Gluten jest mieszanką dwóch białek gliadyny i gluteliny. Razem ze skrobią znajdują się w środkowej części ziarna zbóż, najwięcej w pszenicy i jej odmianach. Przydatny w piekarnictwie. Gluten ma zdolność wiązania wody, nadaje ciastu ciągliwą konsystencję.
Nadaje wypiekom miękkość, elastyczność, wilgotność, pulchność i gąbczastą strukturę. Gluten jest nośnikiem smaku i aromatu, dzięki niemu podczas pieczenia chleba rozchodzi się aromatyczny zapach.
Skąd nietolerancja?
Wiele osób skarży się na dyskomfort po jedzeniu produktów mącznych, ich organizmy źle reagują na gluten. Przyczyną może być stan zapalny. Ścianki przewodu pokarmowego są wyścielone nabłonkiem i pokryte kosmkami, które wysysają do krwi składniki odżywcze. Normalnie błona śluzowa stanowi barierą ochronną przed przedostawaniem się do krwi większych, potencjalnie szkodliwych cząsteczek.
Uszkodzona, nieszczelna umożliwia przedostawanie się do krwiobiegu większych molekuł niestrawionych pokarmów i białek. Organizm postrzega te cząsteczki jako obce i reaguje odpowiedzią autoimmunologiczną i stanem zapalnym.
Możliwe objawy nietolerancji glutenu
- Zaburzenia trawienia, wzdęcia, gazy, zaparcia, biegunki, bóle brzucha, uczucie dyskomfortu
- Rogowacenie mieszkowe, „gęsia skórka” na ramionach i udach.
- Wypadanie rzęs, słabe włosy, łamliwe paznokcie
- Mgła mózgowa, brak koncentracji, niemożność skupienia
- Przewlekłe zmęczenie, huśtawki nastroju, drażliwość, stany lękowe, depresyjne, nadpobudliwość u dzieci, objawy ADHD
- Zaburzenia hormonalne, nieregularne cykle miesiączkowe, PMS, niewyjaśniona niepłodność, wahania wagi, nagły wzrost lub utrata masy ciała
- Wysypki, krostki na twarzy, szyi wzdłuż linii włosów, klatce piersiowej, pośladkach, rogowacenie skóry na łokciach,
- Migreny, bóle i zawroty głowy, tracenie równowagi
- Obrzęki i bóle stawów palców, kolan, bioder
- Próchnica zębów, ubytki, nadwrażliwość szkliwa, nawracające owrzodzenia jamy ustnej, afty
- Powstawanie kamieni migdałkowych, nieprzyjemny zapach z ust
- Zdiagnozowane choroby autoimmunologiczne, alergie pokarmowe
Nietolerancje pokarmowe i nadwrażliwość na gluten można sprawdzić za pomocą prostych, domowych testów. Sposoby wykonania tutaj.
Czy winny jest zawsze gluten?
Wypiekany od 12 tysięcy lat chleb był podstawą pożywienia prawie wszystkich kultur na ziemi. Bez pachnących bochenków nie wyobrażano sobie codziennych posiłków. Nie powodował problemów, a gluten zawsze był obecny. Dziś budzi przerażenie i coraz więcej osób decyduje się na dietę bezglutenową. Czy to zawsze konieczne?
Z własnych obserwacji mogę stanowczo powiedzieć, że to nie gluten szkodzi. Codziennie jadam miejscowy chleb kupowany w małych, rodzinnych piekarenkach z lokalnej pszenicy starych odmian. Wypiekany tradycyjnie na zakwasie, z 24 godzinnym wyrastaniem ciasta, pieczony w piecach opalanych drewnem. Pyszny, pachnący, utrzymujący świeżość tydzień.
Ale często podróżuję i wówczas zdarzają mi się po jedzeniu pieczywa problemy trawienne. Głównie odczuwam dyskomfort w brzuchu, wzdęcia i senność po mącznych posiłkach, co świadczy, że organizm zużywa na procesy trawienne zbyt dużo energii. Po dogłębnym zbadaniu tematu, okazało się, że winne są herbicydy stosowane do upraw.
Roundup (glifosat) uszkadza nabłonek jelit, niszczy kosmki jelitowe, zaburza mikroflorę przewodu pokarmowego. Niektóre badania sugerują, że toksyczne herbicydy są czynnikiem wywołującym objawy przypisane nietolerancji glutenu, w wielu wypadkach prowadzą do rozwoju celiakii. Roundup stosuje się również do upraw roślin nie zawierających glutenu. Pryska się nim niemal wszystko, nawet trawniki.
B. della Porta