Pszonak drobnokwiatowy [Erysimum cheiranthoides] w dawnych wiekach stosowano głównie jako środek moczopędny, obniżający gorączkę i przeciw pasożytom.

Dziś wiadomo, że zawiera glikolizy nasercowe, wspomagające pracę serca.  Pierwszy człon nazwy botanicznej pochodzi od greckiego „eryomai”, pomagać, ocalać.

Pszonak drobnokwiatowy

Pszonak drobnokwiatowy jest dość pospolitą, samopylną rośliną jednoroczną lub dwuletnią z rodziny gorczycowatych. Wyrasta jako chwast w zbożach i grządkach roślin okopowych. Można go spotkać na nieużytkach, przydrożach, rumowiskach, nasypach kolejowych, rumowiskach.

Wyglądem przypomina inne gatunki gorczyc. Wzniesione, nie rozgałęzione łodygi wyrastają do wysokości od 15-60 cm. Górna część rośliny jest bardziej naga, dolne części pokryte licznie liśćmi. Nieduże, lancetowate listki, ząbkowane bo brzegach są szorstkie, porośnięte włoskami podobnie jak łodyga. Ich podstawa zwęża się do krótkiego ogonka.

W maju pojawiają kwiatostany jasnożółtych kwiatów, chętnie odwiedzane przez pszczoły i chrząszcze. Po ich przekwitnięciu we wrześniu roślina rdzawobrunatne nasiona. Bogate w olejki eteryczne kwiaty o przyjemnym aromacie są używane do wyrobu perfum. Surowcem leczniczym jest ziele zbierane w  okresie kwitnienia i nasiona.

Lecznicze działanie

W pismach Pliniusza Starszego klasyfikowany jako roślina lecznicza, ale nie jadalna. Oddalająca melancholię, pomagająca przy spazmatycznym kaszlu i słabym sercu.  Tradycyjna medycyna chińska stosuje pszonak w leczeniu niestrawności, obrzęków, chorób serca i osłabienia mięśnia sercowego.

Roślina jest bogata w olejki eteryczne, sole mineralne, garbniki, goryczki, kwasy organiczne i tłuszczowe.  Zawiera liczne glukozynolany i glikozydy nasercowe. W małych dawkach wspomaga, normalizuje i tonizuje pracę serca w podobny sposób strofantyna. Silniej działa niż naparstnica purpurowa.

Działanie: moczopędne, żółciopędne, oczyszczające z toksyn, chłodzące, wykrztuśne, tonizujące, przeciwskurczowe, kardiotoniczne, uspokajające, trawienne, przeczyszczające, przeciwreumatyczne. Normalizuje pracę serca i ośrodkowego układu nerwowego, rozszerza naczynia obwodowe, poprawia przepływ krwi.  Stosowana zewnętrznie łagodzi wysypki skórne, stosuje się w leczeniu suchego oka i urazów.

Zastosowania

• Niemiarowość rytmu serca, niewydolność, dusznica bolesna, nadciśnienie,
• Duszności, astma oskrzelowa, gruźlica, spazmatyczny kaszel
• Niewydolność układu krążenia, miażdżyca, nerwice różnej etiologii, bezsenność
• Zakrzepowe zapalnie żył, żylaki, choroba niedokrwienna, obrzęki
• Pasożyty, wysypki skórne

Stosowanie pszonaka

Części naziemne, bez dolnych łodyg zbiera się w okresie kwitnienia. Rozdrobnione, suszy się w temperaturze 40-60 stopni C. Stosuje się oszczędnie, w dużych dawkach pszonak jest toksyczny! Nasiona pszonaka stosuje się w formie okładów na trudno gojące rany, wypryski i bóle reumatyczne.

Wywar
Łyżeczkę suszonego ziela gotuje się w 300 ml wody 10 minut. Przecedza. Uzupełnia przegotowaną wodą do pierwotnej objętości 300 ml.  Stosuje się jako środek doraźny  łyżkę stołową 1 – 4 razy dziennie.  W krótkim czasie normalizuje puls, pracę serca i krążenie krwi. Pomaga przy niewydolności, łagodzi obrzęk pochodzenia krążeniowego. Wywar jest bardzo gorzki. Nie należy przekraczać dawek.

Napar
Pół łyżeczki suszonego ziela pszonaku zalewa się 200 ml wrzątku. Zaparza 2 godziny i przecedza. Stosuje się łyżkę stołową naparu do 3 razy dziennie.
Przechowuje w lodówce.

Nalewka
Łyżkę suchego ziela zalewa się 100 ml wódki. Odstawia w ciemne miejsce na 7-8 dni. Stosuje się 10 kropli rozcieńczonych w wodzie doraźnie.

Nalewka do użytku zewnętrznego
30 g suszonego pszonaka, 20 g propolisu, skórka z cytryny, 500 ml wódki. Wymieszać składniki. Stosuje się do nacierania kończyn przy niewydolności żylnej, żylakach, obrzękach.

Przeciwskazania: ciąża, karmienie piersią, przekrwienie jelit, nagłe ostre zmiany: zapalenie wsierdzia, mięśnia sercowego i zaawansowana miażdżyca.