Rumianek bezpromieniowy na trawienie, rozluźnienie, pasożyty

Rumianek bezpromieniowy [Matricaria matricarioides, M. discoidea] zwany rumiankiem cygańskim, maruna to skromny kwiat poboczy i trawników. Dziś traktowany za pospolity chwast, dawniej w zielarstwie wykorzystywany jako środek relaksujący, trawienny i przeciwpasożytniczy.

Pierwszy człon łacińskiej nazwy wywodzi się od słowa matka i wskazuje na kojące działanie, kojarzone z matczyną opieką. Drugi – discoidea – oznacza bez płatków, odnosząc się do wyglądu kwiatów .

W okresie kwitnienia rumianek bezpromieniowy nie sposób pomylić z inną rośliną. Po rozgnieceniu kwiat uwalnia charakterystyczny owocowy aromat ananasa.  Liście pachną mniej owocowo, bardziej rumiankowo. Przed kwitnieniem można pomylić z niektórymi gatunkami rodziny astrowatych: rumiankami, stokrotkami, albo  krwawnikiem.

Dziki rumianek bezpromieniowy

Pochodzi z Ameryki Północnej, stąd czasem nazywany  rumiankiem amerykańskim. W końcu XVIII wieku pojawił się na dawnych polskich ziemiach w okolicach Grodna. Obecnie występuje w klimacie umiarkowanym na całym świecie.

Rumianek bezpromieniowy jest rośliną jednoroczną, osiąga wysokość  od 20 cm do 40 cm. Tworzy gęste kępy z łodyżkami wyrastającymi naprzemiennie z centralnej łodygi kwitnącej. Liście drobniutko podzielone mają nieco pierzasty wygląd.

Okres kwitnienia przypada od czerwca do sierpnia. Niewielkie, zebrane w koszyczki, żółto-zielone stożkowate główki kwiatowe przypominają kształtem żołędzie. Nie mają promienistych języczków płatkowych. Roztarte w palcach wydzielają słodki, owocowy zapach ananasa z nutką mango i jabłek.

Jako gatunek inwazyjny rumianek bezpromieniowy rośnie szybko. Osiedla się na luźnych, naruszonych glebach. Wyrasta wzdłuż ścieżek spacerowych, w parkach, na podwórkach, terenach ruderalnych, gruzowiskach, poboczach dróg i autostrad, przy chodnikach, na polach uprawnych i przydrożach.

W tradycyjnym zielarstwie

Od tysięcy lat Amerykańscy Indianie wykorzystywali  rumianek bezpromieniowy jako lekarstwo, aromatyczną przyprawę w kuchni i pachnidło. W wypychali nim poduszki, wyściełali kołyski, w sakiewkach nosili wymieszane z innymi ziołami. Rumianek bezpromieniowy daje przyjemny zapach i odstrasza owady.

Lekkie herbatki o zapachu ananasa stosowano przeciw pasożytom, na gorączkę, anemię poporodową, rozstrój żołądka, biegunki, dolegliwości jelitowe, niepokój, bezsenność, zakażone rany. Ziele działa uspokajająco, herbatka wypita przed snem odpręży i pozwoli zdrowo wyspać.

Profil energetyczny
Smak: aromatyczny, gorzki, słodki,
Energetyka: chłodzi, nawilża
Tkanki: płuca, serce, żołądek, wątroba, jelita,
Działanie: Uwalnia energetycznie stagnacje,  usuwa nadmiar ciepła, hamuje stany zapalne. Wzmacnia żołądek, tonizuje układ pokarmowy, koi system nerwowy, łagodzi ból.

Rumianek bezpromieniowy, podobnie jak  pospolity jest środkiem łagodzącym, przeciwzapalnym, przeciwskurczowym, relaksuje, rozluźnia  i uspakaja. Na głębszym poziomie pomaga zachować świadomość siebie, harmonię między matką i dzieckiem, między człowiekiem i naturą. Wskazany przy braku harmonii z otoczeniem, odczuwaniu braku wsparcia, które zapewnia natura.

W medycynie współczesnej

Koszyczki kwiatowe są bogate w lotne olejki eteryczne.  Zawierają m.in kwas walerianowy, cynamonowy, chamazulenowy, kwercetynę, i apigeninę o działaniu przeciwzapalnym, antyoksydacyjnym, przeciwnowotworowym.

