Ubiorek gorzki przy słabej motoryce jelit i problemach trawiennych

Ubiorek gorzki [Iberis amara] jest dość popularnym kwiatkiem ogrodowym z rodowodem

Ta dość pospolita roślina Starego Świata, przed wiekami zasiedlała  skaliste wybrzeża Morza Śródziemnego. Jako, że łatwo przystosowuje się różnych warunków, dziś  występuje dość pospolicie w krajach o łagodnych zimach . W Polsce chętnie się uprawia dla ozdoby rabat kwiatowych, w ogródkach skalnych, nawet w skrzynkach balkonowych.

Nasz bohater to ponad 50 gatunków jednorocznych roślin zielnych i wieloletnich półkrzewów.  Do najbardziej znanych należy Iberis umbellata, 20 centymetrowa roślina jednoroczna, oraz wiecznie zielony ubiorek, odporny na mrozy do temperatury -7°C Iberis sempervirens.

W zależności od gatunku ubiorki różnią się kolorem kwiatów. Przybierają barwy od białych przez różowe, po jasno i ciemno fioletowe. W zielarstwie najczęściej wykorzystuje się gatunek Iberia amara.

Ubiorek gorzki

Jest rodziną jednoroczną z rodziny kapustowatych. Wyrasta do 35 cm, tworząc szerokie, wzniesione kobierce. Słabo rozgałęzione łodygi porastają klinowate, podłużne  liście, często ząbkowane na brzegach.

Kwitnie od czerwca do października, wytwarzając piękne grona białych, pachnących kwiatostanów. Łatwy w uprawie, nie ma specjalnych wymagań glebowych, preferuje słoneczne stanowiska, jest podatny na pleśnie. Nasiona wysiewa się do gruntu od kwietnia do maja. Dziko rośnie na terenach skalistych, zasiedla pola, nieużytki, winnice.

W tradycyjnym zielarstwie

Ubiorek ma słodki aromat, ale gorzko-cierpki smak. Nazwa rodzajowa Iberis wywodzi się z greki, oznacza że roślina pochodzi z Półwyspu Iberyjskiego. Drugi człon amara od łacińskiego amarus znaczy gorzki.

Jako roślina lecznicza był już znany starożytnym lekarzom greckim i rzymskim. Galen i Pliniusz jako pierwsi użyli nazwy Iberis, wskazując na działanie trawienne, przy dolegliwościach przewodu pokarmowego, niestrawności, wzdęciach. W okresie średniowiecza wyciągi na winie i herbatki wykorzystywano w leczeniu artretyzmu, reumatyzmu, dny moczanowej, puchliny, obrzęków.

Profil energetyczny
Smak: Gorzki, cierpki, lekko pikantny
Energetyka: chłodząca, osuszająca
Tkanki:  Żołądek, jelita, serce, wątroba, nerki
Działanie: usuwa wilgotne gorąco, napina luźne tkanki, wzmacnia mięśnie żołądka i jelit

Jest mistrzem w usuwaniu dolegliwości żołądkowo-jelitowych. Wspomaga trawienie, szczególnie przy słabej motoryce jelit. Pomaga przesuwać treść pokarmową, usuwa zastoje, stagnacje. Redukuje stany zapalne przewodu pokarmowego, łagodzi uczucie pełności, wzdęcia, gazy. W medycynie wschodniej dziś jest stosowany przy dnie moczanowej, bólach reumatycznych, artretycznych, astmie, zapaleniu oskrzeli i tonik nasercowy.

W medycynie współczesnej

Ubiorek gorzki wchodzi w skład niektórych preparatów trawiennych. Zawiera flawonoidy, glikozydy, lawonoidy, triterpeny, kwasy tłuszczowe w tym musztardowy, kukurbitacynę o działaniu przeciwpasożytniczym.

Działanie: Tonizujące, trawienne, żółciopędne, moczopędne, przeciwzapalne, przeciwskurczowe, przeciwszkorbutowe, przeciwreumatyczne. Wzmacnia mięśnie żołądka i jelit, działa ochronne na błony śluzowe przewodu pokarmowego, zwiększa, wydzielanie soków trawiennych, poprawia motorykę jelit. Badania wykazały, że wyciągi z ubiorka hamują raka okrężnicy [1].  Wskazania:

• Słaby apetyt, powolne trawienie, niestrawność , zapalenie żołądka, refluks, bóle w nadbrzuszu, odbijanie
• Dolegliwości jelitowe: wzdęcia, gazy, skurcze, zaparcia, zespół jelita drażliwego
• Dna moczanowa, dolegliwości reumatyczne, artretyczne, obrzęki
• Astma, zatrzymywanie wody, dolegliwości układu moczowego, dusznica bolesna [2].

Roślina ma niezwykłą zdolność wpływania na motorykę jelit. Gorzkie ekstrakty z ubiorka stymulują przesuwanie treści pokarmowej w dół i tonizują zwiotczałe mięsnie gładkie. Dodatkowo pomagają regulować wydzielanie soków trawiennych, przeciwdziałają zastojom.

Przepisy z ubiorka gorzkiego

Zarówno liście, jak i kwiaty w niewielkich ilościach można jeść na surowo, wzbogacając sałatki gorzkim smakiem. Leczniczo najlepiej stosować w postaci nalewek lub mieszankach z innymi ziołami. Nasiona najbardziej przydatne przy dolegliwościach układu oddechowego, astmie i obrzękach.

Napar z ubiorka gorzkiego
We włoskiej medycynie ludowej robi się napary z 3 łyżek kwiatów zaparzanych w litrze wrzątku. Nie więcej. Do wywarów wykorzystuje się same nasiona. Stosuje filiżankę naparu 2-3 razy dziennie po głównych posiłkach. W mieszankach trawiennych łączy się z karczochem, ostropestem, imbirem, rumiankiem, kuminem, ostropestem, arcydzięglem, melisą, miętą.

Nalewki 
Na winie: Świeże, dobę podsuszone ziele zalewa się w słoiku winem gronowym w proporcji 1:5. Maceruje tydzień  w chłodnym, zacienionym miejscu. Stosuje mały kieliszek 1-2 razy dziennie po posiłkach.

Na wódce: Świeże ziele zalewa się 40% wódką w proporcji 1:5. Maceruje tydzień i przecedza. Stosuje się 1-5 ml rozcieńczonych wodą 1- 3 razy dziennie pół godzin przed lub godzinę godziny po posiłku.

Zaburzenia motoryki, gastropareza
Równe ilości ubiorka, arcydzięgla, ostropestu, kuminu, mięty pieprzowej, rumianku i melisy rozdrobnić na proszek i wymieszać. Stosuje się łyżeczkę proszku popijając szklanką ciepłej wody. W postaci naparu pije się pół szklanki 1-2 razy dziennie.

Nie należy przekraczać dawek, przedawkowanie może spowodować nudności, wymioty albo biegunki.