Energetyczne zielarstwo, humory, żywioły i zapomniana wiedza

Energetyczne zielarstwo ma za sobą wielowiekową tradycję.  Zioła dobiera się nie na choroby, ale indywidualnie dla konkretnej osoby uwzględniając jej konstytucję, aktualny stan tkanek, zaburzenia.

Ta subtelna wiedza odróżnia przeciętnego zielarza od dobrego. Pierwszy zapamięta nazwy ziół na konkretne choroby, drugi zastanowi się co dobrać na suche, wilgotne, czy zaognione tkanki by doprowadzić je do równowagi. Leczy człowieka, nie jednostkę chorobową.

Składniki chemiczne mają tu drugorzędne znaczenie. W każdej roślinie jest setki związków, które tworzą struktury, wyizolowane w laboratoriach zmieniają działanie lub przestają działać.

Leczniczą moc zioła zawdzięczają przekazywaniu informacji biologicznej i energii witalnej, które w doskonały sposób pomagają regulować mechanizmy samokontroli organizmu. Poza strukturą chemiczną zioła mają  to, co Indianie nazywają duchem roślin, Ajurweda praną. To coś oddziałuje co oddziałuje na  wszystkich poziomach fizycznym, mentalnym, emocjonalnym, duchowym.

Mimo, że tradycyjna sztuka uzdrawiania praktykowana w dawnej Europie prawie zaginęła, jej wizja świata i postrzeganie życia nadal są obecne w naszym języku i kulturze. W wyrażeniach, których używamy na co dzień typu: spojrzeć na coś chłodną głową, gorączkować się, dławić ze złości, spurpurowieć z wściekłości, zalać żółcią. Wypowiadając słowa „wyprowadziło mnie z równowagi” głośno artykułujemy sygnał od ciała, że właśnie traci ono balans, homeostazę.

Energetyczne zielarstwo

Badając starożytne systemy lecznicze odkryłam, że pomimo dzielących je różnic w sposobach diagnozowania i terapiach bazują dokładnie na tych samych podstawach. Wszystkie  uwzględniają w jednakowym stopniu fizyczną materię, jak i główne siły energii wszechświata – żywioły.

Do dziś model człowieka i natury oparty na energiach wszechświata jest podstawą Tradycyjnej Medycyny Chińskiej, Tybetańskiej, Ajurwedy, które wymieniają 5 żywiołów, chociaż w odmienny sposób je nazywają i opisują.

Nasi słowiańscy przodkowie również byli świadomi swej energetycznej natury. Dawało to wyraz wyraz w ich codziennym życiu, sposobach radzenia sobie z dolegliwościami i leczeniu poważniejszych zaburzeń. Energetyczne zielarstwo było nieodłączną częścią lecznictwa w dawnej Polsce.

Botanik i lekarz Stefan Falimirz, dworzanin wojewody podolskiego, w zielniku „O ziołach i o mocy ich” wydanym w 1534 roku pisze:

Zachodnia nauka oparta na koncepcji materialistycznej doszła do ściany. Wielu wybitnych współczesnych naukowców zdaje się to potwierdzać.

Leczenie ludzi bez pojęcia energii to leczenie martwej materii. dr Albert Szent-Gyorgyl – laureat Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny.

Medycyna przyszłości będzie się opierać na kontrolowaniu energii w ciele.  Prof. William Tiller

W każdym zakątku świata są wciąż zielarze opierający się na tradycji, stosujący zielarstwo energetyczne. Dobierają zioła dla konkretnego człowieka, biorąc pod uwagę jego konstytucję, a nie na jednostkę chorobową.

Koncepcje żywiołów

Energetyczne zielarstwo bierze pod uwagę temperaturę i nawilżenie: ciepło/zimno, suchość/wilgotność. Skupia się też na nadmiarze/niedoborze, relaksacji/stymulacji. Jego celem jest wytworzenie wewnętrznej równowagi z pomocą odpowiednio dobranych ziół. Każdy organizm jest inny, a poszczególne zioła, jak wszystko inne w naturze, może mieć różny wpływ na poszczególne konstytucje.

Nierównowaga żywiołów powoduje dysharmonię w ciele fizycznym, a następnie choroby. By pomóc przechylić szalę w kierunku równowagi stosujemy zioła i pokarmy o odpowiedniej energetyce. Poznanie i zrozumienie unikalnych cech człowieka i ziół pomaga skuteczniej je dobierać.

By zrozumieć różnice przyjrzyjmy się różnym systemom tradycyjnej medycyny, które wykorzystują system energetycznej klasyfikacji i wzorce różnych konstytucji. Chociaż każdy organizm jest inny do pewnego stopnia wpisuje się w schematy.

