Winorośl Zeusa boga piorunów Tripterygium wilfordii

Winorośl Zeusa [Tripterygium wilfordii] to liściaste kłącze zwane w TCM Lei Gong Teng. Dziko rośnie w Japonii, Korei i wielu regionach Chin. Obecnie chętnie uprawiane dla celów dekoracyjnych w ogrodach wielu kontynentów.

Pierwszy człon nazwy botanicznej Tripterygium pochodzi z greki i oznacza trzy skrzydełka. Drugi został nadany na cześć Charlesa Wilforda, który przywiózł z Tajwanu sadzonki do Królewskich Ogrodów Botanicznych Kew w Londynie.

Winorośl Zeusa

Tripterygium wilfordii to zdrewniałe pnącze o pięknych, jasnozielonych, jajowatych liściach, z jasnoszarymi włoskami pod spodu. Brązowe łodygi osiągają długość do 12 metrów. Zakwita we wrześniu skupiskami białych, drobnych kwiatów. Po przekwitnięciu pojawiają się półtoracentymetrowe trójskrzydłowe różowe, czerwone i ciemnoczerwone torebki owocowe.

Tradycyjnie jesienią zbiera się korzeń do celów leczniczych. Winorośl Zeusa jest bardzo dekoracyjną rośliną pnącą do ogrodów, atrakcyjną dla zapylaczy. Preferuje żyzne, dobrze nawodnione gleby. Łatwa, niewymagająca w uprawie, nie toleruje suszy. W naturalnym środowisku rośnie na obrzeżach wilgotnych lasów.

W tradycyjnym zielarstwie

Winorośl Zeusa jest klasyfikowana w TCM jako środek rozpraszający Wiatr i Wilgoć w leczeniu bolesnej niedrożności. Łagodzi ból i redukuje obrzęk stawów. Stosowana samodzielnie lub z innymi ziołami o działaniu przeciwreumatycznym.

Znana jako qi bu si czyli siedem kroków do śmierci. Co oznacza, że jest toksyczna, nieczęsto stosowana. Klasyczne teksty podawały, by korzenie starannie obierać z zewnętrznej warstwy i gotować minimum godzinę przed dodaniem innych ziół.

Długie gotowanie zmniejsza toksyczność, właściwe dawki 5-12 g dziennie eliminuje potencjalne skutki uboczne.  Jak głosił Paracelsus Sola dosis facit venenum – tylko dawka czyni truciznę (bądź lekarstwo).

Profil energetyczny
Smak: gorzki, cierpki
Energetyka: chłodzi, osusza
Tkanki: wątroba
Działanie: Usuwa blokady, zastoje Qi i krwi, rozprasza wilgoć i wiatr

Winorośl Zeusa tradycyjnie jest stosowana przy dolegliwościach reumatycznych z dotkliwym bólem i obrzękiem. Przy astmie, chorobach autoimmunologicznych RZS, toczeń rumieniowaty i nowotworowych. Nie jest do zioło dla wszystkich, stosowane tylko celowo, przy konkretnych wzorcach zaburzeń, kiedy korzyści przeważają nad potencjalnym ryzykiem skutków ubocznych.

Co mówi nauka?

Zachodnia medycyna zainteresowała się Tripterygium wilfordii w drugiej połowie XX w. Roślinę przebadano pod kątem leczenia chorób autoimmunologicznych: RZS, tocznia rumieniowatego i stwardnienia rozsianego. Główna substancja czynna – triepoksyd diterpenoidowy ma silne działanie immunosupresyjne, przeciwzapalne, immunomodulujące i antyproliferacyjne.

Skład chemiczny: Liczne alkaloidy:  wilfordyna, wilforyna, wilforydyna, wilforgina, wilfortryna, euonina, celacynina, celafuryna, celabenzyna, neowilforyna, regilidyna), terpeny, laktony, kwasy organiczne.

Liczne badania wykazały, że wyciągi w odpowiednich dawkach skutecznie łagodzą objawy i poprawiają jakość życia pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi. Hamują aktywność komórek odpornościowych, regulują produkcję czynników zapalnych i modulują układ immunologiczny. [1].  Przeprowadzono randomizowane badanie kliniczne z podwójnie ślepą próbą, z udziałem 70 pacjentów cierpiących na reumatoidalne zapalenie stawów. Otrzymywali oni różne dawki preparatu. U 90% zaobserwowano znaczną poprawę. Najczęstszym działaniem niepożądanym w grupie otrzymującej wyższe dawki były biegunki.[2].

Winorośl Zeusa wykazuje silne działanie przeciwnowotworowe, indukuje śmierć komórek rakowych. [3], rak jamy ustnej [2].

Ostrożność i przeciwskazania

Lekarze TCM nie stosują u kobiet w ciąży i pacjentów z upośledzoną funkcją wątroby. Zachowują ostrożność podając pacjentom z zaburzeniami  pracy serca, żołądka i śledziony. U dzieci i osób w podeszłym wieku tylko uzasadnionych przypadkach, krótki czas.

Świeża roślina i kora jest najbardziej toksyczna. Korzenie po oczyszczeniu i wysuszeniu przechowuje się rok przed zastosowaniem w wyciągach. Przedawkowanie wywołuje skutki uboczne: podrażnienia przewodu pokarmowego, krwawienia wewnętrzne, kołatanie serca, zawroty głowy, uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, niepłodność. Działania niepożądane po przedawkowaniu występują zazwyczaj 2-3 godziny po podaniu: biegunki, bóle brzucha, wymioty.

Chociaż Winorośl Zeusa jest toksyczna dla ludzi, to bezpieczna dla kóz i królików, które zjadają spore ilości. W Chinach osobom po przedawkowaniu podawano jako odtrutkę świeżą krew tych zwierząt.

Skutki uboczne są związane głównie z zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi, niepłodnością i zahamowaniem proliferacji limfocytów. Odnotowano jeden przypadek śmiertelny. U pacjenta po spożyciu Tripterygium wilfordii u pacjenta wystąpił wstrząs hipowolemiczny, po trzech dniach zmarł. Nie ma informacji na temat dawki, ani wcześniejszego stanu zdrowia.

Artykuł powstał dla celów informacyjnych.