiele innych poważnych skutków ubocznych.

Skutki nadużywania powszechnie dostępnych leków:

Paracetamol
Po przyjęciu ponad 4000 mg w ciągu doby ostre zatrucie z objawami:
nudności, wymioty, bóle brzucha, żółtaczka, zaburzenia krzepnięcia krwi, hipoglikemia, zaburzenia rytmu serca, sinica, zapaść krążeniowa, upośledzenie czynności wątroby i nerek.
Dawka śmiertelna to 10 000 mg w ciągu doby.

Ibuprofen
Częste to: nudności, wymioty, zgaga, niestrawność, wzdęcia, biegunka, zaparcie, bóle w nadbrzuszu, duszność, zaostrzenie astmy oskrzelowej, bóle i zawroty głowy, nadpobudliwość, świąd, pokrzywka, plamica, wysypka, zatrzymywanie płynów i obrzęk.
Niezbyt częste to: nadciśnienie, zaburzenie odczuwania smaku, zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych (AST i ALT).
Dawka śmiertelna to 30 000 mg w ciągu doby.

Aspiryna kwas acetylosalicylowy
Częste to: niekontrolowane drżenie rąk, biegunka, ból brzucha, senność, przyspieszenie i pogłębienie oddechu, szum w uszach, nudności, wymioty, zaburzenia słuchowe i wzrokowe, bóle i zawroty głowy, dezorientacja
W przedawkowaniu ciężkim:
hiperwentylacja, spłycenie oddechu i trudności w oddychaniu, gorączka, kwasica ketonowa, zasadowica oddechowa, później rozwija się kwasica metaboliczna, śpiączka, wstrząs, niewydolność oddechowa, ciężka hipoglikemia, krwiomocz, drgawki, omamy, ketonuria, proteinuria, hipokaliemia.
Dawka śmiertelna to 20 000 mg w ciągu doby

Amerykańska FDA wydała nakaz umieszczania na etykietach NLP z wyjątkiem aspiryny i jej pochodnych, ostrzeżenia dla pacjentów podobnie jak to ma miejsce na opakowaniach papierosów, że przyjmowanie tych leków może powodować zawały, niewydolność  serca i udary mózgu już w pierwszych tygodniach stosowania nawet u osób bez uprzedniego ryzyka.

dr Malwina Taborowska (dietetyk, biolog)
dietetyk-med.pl