Bukwica zwyczajna oczyszcza, odtruwa, wzmacnia, regeneruje

Bukwica zwyczajna [Betonica officinalis] przez wieki służyła do oczyszczania ciała z „trucizn i szkodliwych soków”.

Od starożytności roślinę ceniono jako ziele lecznicze, magiczne i przyprawę.  Chętnie sadzono w przydomowych ogródkach dla dekoracji i ochrony przed urokami. Wchodziła w skład wódki karmelitańskiej, nie mogło jej więc zabraknąć w przyklasztornych ogrodach. Do XX wieku bukwica była oficjalnym, cenionym lekarstwem w farmacji.

Bukwica lekarska

Rośnie pospolicie na próchniczej wilgotnej ziemi. Występuje w rowach, zaroślach, na skrajach bagien, w wilgotnych lasach i łąkach. Wyrasta od 40 cm do najwyżej metra. Na prostej, kanciastej, łodydze wyrastają naprzemienne, karbowane, bezogonkowe liście. W okresie kwitnienia w ich kątach pojawiają się  liliowe z odcieniem fioletowe kwiaty lub łodyżki kwiatowe.

Bukwica od czerwca do września. Świeże ziele wydziela nieprzyjemny zapach, smakuje gorzko, cierpko. Po wysuszeniu traci przykrą woń. Surowcem zielarskim jest ziele zbierane od kwietnia. Suszy i przechowuje z dala od słońca, bukwica jest wrażliwa na temperaturę i światło. Korzenie pozyskuje się w październiku i listopadzie.

Lecznicze działanie bukwicy

Według tradycyjnego zielarstwa i lecznictwa ziele bukwicy łagodnie ogrzewa, osusza, oczyszcza, otwiera i łagodzi. Smak gorzki ochładza, aromatyczny działa rozgrzewająco.

• Oczyszcza nadmiar „wiatru”, uspokaja umysł i nerwy. Pomaga na różne „choroby głowy”, koszmary senne, bóle oczu, uszu, zębów, krwawienia z nosa.
• Otwiera blokady, niedrożność, przekrwienie, powiększenie, twardość wątroby i śledziony. „Porusza krew”
• Usuwa nadmiar wilgoci przez zwiększone wydzielanie moczu, oczyszcza z nadmiaru flegmy.
• Odtruwa, zatrzymuje krwawienia, leczy rany 

Dwa tysiące lat temu lekarze rzymscy polecali bukwicę na bóle głowy, przeziębienie, kaszel, epilepsję, gorączkę, niestrawność, bóle porodowe i rany. Całe okres średniowiecza roślina uchodziła za jeden z najlepszych leków.

Zastosowania bukwicy

Bukwica zwana czyśćcem jest bogata w betainy, alkaloidy (betonicyna, stachydryna), garbniki, flawonoidy. Zawiera cholinę, kumaryny, kwasy organiczne i ma unikalny skład olejków eterycznych.

Działają one przeciwskurczowo na nerwy i mięśnie, uspokoją system nerwowy, tonizują, zwiększają poziom energii witalnej. Bukwica ma ponadto działanie wykrztuśne, ściągające, gojące, przeciwbólowe, wiatropędne, przeciwzapalne, przeciwnowotworowe (korzeń).

• Hamuje biegunki, krwawienia wewnętrzne zwiększając krzepliwość.
• Wstrzymuje utratę wody i soli mineralnych
• Wzmacnia osłabiony układ nerwowy, zmniejsza wydzielanie adrenaliny
• Redukuje stany błon śluzowych jelit, dwunastnicy i żołądka
• Wzmacnia i chroni miąższ wątroby
• Niszczy bakterie, w tym szczepy odporne na antybiotyki
• Działa przeciw wirusom, chorobotwórczym grzybom
• Zewnętrznie pobudza regenerację tkanki łącznej, nabłonka  i gojenie ran

