Bluszczyk kurdybanek jest jednym z najstarszych polskich ziół, jego pozostałości odkryto podczas prac archeologicznych w Biskupinie.
Wzmianki o kurdybanku pojawiały się w najstarszych księgach lekarskich już w XII wieku. Bluszczyk kurdybanek zalecano przy reumatyzmie, artretyzmie, zmęczeniu i chorowitości, zewnętrznie do kąpieli przy problemach skórnych.
Chętnie kurdybankiem przyprawiano zupy i inne potrawy, którym nadawał przyjemny lekko korzenny, ziołowy aromat.
Ziółko Jana Sobieskiego
Dzięki bluszczykowi król Jan III Sobieski poprowadził swoją armię do zwycięstwa pod Wiedniem. Przedwojenna specjalistka od ziół hrabina Anna Potocka z Działyńskich opisała w swojej książce historię z życia wziętą:
Otóż w pewnym mieście tyfus dziesiątkował ludzi – wysłano wtedy oddział żołnierzy do pilnowania porządku. Rozłożyli oni obóz na przedmieściu – niestety zarazki zaczęły atakować, padło kilka koni, żołnierze zaczęli chorować – wtedy zauważono, że te konie, które skubią jakieś zielsko nie chorują. Tym zielskiem okazał się bluszczyk kurdybanek – dzięki któremu później król Jan III Sobieski poprowadził swoja armie do zwycięstwa pod Wiedniem. Legenda bowiem głosi, że kiedy szykował się na odsiecz wziął go ze sobą by rycerze mogli popijać herbatkę na wzmocnienie, jako ochronę przed rozlicznymi zarazami i do leczenia odniesionych ran.
Właściwości lecznicze kurdybanku
Bluszczyk kurdybanek [Glechoma hederacea] należy do tej samej rodziny co macierzanka, tymianek, majeranek.
Jest niewielką, niepozorną roślinką o szafirowych kwiatach. Kwitnie od maja do końca lata. Surowcem leczniczym jest cała roślina ziele bluszczyku kurdybanku. Ziele zawiera olejki eteryczne, żywice, saponiny, kwasy triterpenowe, sole mineralne, witaminy, enzymy.
- Bluszczyk kurdybanek jest znakomitym ziołem poprawiającym odporność
- Zwiększa liczbę leukocytów chroniących przed patogenami.
- Herbatki, nalewki, syropy z kurdybanku wzmacniają cały organizm i dodają sił
- Oczyszczają i wzmacniają czyszczą wątrobę i nerki
- Chronią przed przeziębieniami
- Kurdybanek poprawia pracę serca wycisza i tonizuje układ nerwowy
- Reguluje przemianę materii, oczyszcza z toksyn
- Działa przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie, przeciwwirusowo i przeciwgrzybiczo.
Zastosowanie lecznicze
- Infekcje, przeziębienia z kaszlem, katarem
- Astma
- Choroby wątroby, trzustki, problemy trawienne
- Słaba filtracja nerek
- Zewnętrznie stany zapalne skóry, trądzik, wrzody, wysypki
Bluszczyk kurdybanek przepisy lecznicze
Odwar z kurdybanku
Łyżkę ziela zalać półtorej szklanki ciepłej wody. Gotować 5 minut na małym ogniu pod przykryciem. Odstawić do zaparzenia na 10 minut. Pije się ½ szklanki 3 razy dziennie między posiłkami. Dla oczyszczenia, wzmocnienia odporności, poprawy trawienia. Zewnętrznie można stosować do przemywania ran, zmian skórnych, trądziku.
Herbatka z kurdybanku
1 łyżeczkę ziela zalać szklanką wrzątku, parzyć pod przykryciem 15 minut. Po przecedzeniu można dosłodzić miodem, sokiem malinowym lub dodać kawałek cytryny.
Przy infekcjach stosuje się 2 razy dziennie. Pomaga na kaszel, chrypkę, ułatwia oddychanie i odkrztuszanie. Można delektować się jego smakiem i aromatem zamiast herbaty. Wieczorem przed snem wyciszy i podziała lekko uspokajająco.
Syrop wg przepisu S. Korżawskiej
Garść świeżego kurdybanku wrzucić do garnka, wlać 6 szklanek wody. Zagotować, na małym ogniu ogrzewać 15 minut. Przecedzić i dodać tyle miodu, ile jest wywaru. Wymieszać, zagotować i kolejny raz podgotować 5 minut. Przelać do butelek.
Syrop można dodawać do ciepłej wody lub herbaty. Wzmacnia układ odpornościowy, polecany jest dla dzieci anemicznych oraz dla osób nerwowych.
Winko na odporność
Garść ziela bluszczyku kurdybanku zalać w garnku litrem dobrego, białego gronowego wina. Doprowadzić do wrzenia. Gotować 15 minut na małym ogniu. Przecedzić przez sitko, dodać tyle miodu ile zostało wywaru. Podgotować kolejne 5 minut stale mieszając. Rozlać do butelek.
Syrop poprawia odporność, zwiększa ilość leukocytów, działa uspokajająco.
Tonik na cerę trądzikową
Zrobić wywar 2,5 łyżki ziela na 1 szklankę wody. Przecedzić, ostudzić. Dodać 1/4 szklanki octu jabłkowego. 5 kropli olejku eterycznego np. różanego. Przelać do butelki.
Stosuje się do przemywania twarzy przed nałożeniem kremu. Przechowuje do 3 miesięcy.
Mieszanka na wzrost leukocytów wg przepisu dr H.Różańskiego
- 2 łyżki bluszczyku kurdybanku
- Po 1 łyżce mniszka, pokrzywy, glistnika, babki lancetowatej.
- Dwie łyżki mieszanki zalać 2 szklankami wrzącej wody i pod przykryciem parzyć 20 minut.
- Pije się 4-5 razy dziennie po 200 ml
W kuchniBluszczyk kurdybanek jest znakomitą przyprawą
Zastąpi natkę pietruszki, bazylię i inne zioła. Dodajemy do zup, rosołów, jajecznicy, twarożków ziemniaków, sosów i sałatek dosypując garść świeżego zioła. Można zasuszyć, wsypać do szczelnego pojemnika i postawić na półce z przyprawami.
W Polsce rośnie pospolicie często jako chwast na terenie całego kraju. Lubi miejsca wilgotne, zacienione. W różnych regionach kraju znany jest pod nazwami: kurdybanek, kurdyban, bluszczyk, ziemny, bluszcz zimowy, bluszczyk pospolity, psia miętka, kocimorda, kudroń, położnik
Z jakiej książki Hrabiny Potockiej pochodzi wzmianka o Sobieskim i kurdybanku?