Mącznica na drogi moczowe, błony śluzowe jelit i jamy ustnej

Mącznicę lekarską [Arctostaphylos uva-ursi] tradycyjnie wykorzystywano w leczeniu schorzeń dróg moczowych. Przed wprowadzeniem antybiotyków i sulfonamidów roślina była oficjalnym lekiem stosowanych w medycynie.

Nazwa botaniczna z greki arctos (niedźwiedź) i staphyle (kiść winogron), nawiązuje do kształtu owoców, które są przysmakiem niedźwiedzi. Drugi człon, wywodzący się z łaciny oznacza to samo. W Polsce nazywana jest chrościną, mącznicą grabarską, niedźwiedzim uszkiem, gronem.

Mącznica lekarska 

To wiecznie zielona, nisko płożąca krzewina z rodziny wrzosowatych. Niewielka, dorasta do 10-20 cm, o błyszczących, grubych i sztywnych listkach.  Jeśli rośnie w słońcu łodyżki są czerwone, bardziej zielone w zacienionych miejscach.  Jest bardzo podobna do borówki, ale łatwo je odróżnić. Mącznice płożą się po ziemi, a borówki wyrastają do góry.

Lubi piaszczyste, kwaśne gleby nizinnych sosnowych lasach. Kwitnie od maja do czerwca wydając drobne dzwonkowate białe lub bladoróżowe kwiatki.

Późnym latem pojawiają się czerwone, połyskujące jagody o kwaśnym smaku. Każdy owoc zawiera 1-5 twardych nasion. Dawniej robiono z nich dżemy i powidła, a roślinę wykorzystywano do farbowania tkanin. Części naziemne wytwarzają arbutynę, związek hamującą produkcję melaniny i rozjaśniającą skórę.

Roślina jest pod częściowa ochroną. Surowcem zielarskim są jagody i liście mącznicy zbierane jesienią.

W tradycyjnym zielarstwie

Wiele kultur od wieków wykorzystywało mącznicę w leczeniu przewlekłego zapalenia pęcherza, dolegliwości nerek i kamicy nerkowej.  Najstarsze europejskie zapiski pochodzą z XII wieku.

Medycyna wschodnia stosuje mącznicę jako tonik dróg moczowy, który uspakaja ścianki pęcherza i dróg moczowych, odkaża i utrzymuje równowagę pH moczu. Oraz środek środek łagodzący, wzmacniający, napinający podrażnione, zagonione tkanki. Wspomagająco do leczenia problemów z wątrobą, śledzioną i chorób wenerycznych. Zewnętrznie w łagodzeniu obrzęków, skręceń, guzków, hemoroidów.

Wzorce nierównowagi: suchość w ustach, pragnienie, gorączka, ból w okolicy nerek, upławy, krwotoki, skurcze, cienki strumień moczu, wysoki poziom cukru w moczu, ból jelit, krwawienia poporodowe,  kamienie dróg moczowych i stany zapalne.

Plemiona indiańskie Ameryki Północnej liście mieszają z tytoniem i innymi ziołami do poszerzenia zdolności psychicznych, wizjonerskich. Uważają, że palenie świętej fajki uspokaja, wspomaga jasność umysłu i zanosi modlitwy do Wielkiego Ducha.

Profil energetyczny

Smak: cierpki, gorzki, jagody – trochę słodki
Energetyka: chłodzi, osusza
Tkanki: nerki pęcherz, płuca
Działanie: Odprowadza nadmiar ciepła i toksyny, hamuje krwawienie, zmniejsza stan zapalny, wspomaga naprawę tkanek

Mącznica dobrze osusza wilgoć chorych, poranionych tkanek, ale zapobiegając utracie płynów pomaga ją utrzymać. Nalewki i herbatki znakomicie pobudzają nerki i sprawdzają przy infekcjach dróg moczowych. Przy słabych nerkach można je pić okresowo, na przemian z wiązówką i czarnym bzem.

Wywar z mącznicy smakuje trochę jak napar z czarnej herbaty. Najważniejszą jego cechą jest cierpkość. Zachęcam do obserwacji wrażeń towarzyszących smakowaniu, co się dzieje w ustach? Cierpkość jest bardzo odczuwalna,  ale może dawać przyjemne doznania lub u osób bardzo wysuszonych, nieprzyjemne. Tutaj widać dobrze konstytucyjne uwarunkowania. Ale ta cierpkość nie czeka, aż dotrze do nerek, zaczyna działać od początku w innych obszarach. Herbatki i płukanki, pomogą w  problemach z podrażnieniami, ropniami, gąbczastą tkanką, cofaniem się dziąseł, luźnych zębach.

Mącznica jest również jednym z lepszych ziół do niszczenia biofilmów, złożonych z bakterii, grzybów i innych mikroorganizmów, otoczonych warstwą substancji organicznych i nieorganicznych. Bakterie i drobnoustroje przebywające w biofilmie są odporne na działanie antybiotyków, innych ziół i trudne do zatokowania dla układu odpornościowego.

We współczesnej medycynie

Substancje czynne: garbniki, (kwas elagowy, galusowy), arbutyna, metyloarbutyna, irydoidy, flawonoidy, glikozydy, żywice, olejki eteryczne, kwas jabłkowy, alantoina.

Działanie: moczopędne, żółciopędne, ściągające, przeciwbólowe, rozkurczające, antyseptyczne, przeciwbakteryjne, przeciwzapalne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze, przeciwbiegunkowe przeciwnowotworowe, uspokajające.