Zastosowania bukwicy

• W celu odtruwania krwi, oczyszczenia limfy, dróg oddechowych, moczowych
• Regeneracji błon śluzowych żołądka i jelit, dla poprawy trawienia
• Zwiększenia wydzielaniu soków żołądkowych
• W leczeniu chorób wątroby, dróg żółciowych
• Przy nieżytach jelit, żołądka, krwawych biegunkach
• Zaflegmieniu dróg oddechowych, kaszlu, infekcjach, gorączce
• Dolegliwościach płuc, oskrzeli, astmie
• Bólach głowy, nerwobólach
• Reumatyzmie, artretyzmie, gośćcu
• Stanach zapalnych układu moczowego
• Bezsenności, osłabieniu nerwowym, zawrotach głowy
• W schorzeniach kobiecych, dla wyregulowania miesiączek
• Nadciśnieniu, cukrzycy
• Zaburzeniach nerwowych, padaczce, paraliżu połowicznym
• Przeciwreumatyczne

Zbyt duże dawki wewnętrznie mogą podrażniać przewód pokarmowy i powodować zaparcia. Odradza się kobietom w ciąży, pobudza skorcze macicy. Wewnętrznie wyciągi wodne stosuje się:

• Na grzybiejące i ropiejące rany zakażone bakteriami, gronkowcem
• Przy owrzodzeniach, twardych guzach, czyrakach
• Wrzodach żylakowych
• Nasilonej potliwości stóp

Bukwica przepisy lecznicze

Napar z bukwicy

Czubatą łyżkę stołową rozdrobnionego ziela zalać szklanką wrzątku. Odstawić na 20-30 minut pod przykryciem.

Herbatka działa oczyszczająco, odtruwa i wzmacnia organizm. Regeneruje wątrobę i błony śluzowe przewodu pokarmowego. Pomaga w zaburzeniach trawienia, skurczach żołądka i jelit, zastoju żółci. Można stosować przy otyłości, napięciu nerwowym, bezsenności.

Pije się 3-4 razy dziennie po pół szklanki między posiłkami. Przy ostrych infekcjach z gorączką do naparu dodaje się soku malinowego lub z czarnego bzu. Zewnętrznie napar można stosować do przemywania przy trądziku, wypryskach i chorobach skórnych Do nasiadówek w zapaleniu dróg rodnych, hemoroidach lub płukanek w chorobach przyzębia, stanów zapalnych jamy ustnej.

Ocet z bukwicy 

3 łyżki rozdrobnionego ziela czyśćca zalać w słoiku 2 szklankami octu jabłkowego. Odstawić w ciemne miejsce na 2-3 tygodnie, codziennie wstrząsając. Przecedzić starannie odciskając zioła.  Przelać do butelki z ciemnego szkła.

Stosuje się 1 łyżkę na 1/2 szklanki wody przy grzybicy przewodu pokarmowego, problemach trawiennych. Zewnętrznie do płukania jamy ustnej, włosów przy łupieżu, łysieniu.  Przy grzybicach skórnych do kąpieli i przemywania narządów płciowych.

Nalewka z bukwicy

Jedną część świeżego ziela zalać 5 częściami wódki żytniej lub wytrawnego wina. Postawić w ciemne, ciepłe miejsce na 2 tygodnie. Przefiltrować, dosłodzić miodem wedle uznania.Przelać do butelki z ciemnego szkła.

Zażywa się 5 ml nalewki na wódce rozcieńczoną z wodą 1-3 razy dziennie. Na winie – mały kieliszek .  Działa uspokajająco, poprawia pracę przewodu pokarmowego.
Pomaga w leczeniu zakażeń bakteryjnych, grzybiczych.  Nalewkę robi się ze świeżego ziela, z suszonego ma nikłe właściwości.

Nalewka z bukwicy połączona z majerankiem, lawendą, rutą, piwonią, bukwicą stosowana była na suchoty, podagrę, bóle artretyczne, kręgosłupa i nerwów obwodowych i ataki padaczki.

Mieszanka na bóle głowy

Wymieszać po 25 g bukwicy, rozmarynu i mięty. Zalać 300 ml wrzątku. Zaparzać kwadrans pod przykryciem.Dosłodzić miodem.  Pije się 3 łyżki co 2 godzinie aż ból głowy minie. Przy nawracających dolegliwościach 3 łyżki 4 razy dziennie.