Cytryna – ciekawostki i zapomniane, zielarskie receptury

Cytryna właściwa [Citrus limon L.] jest owocem wiecznie zielonego drzewa z rodzaju cytrusów. Nazwa botaniczna prawdopodobnie pochodzi od arabskiego Laimun, spokrewnionego z sanskryckim  nimbū, oznaczającego cierpki, żółty owoc cytrusowy.

Cytryna ma długą, ciekawą historię. Według badań genetycznych pierwsze drzewa cytrynowe pojawiły się około ośmiu milionów lat temu na południowo-wschodnich zboczach Himalajów [1]. Stamtąd przez Persję, Syrię i Palestynę przywędrowała do Włoch  i rozprzestrzeniła się po Europie. Dziś trudno w to uwierzyć, bo cytrusowe gaje kojarzą się z południem Europy, a w Azji pozostało niewiele upraw.

Cytryna zwyczajna

Ponoć od cytryny pochodzą owoce cytrusowe: mandarynki, limonki, pomarańcze, grejpfruty, amla. Na terenach subtropikalnych Azji przyroda stworzyła idealne warunki dla ich rozwoju. Połączenie odpowiedniej ilości światła słonecznego, ciepła i wilgotności pozwala im owocować kilka razy w roku. Podobne warunki mamy na wybrzeżu Amalfi w basenie morza Śródziemnego.

Nasze cytryny kwitną i owocują trzy razy w roku, nawet zimą. Dając w ten sposób trzy odmiany owoców.

• Pierwsze kwitnienie, od września do grudnia, daje nam cytryny zwane primafiore.
• Drugie marcowe, wydaje owoce bianchetto.
• Trzecie od czerwca do lipca daje zielone cytryny verdello, niezbyt soczyste, ale bogate w olejki eteryczne.

Cytryny mają zaokrąglony kształt z mniej, lub bardziej wyraźnym wierzchołkiem. W zależności od okresu kwitnienia różnią się wielkością, kształtem, ilością pestek wewnątrz.

Jedno drzewo wydaje jednorazowo 500-800 owoców. Zdarza się rzadko, że można zebrać ponad 2000 cytryn w sezonie. Skórki naszych cytryn są dosyć grube, gęstsze niż miąższ, dlatego mogą stanowić ponad 1/3 całkowitej masy owocu. Bez chemii długo zachowują trwałość. Można je przechowywać 5-6 tygodni w chłodnym miejscu i są zawsze jędrne.

W tradycyjnym zielarstwie

Od ponad 3 tysięcy lat cytryny wykorzystywano kulinarnie, leczniczo, jako środek kosmetyczny i czyszczący w gospodarstwach domowych.  Według legend, faraon Mykerinos pił cudowną mieszankę z czosnku i cytryny, by zachować wigor, zdrowie ciała i ducha.

Starożytne zielniki zalecały jako remedium na wymioty, gorączkę, biegunki, antidotum na zatrucia i choroby płuc.  W XVIII wieku, angielski żeglarz James Cook, jako pierwszy zdał sobie sprawę, że cytryny pomagają wyleczyć szkorbut. Odtąd żeglarze zabierali na pokład statków marynowane cytryny.

Profil energetyczny
Smak: kwaśny, cierpki, posmak lekko słodki, skórki – gorzkawy
Energetyka: chłodzi, nawilża
Tkanki: żołądek, śledziona, płuca, wątroba, pęcherzyk żółciowy,
Działanie: Usuwa toksyczne gorąco, ochładza wątrobę, rozpuszcza złogi, rozprasza stagnację.

Cytryna ma świeży, cytrusowy zapach i cierpkiego, bardzo kwaśny smak, który oddziałuje na wątrobę. Pomaga oczyszczać organizm, usuwa blokady, wspiera przepływ energii. Smak kwaśny, cierpki działają ściągająco, zapobiega nadmiernemu poceniu, biegunkom, pomaga trawić tłuszcze. Działa w kierunku na zewnątrz i ku górze, hamuje utratę płynów, nawilża wątrobę i tkanki.