Koncepcja Yin i Yang

Tradycyjna Medycyna Chińska wszystko opisuje w kategoriach Yin i Yang. Są to dwie przeciwstawne, ale uzupełniające się energie, które tworzą cały wszechświat. Są ze sobą połączone i nie mogą bez siebie istnieć.

• Yin
  energia żeńska, pasywna, łagodna, porusza się do wewnątrz i opada. Introspekcyjna, przywspółczulna, kwaśna, gorzka, słona, zimowa.
  Energia, która przyswaja i napręża. Pomaga przyswajać składniki, budować tkanki, regenerować, wytwarzać i magazynować energię. Pasuje to do nocy i zimy. W nocy odpoczywamy, ładujemy akumulatory, noc to czas relaksu, przerwy od aktywności, zimą też aktywność spada. Charakteryzuje ją odpoczynek, relaks, przerwa, spokój, miękkość, otwartość, delikatność, wrażliwość. Woda jest jest Yin.

• Yang
  energia męska, aktywna, gorąca, lekka, zewnętrzna, agresywna, asertywna, sympatyczna (układ nerwowy), pikantna, słodka, letnia.
  To energia, która kurczy, rozładowuje, eliminuje, pozbywa się niepotrzebnego. Wspomaga rozkład składników odżywczych i złożenie na nowo, zbudowanie własnych białek, tłuszczów czyli rekonstrukcję. Pasuje do lata. Lato i  dzień to czas ognia – rozładowywania akumulatorów. Cechuje go aktywność, czujność, ruch, dynamika, spalanie energii, twardość, ograniczoność, asertywność, bardziej zamknięcie się niż otwarcie. Ogień to Yang – stymuluje, rozprasza.

Powietrze i ziemia reprezentują ruch zmian miedzy ogniem i wodą, Yin-Yang.

Koncepcja tridosza

Ajurweda klasyfikuje każdego człowieka w odniesieniu do trzech dosha: Vata, Kapha i Pita. Są one zbudowane 5 elementów żywiołów: eteru, powietrza, wody, ognia i ziemi stanowiących esencję wszechświata.

Każdy człowiek jest jedyną w swoim rodzaju kombinacją żywiołów, a w efekcie ich homeostazy czyli samoregulacji systemu biologicznego. Dotyczy to konstrukcji fizycznej, psychicznej, pięciu zmysłów, budowy ciała, mentalności, stanu emocjonalnego.

• Vata
  złożona z eteru i powietrza wprawia w ruch. To siła napędowa aktywności fizycznych i mentalnych począwszy od pojedynczej komórki. Odpowiada za układ nerwowy, komunikację komórek, funkcje umysłowe. Jej główna siedziba jest w okrężnicy.
• Pitta
  kataboliczna energia ognia z elementami wody. To energia transformacji, przemiany (metabolizm, temperatura). Tworzy tkanki, produkty odpadowe. Główna siedziba jelito cienkie.
• Kapha
  to anaboliczna, odżywcza energia ziemi i wody. Nadaje formę, tworzy struktury komórek, tkanek, narządów. Główna siedziba żołądek.
  Człowiek jest zdrowy fizycznie i emocjonalnie gdy wszystkie dosze są w równowadze.

Vata ma naturę wiatru i podobne cechy: jest lekka, chłodna, sucha, delikatna, subtelna, zmienna. Jako jedna z trzech jest energią ruchu, wszystkie funkcje, gdzie jest ruch, są przez nią sterowane. Jest siłą napędową pozostałych dwóch i ma najsilniejszy potencjał do wywoływania chorób.

Pitta odzwierciedla naturę ognia, ale domieszka wody nadaje jej płynność. Jest ostra, kwaśna, lekko tłusta, gorąca, płynna, przenikająca. Odpowiada za ciepło (ogień) reguluje temperaturę ciała i wszystkie reakcje chemiczne.
Tworzy tkanki, produkty odpadowe, steruje przemianą materii, kontroluje uczucie głodu i pragnienia, wpływa na elastyczność, połysk, zabarwienie skóry, ostrość wzroku. Na poziomie subtelnym odpowiada za trawienie emocji, myśli, życiowych doświadczeń

Kapha – dominuje tu pierwiastek wody i ziemi oraz podobne cechy. Kapha jest chłodna, wilgotna, stabilna, ciężka, powolna, gęsta, mętna śluzowata, słodka, miękka, oleista. Zapewnia spoistość struktur ciała: komórek, tkanek, narządów. Dba o nawilżenie, smarowanie, ochronę i stabilność struktur np. stawów, mięśni. Odpowiada za materię, wagę, wzrost, tworzenie, budowę i naprawę ciała.