Działanie: napotne, moczopędne, rozkurczowe, przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwpasożytnicze, łagodzące, uspokajające, lekko nasenne.

Rumianek bezpromieniowy zastosowania:

• Niepokój, stres, rozstrój emocjonalny, bezsenność
• Przeziębienie, gorączka, niska odporność
• Zaburzenia trawienia, problemy z żołądkiem, bolesne skurcze
• Stany zapalne skóry, wypryski, świąd, pokrzywki, podrażnienia, rany
• Infekcje pasożytnicze: owsiki, glista ludzka, włosogłówka i grzybicze – candida
• Słaba laktacja

Surowcem leczniczym są koszyczki i górne odcinki pędów zbierane podczas kwitnienia od czerwca do września. Suszy się rozłożone pojedynczą warstwą w przewiewnym, zacienionym miejscu.

Rumianek bezpromieniowy przepisy

Herbatka 
2 łyżki świeżych bądź suszonych koszyczków zaparza się 5 minut w szklance wrzątku. Pije  1-2 szklanki dziennie rozłożone na porcje. Przy pasożytach 250 ml rano na pusty żołądek.

Napar ma przyjemny, ananasowy smak, działa uspokajająco, łagodząco, przeciwbólowo. Pomaga w bezsenności, rozstroju emocjonalnym, zaburzeniach trawienia, skurczach, kolkach  infekcjach, gorączce. Zewnętrznie do płukanek gardła, okładów na oczy, podrażnioną skórę, rany, zapalenie meszków włosowych. Można jeść 2 łyżki suszonych koszyczków, by zrównoważyć nastrój i zapobiec stanom depresyjnym.

W kuchni

Nic nie oddaje w pełni znaczenia słowa „chwast”, jak ta smakowita, aromatyczna roślina. Cała  jest jadalna, wszechstronna w kuchni. Sprawdzi się w daniach słodkich, jak i wytrawnych. Idealna do aromatyzowania sałatek, słodkich deserów, herbatek, syropów, likierów, octów, nalewek,  jogurtów, lodów.

Listki mają przyjemny, rumiankowy smak, lekko owocowy z odrobiną goryczki, łodygi mogą być twarde i gumowate. Większość tropikalnego aromatu znajduje się w kwiatach.

Syrop 

Kwiaty rumianku maruna zalać  taką samą ilością wody i cukru. Delikatnie podgrzewać (nie gotować) mieszając, aż cały cukier się rozpuści. Pozostawić do ostygnięcia. Ponownie delikatnie podgrzać i przelać  do słoików. Odstawić do lodówki na tydzień i odcedzić. Syrop pachnie ananasem i ma słodko kwaskowaty smak. Idealny do deserów, ciepłych i zimnych napojów.

Lemoniada: zaparzyć dzbanek lekkiej herbatki z rumianku maruna. Doprawić syropem i świeżo wyciśniętym sokiem z cytryny. Można dorzucić świeże kwiaty, uwolnią więcej aromatu.

Aromatyczne lody

• 1,25 szklanki świeżych, umytych, osuszonych kwiatów rumianku bezpromieniowego,
• 2 szklanki kremu kokosowego
• 0,25 szklanki jasnego, płynnego miodu

Mleko kokosowe wstawić do lodówki na całą noc, by oddzieliła się śmietanka od wody. Delikatnie wyjąć i odlać wodnistą warstwę. Wsypać kwiaty rumianku do śmietanki, w rondelku powoli podgrzewać na wolnym ogniu mieszając. Nie dopuszczać do wrzenia by nie przypalić.

Zestawić z ognia pod przykryciem do 45 minut, nie pozostawić do całkowitego ostygnięcia, by zbyt nie zgęstniał. Przecedzić przez gęste sitko lub gazę. Wymieszać z miodem i wstawić do lodówki na kilka godzin. Po schłodzeniu blendować ok. kwadrans do konsystencji kremu i zamrozić. Podawać udekorowane miętą lub plasterkiem limonki.

Kwiaty dodają sałatkom przyjemnie miękkiej, owocowej soczystości. Porozrzucane wśród pieczonych warzyw nadają pizze i potrawom słodko-ziołowy posmak.