Świeżo wyciśnięty sok z cytryny wspiera oczyszczanie krwi, limfy, wątroby, żołądka i jelit. Wspomaga trawienie i usuwanie toksyn, poprawia metabolizm, wspierając odchudzanie.

Zastosowania w medycynie wschodniej.

• Gorączka, infekcje, zapalenie gardła, oskrzeli dróg oddechowych, astma,
• Zgaga, malaria, wrzody żołądka, biegunka, dur brzuszny, czerwonka, powolne trawienie, pasożyty
• Szkorbut, krwawiące dziąsła, zapalenie spojówek, wykwity skórne,
• Zapalenie stawów, dna moczanowa, wysoki poziom tłuszczu we krwi, kamienie fosforowe w moczu
• Żylaki, hemoroidy, cellulit zakrzepica, zmęczenie, duszności, niedobory witamin, drażliwość nerwowa
• Choroby żołądka, wątroby, dróg żółciowych

Amirdovlat Amasiatsi, XV-wiecznym ormiański lekarz pisał: „Bardzo duże, żółte cytryny są najlepsze. Pomagają przy zatruciach, wzmacniają żołądek, wątrobę, usuwają małe i duże robaki. Skórka wspomaga porost włosów, a sok zapobiega wymiotom i jest dobry na gorączkę”.

Cytryna zapomniane receptury

Woda z cytryną
Szklanka ciepłej wody z sokiem z cytryny oczyszcza  i odtruwa organizm. Regeneruje wątrobę, dezynfekuje przewód pokarmowy, wzmacnia organizm. Regularne picie zmniejsza zmarszczki i przebarwienia na skórze. Dla wzmocnienia, oczyszczenia i przy odchudzaniu pije się 20 dni sok z 2 cytryn rozcieńczony z wodą. Podczas infekcji dodatkowo stosuje do płukania gardła i jamy ustnej.

Okres grypowy 
Cytrynę zanurzyć na minutę we wrzątku. Zmielić w maszynce do mięsa ze skórką, bez pestek. Dodać 100 g śmietankowego masła i 1-2 łyżki miodu. Starannie wymieszać. W okresie przeziębień stosuje się kilka łyżeczek dziennie. Można rozsmarować na kromce chleba.

Orientalny eliksir młodości 
Wymieszać świeżo wyciśnięty sok z cytryny z płynnym miodem i  oliwą z oliwek w proporcjach 4;2;1. Stosuje się łyżeczkę rano na pusty żołądek.

Kalciumit
Mikstura na bazie jajek, miodu, cytryny i koniaku. Doskonała na odporność, wzmocnienie płuc, serca i kości. Przepis TUTAJ.

Nadciśnienie
Sok z 2 cytryn, główka czosnku, 2 łyżki miodu, 50 ml spirytusu, 50 ml wody. Czosnek przecisnąć przez praskę, wymieszać z pozostałymi składnikami. Odstawić na 2 tygodnie w ciemne miejsce. Przecedzić, pije się po łyżeczce 3 razy dziennie.

Kiszone cytryny przepis Tutaj

Odciski, modzele
Wymoczyć stopy w gorącej wodzie z solą. Wytrzeć do sucha. Przymocować do odciska plastrem skórkę cytryny z odrobiną miąższu. Zostawić na noc. Po 4-5 dniach zmiany powinny zniknąć.

Zakrzepica
Sok cytrynowy z tartym chrzanem w stosunku 1:4 rozpuszcza drobne skrzepy krwi w naczyniach wieńcowych.

Dusznica bolesna z zadyszką
Litr miodu wymieszać z 5 zmielonymi w maszynce główkami czosnku i sokiem z 10 cytryn. Odstawić w ciepłe miejsce na tydzień. Stosuje się 4 łyżeczki raz dziennie robiąc 1 minutową przerwę między każdą łyżką.

Cytryna – 40 różnych zastosowań  TU
Zastosowania skórki cytryny TUTAJ

B. della Porta