Nie tylko organizm ludzki składa się z energii żywiołów, również królestwo roślin, zwierząt, minerałów, wszystkie substancje płynne i gazowe. Zioła, pożywienie i substancje o podobnych cechach wzmacniają dany żywioł, o przeciwstawnych redukują. Wcale nie jest trudno znaleźć te, które przywrócą równowagę.

Cztery temperamenty humoralne

Medycyna humoralna wywodzi się ze starożytnej Grecji i jest głęboko zakorzeniona w zachodnim ziołolecznictwie. Humory odnoszą się do czterech płynów ciała: krew, żółć żółta i czarna, oraz śluz – flegma. Odpowiadają one pewnym cechom usposobienia, samopoczucia i zaburzeń równowagi.

Wszystkie cztery humory są obecne w każdym człowieku, z jednym dominującym

• Typ sangwiniczny
  Żywioł powietrza, wilgoć, ciepło, krew/serce, smak słodki. Pogodny, towarzyski, otwarty, kreatywny, spontaniczny, sympatyczny, ruchliwy, energiczny, ale słabo zorganizowany, powierzchowny, zmienny, kapryśny, niestały w uczuciach, lubiący zmiany
• Typ choleryczny
  Żywioł ognia, gorąco, suchość, napięcie, żółć/wątroba, smak gorzki. Pewny siebie, ambitny, aktywny, zorganizowany, pragmatyczny, gwałtowny, pobudliwy, silnie przeżywający emocje, apodyktyczny, uparty, ciężko znoszący porażki, nie liczący się ze zdaniem innych.
• Typ flegmatyczny
  Żywioł wody, zimno, wilgoć, flegma, śluz/błony śluzowe, mózg, smak słony. Spokojny, powolny, zrównoważony emocjonalnie, odporny na stres, łagodny, cierpliwy, życzliwy, obiektywny, ale chłodny, zdystansowany, nieufny, nie lubi zmian i ryzyka. Pozornie może się wydawać, że nie potrafi wyrażać emocji, potrzebuje samotności by odzyskać energię.
• Typ melancholijny
  żywioł ziemi, zimno, suchość czarna żółć/śledziona, układ limfatyczny, smak kwaśny. Wrażliwy, sentymentalny, delikatny, ze skłonnością do lęków, pesymistycznie nastawiony do świata ale spostrzegawczy, lojalny i głęboko myślący. Źle toleruje negatywne emocje, głośne dźwięki, jasne światło, podatny na depresje, ma trudności z podejmowaniem decyzji i słaby układ nerwowy.

Oznaki dysharmonii

Ciało daje sygnały i objawy braku równowagi energetycznej na skutek choroby lub stylu życia.

• Objawy gorąca: gorączka, pragnienie, zaczerwienienie twarzy, niechęć do gorąca, niepokój, drażliwość, pieczenie, zaczerwienione oczy, skąpy, ciemny mocz, żółte wydzieliny, stolec, silny zapach potu, donośny głos. Żółty nalot na języku. Nadmiar żywiołu ognia podsyca gniew, nienawiść, złość i skrajne emocje.
• Objawy zimna: bladość skóry, zmęczenie, letarg, częste oddawanie moczu, bóle ciała, czysty lub biały śluz, lęk przed zimnem, luźne stolce z niestrawionymi resztkami, brak apetytu, słabe krążenie, zimne kończyny, senność, pragnienie ciepła. Język blady.
• Objawy wilgoci: Nadmiar płynów, wydzielin (oczy, skóra, nos, okrężnica, pochwa), ciężkie kończyny, obrzęki, uczucie pełności w jamie brzusznej, ciężkość w klatce piersiowej, spowolnienie, brak energii, obolałe, ciężkie, sztywne stawy, nudności. Gruby nalot, kożuch na języku.
• Objawy suchości: Sucha, szorstka skóra, suchość w gardle, nosie, ustach, suchy stolec, utrata smaku, zwiększone pragnienie, oznaki odwodnienia, problemy z ciśnieniem krwi, zaburzeniami pracy płuc, zaparcia, bezsenność, skłonność do depresji, skurcze mięśni. Suchy język.

Objawy nierównowagi regulujemy pokarmami i ziołami o określonych smakach.  Więcej na ten temat: Jak smaki wpływają na organizm? TUTAJ. Energetyka ziół, działanie smaków TUTAJ

B. della Porta
Autorka książki Sekrety Zdrowia, do nabycia tutaj