Dzika oliwka – oliwnik wąskolistny w kuchni i zielarstwie

Dzika oliwka czyli Oliwnik wąskolistny (Elaeagnus angustifolia L.) to małe drzewo o ładnym pokroju i zielono srebrzystych liściach, uprawiane dla ozdoby w parkach i ogrodach. Potocznie zwane również rosyjską oliwką.

Pochodzi z południowej Europy i Azji Zachodniej, od czasów Imperium Perskiego rozpowszechnił się po różnych kontynentach. Występuje w Ameryce Północnej, Eurazji od Kaukazu, po Iran, Afganistan, Chiny i północne Indie.

Oliwnik wąskolistny – dzika oliwka

Rosyjska oliwka jest małym drzewem lub krzewem z rodziny oliwkowatych do 6-8 m o czerwonawym zabarwieniu kory. Wyglądem pokroju, liści i owoców przypomina drzewo oliwne. Pień zwykle krzywy, Srebrzyste, lancetowate listki opadają późną jesienią nie tracąc zabarwienia. Górna powierzchnia matowo zielona, dolna srebrzyście owłosiona. Owoce owalne lub okrągłe z pestką.

Dzięki zdolności magazynowania azotu rośnie na każdym, nawet najmarniejszym podłożu.

Dzika oliwka jest odporna na suszę, mrozy, upały, zanieczyszczenie powietrza i zasolenie gleby. Doskonale sobie daje radę w wielkich miastach.  Nadaje się do rekultywacji terenów zdegradowanych, poprzemysłowych.

Uprawiana w ogrodach, parkach alejkach chroni glebę od erozji, a teren przed zalewaniem, osuwiskami. Zaczyna kwitnąć i owocować po 3-5 latach od zasadzenia.  W Polsce można spotkać w parkach i na skwerach wielu miast.

W tradycyjnym zielarstwie

Od wieków dzika oliwka ceniona jako pożywienie i lekarstwo. Tradycyjnie w Środkowej i Zachodniej Azji liście i owoce stosowano jako środek moczopędny, przeciwgorączkowy, przeciwbólowy i przeciw zapalny. Persowie wyrabiali mikstury na żółtaczkę astmę, zapalnie stawów, reumatyzm, artretyzm. Kwiaty używali do leczenia tężca. Turcy dla lepszego trawienia zjadali owoce godzinę przed posiłkiem.

Profil energetyczny:

• Owoce: Smak cierpki, kwaskowaty, oleisty, słodki, gorzki, neutralny. Liście i kwiaty, gorzkie ze słodkim posmakiem, lekko chłodzące, ściągające. Powinowactwo: płuca, żołądek, wątroba.

Zmniejsza ciepło i stan zapalny w tkankach. Pobudza trawienie, oczyszcza płuca, nawilża skórę.

Mazidła ze świeżych liści są skutecznym remedium na zapalenie korzonków, dnę moczanową, reumatyzm, ropnie i trudno gojące rany. Owoce roztarte z babką lancetowatą stosuje się do okładów na hemoroidy. Świeży sok obniża gorączkę, dawniej stosowano przy malarii.

Co mówi nauka?

Dzika oliwka jest bogata w kwasy tłuszczowe, wapń, potas, witaminy A, B, C, E, P, K. Zawiera glukozę, fruktozę,  garbniki, flawonoidy, sterole,  alkaloidy, związki fenolowe, rutynę.

Działanie: tonizujące, przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, moczopędne,  trawienne, oczyszczające, ściągające, uspakajające.

• Badania na zwierzętach wykazały skuteczność wodnych i alkoholowych ekstraktów w leczeniu bólów i stanów zapalnych [1].
• Korzystnie wypływają na drogi oddechowe, jelita, żołądek, trzustkę  nerki i serce.
• Obniżają ciśnienie krwi, wyciszają, uspokajają system nerwowy
• Wspomagają gojenie ran, wrzodów, skuteczne przy kamieniach nerkowych i zapaleniu prostaty
• Poprawiają trawienie, wspierają ogólną odporność i redukują stany zapalne

Kuchenne zastosowania i przepisy zielarskie

Kwiaty zbiera się w maju, liście w pierwszej połowie lata, owoce jesienią. W zielarstwie wykorzystuje się również korę pozyskiwaną wczesną wiosną. Owoce mają cierpki, lekko kwaskowaty, trochę mączny smak.

Odwar z dzikich oliwek

8-10 owoców zalać szklanką gorącej wody. Gotować w kąpieli wodnej pół godziny. Przestudzić i przecedzić starannie odciskając pulpę. Stosuje 2 łyżki, 3-4 razy dziennie. Przechowuje w lodówce do 2 dni. Pomocny w gorączce, przeziębieniach , infekcjach dróg oddechowych, zapaleniu żołądka, okrężnicy, nieżycie jelit. Przy owrzodzeniach w jamy ustnej, bólu gardła, stosuje się do płukanek.

Napar z kwiatów/liści 

Łyżkę surowca zalewa się 250 ml gorącej wody, zaparza pod przykryciem 15 minut i przecedza. Pije się 1/3 szklanki 3 razy dziennie przed jedzeniem. Pomocny przy gorączce, infekcjach, szkorbucie, obrzękach, zapaleniu okrężnicy, nadciśnieniu, osłabieniu czynności mięśnia sercowego.

Z owoców i liści można zrobić przeciwbólową, przeciwzapalną nalewkę do użytku wewnętrznego (z miodem) i smarowania. Świeże i suszone owoce są tradycyjnym dodatkiem do przetworów, likierów, alkoholi. W maściach, wyciągach olejowych sprawdzą się jako środek nawilżający do pielęgnacji skóry.