• Dezynfekuje i odkaża, działa bakteriostatycznie czyli zapobiega replikacji bakteryjnej.
• Odtruwa, oczyszcza oczyszczają krew i układ limfatyczny
• Likwiduje obrzęki, wspomaga odchudzanie
• Zmniejsza przepuszczalność jelit przy tzw. przeciekającym jelicie.
• Hamuje krwawienia z przewodu pokarmowego,
• Zmniejsza aktywność drobnoustrojów chorobotwórczych
• Zalecana dla osób źle znoszących leczenie antybiotykami

Zastosowania:

• Niewydolność nerek, kamicy dróg moczowych, krwiomocz
• Nawracające infekcje układu moczowego, zakażenie pęcherza, cewki moczowej, prostaty
• Pomocniczo w zapaleniu kłębuszków i miedniczek nerkowych
• Przewlekłe biegunki, czerwonka, zaparcia, infekcje pochwy, wypadanie macicy, owrzodzenia szyjki macicy, wysokie ciśnienie, bóle głowy, opryszczka,

Mącznica może być stosowana z dobrym skutkiem w chorobach układu moczowego psów i kotów.

Zastosowania mącznicy

Ze względu na dużą zawartość tanin, odpowiadających za cierpkość mącznica tonizuje i napinaniu błon śluzowych, ze szczególnym powinowactwem do macicy i dróg moczowych.  Stąd po porodzie ujędrni tkankę, zapobiegnie nadmiernemu krwawieniu i wypadaniu macicy. W przypadku obfitych miesiączek, bólu spowodowanego zwiotczeniem macicy ulgę przyniosą kąpiele w wywarze z mącznicy w połączeniu z babką, lawendą, krwawnikiem, kwiatem bzu czarnego.

Mącznica jest pomocna leczeniu błony śluzowej, wrzodów żołądka, przy obrzęku odźwiernika. Działa przeciw 10 szczepom bakterii h.pylori. Ma zastosowanie w dermatologii i kosmetyce, działa przeciwzmarszczkowo, rozjaśnia cerę, usuwa hormonalne i starcze plamy. Ale w większym stężeniu i dłuższym stosowaniu może działać odwrotnie. Spowodować ciemnienie skóry poprzez zwiększoną produkcję melaniny.

Chociaż nie ma dowodów naukowych,  wiele kultur stosuje wywary z mącznicy przy cukrzycy. Być możne działa przez  poprzez powinowactwo do nerek i pęcherza, albo przez wysoki poziom tanin działa przeciwzapalnie ogólnie tonizując trzustkę i wątrobę

Odwar z mącznicy na drogi moczowe 

2 łyżki grubo zmielonych liści zalać 250 ml wody. Gotować na wolnym ogniu 5-7 minut. Odstawić pod przykryciem na 10 minut. Pije się 1-3 łyżki odwaru co 3 godziny. Uwaga: mocz przybiera kolor oliwkowo-zielony. Największe stężenie występuje ok 3-4 godzin po spożyciu odwaru. Przy nadmiernej suchości konstytucyjnej można połączyć z siemieniem lnianym.

Stosuje się do 14 dni w zakażeniach dróg moczowych, nerek, biegunkach, nadmiernej fermentacji w przewodzie pokarmowym. Dezynfekuje, działa moczopędnie, przeciwzapalnie. Ale uwaga:  Mocz jest zwykle lekko kwaśny od 4,5 pH do 8,0 pH, zmienia się w ciągu dnia pod wpływem diety i np. stresu. Arbutyna jest rozkładana w środowisku zasadowym, skutecznie działa w środowisku „normalnym” z lekko kwaśny moczem. By upewnić się że zadziała, można zbadać odczyn moczu paskami, ewentualnie ostrożnie zalkalizować sodą oczyszczoną.

Mącznica przepisy

Napar z liści mącznicy
2 łyżki liści zalać 2 szklankami wrzątku, zaparzać 20 minut. Stosuje się 4 razy dziennie 100 ml w zapaleniu pęcherza moczowego.

Nalewka z mącznicy

Szklankę listków zalaną pół litra wódki albo brandy maceruje się 2 tygodnie. Po przefiltrowaniu stosuje się 10-20 kropli rozcieńczone w wodzie 2-3 razy.

Herbatka moczopędna
Wymieszać po 10 g liści mącznicy i owocu dzikiej róży, po 20 g liścia brzozy, strąków fasoli, skrzypu i 30 g korzenia lubczyku. Półtorej łyżki mieszanki zalać w termosie 2 szklankami wrzątku. Parzyć godzinę. Pije się 1/3 szklanki 2 razy dziennie miedzy posiłkami.

Napar przy białkomoczu
Łyżkę mieszanki z ziela skrzypu, liścia mącznicy, liścia brzozy i pączków, kwiatu bławatka parzyć 15 minut w szklance wrzątku. Popia się w łykami przez cały dzień.

Herbatka antyseptyczna
Wymieszać równe ilości liści mącznicy, mięty pieprzowej, ziela nawłoci, połonicznika, korzenia wilżyny i lukrecji. Zalać dwie łyżki mieszanki 2 szklankami wrzątku w termosie z parzyć godzinę. Pije się małymi porcjami między posiłkami. Zastosowania w ostrych i przewlekłych zapaleniach dróg moczowych, pęcherza, nawracających infekcjach po leczeniu antybiotykami.

Mieszanka o. Sorki na zapalenie pęcherza moczowego
Wymieszać po 100 g rumianku i mącznicy, po 50 g krwawnika, mięty, pokrzywy, kłącza perzu, owocu jałowca, kwiatu wrzosu.  Łyżeczkę mieszanki zaparzać pod przykryciem 25-30 minut. Nie dosładzać. Po przecedzeniu pije się gorące 2-3 razy dziennie po jedzeniu.

Przeciwwskazania
Mącznica jest niewskazana u osób po operacjach nerek i kobiet w ciąży.