Dzika marchew na problemy z nerkami, układem moczowym i trawieniem

Marchew zwyczajna [Daucus carota L] jest dzikim przodkiem marchewki ogrodowej.

W Polsce jest rośliną bardzo pospolitą. Łany dzikiej marchwi są powszechnym widokiem na otwartych przestrzeniach: suchych łąkach, pastwiskach, nieużytkach, przydrożach, opuszczonych działkach.

W dzieciństwie wkładałam bukiety na długich łodygach do wody z barwnikami spożywczymi albo farbkami akwarelowymi i …czekałam. Kwiaty wysysały kolorową wodę i zmieniały barwę. To były chyba moje pierwsze alchemiczne doświadczenia z ziołami.

Dzika marchew jest fascynującą rośliną o długiej, wielowiekowej przeszłości. Młode korzenie, ziele i nasiona powszechnie wykorzystywano w kuchni i tradycyjnych zielarskich recepturach.

Marchew zwyczajna

Jest dwuletnią rośliną z rodziny selerowatych. Lokalnie nazywana ptasim gniazdem, bo  z czasem baldachy zawijają się w ku górze i wyglądają jak gniazdka ptaków. Latem zwiewne kwiatostany stanowią schronienie dla zapylaczy.

Od trującej cykuty dziką marchew różni zapach, bruzdowate, szorstko owłosione łodygi i gęsto zebrane płaskie kwiatostany. Cykutę charakteryzują gładkie łodygi z fioletowymi plamkami.

Marchew zwyczajna jest silnie zakorzeniona. By ją wyrwać potrzeba wcześniej rozpulchnić glebę. Wąsko rozgałęzione, owłosione łodygi wyrastają do 40- 90 cm. Są puste w środku, mocne, ale elastyczne, nie łamią się tak łatwo przy silnych wiatrach. Jednocześnie kwiatostany wyglądają jak delikatne koronki, przez co roślina wydaje się  delikatna i kobieca.

Kwitnie od wczesnego lata do jesieni. Parasolowate białe główki zwykle mają w środku pojedynczy purpurowy kwiatuszek o nierównych płatkach.  W miarę wzrostu stają się coraz bardziej wklęsłe. Ostatecznie zwijają się w ciasne, szczeciniaste kulki. Cała roślina wydziela wyraźny zapach marchewki.

W tradycyjnym zielarstwie

W smaku i zapachu przypomina zwykłą marchewkę, ale zawiera mniej cukrów i jest nieco gorzkawa. Wszystkie części rośliny są jadalne, można je gotować w zupach, korzenie piec i dusić. Młode listki w pierwszym roku wyglądają jak natka marchewki. Zdjęcie po lewej przedstawia dziką marchew, po prawej ogrodową.

Aromatyczne nasiona mają ostry smak z nutką kminku. Cienki, biały korzeń palowy ma najwięcej wartości w pierwszym roku. Starszy robi się twardy, łykowaty, niesmaczny.

W starożytności dziką marchew nawet uprawiano. Używano w kuchni, a z ususzonych, uprażonych korzenie parzono jak kawę. Tradycyjnie w zielarstwie stosowano jako środek moczopędny, zapobiegający tworzeniu się kamieni nerkowych, jako remedium na nietrzymanie moczu.  Nasiona  od czasów Hipokratesa używano jako środek antykoncepcyjny, wczesnoporonny i lekarstwo na kaca. Z ziela zaparzano herbatki dla uspokojenia żołądka i jelit. W XVI stosowano na opryszczkę, nadciśnienie, przeciwko robakom, a nawet epilepsji.

Energetyka:
Smak: aromatyczny słodki, ostry o świetlistej jakości. Rozgrzewa, osusza, stymuluje i pobudza,
Działanie: rozgrzewające, ściągające, pobudzające, moczopędne, wiatropędne
Powinowactwo: układ pokarmowy, moczowy, krążenia, hormonalny
Narządy: nerki, pęcherz moczowy, serce, żołądek, macica

Pierwszy człon nazwy botanicznej Daucus prawdopodobnie pochodzi od greckiego „daio”, co oznacza „rozgrzewam”. Głównie wykorzystujemy tutaj aromatyczne, stymulujące działanie,  które przenosi energię w kierunku tkanek powierzchniowych ku górze i na zewnątrz.

Herbatki z listków, korzenia i kwiatów pobudzają nerki i dają efekt osuszania. Stymulują krążenie, co poprawia przepływ krwi w nerkach i zwiększa wydalanie moczu i wypłukiwanie toksyn. Niosą pomoc przy częstych infekcjach dróg moczowych, dnie moczanowej, łagodnym przeroście prostaty i zapaleniu stawów. Przy gorączce podziała napotnie.

Medycyna chińska stosuje przy ryzyku udarów, w zapobieganiu zaćmie, leczeniu dusznicy bolesnej, astmy, zatrzymaniu miesiączki, a również jako środek odmładzający przeciw zmarszczkom.

W medycynie współczesnej

Dzika marchew jest bogata w olejki lotne, karoteny, witaminy A, E,C,B, w tym biotynę i beta karoten. Zawiera również flawonoidy, alkaloidy, pektyny, a liście porfiryny, które stymulują przysadkę mózgową i mogą wzmagać wydzielanie hormonów płciowych, stąd być może dawni medycy uważali za afrodyzjach.

Działanie: rozgrzewające, ściągające, antyseptyczne, pobudzające, przeciwskurczowe, moczopędne, napotne, wiatropędne, przeciwrobacze, wywołujące miesiączkę, poronne.  Korzeń ma działanie bakteriobójcze, tonizujące wątrobę, oczyszczające drogi moczowe. Nasiona przeciwskurczowe, ściągające, są dobrym środkiem przeciw hemoroidom

• Dzika marchew stymuluje i wzmacnia nerki.
• Oczyszcza, regeneruje i łagodzi podrażnienia pęcherza i dróg moczowych. Usuwa niedrożność, piasek, kamienie.
• Redukuje obrzęki spowodowane słabą pracą nerek, zmniejsza ból dolnej partii pleców, krzyża
• Eliminuje nadmiar kwasu moczowego
• Reguluje trawienie, stymuluje wydzielanie soków trawiennych. Łagodzi ból żołądka, niestrawność, wzdęcia, gazy.
• Poprawia krążenie krwi, pracę serca, być może poprzez stymulowanie nerek.
• Zapobiega kurzej ślepocie, wzmacnia wzrok, odporność, niesie ulgę w chorobach zwyrodnieniowych
• Działa przeciw pasożytom.

Działanie moczopędne pomaga obniżyć ciśnienie i zmniejsza obciążenia płynami, może pomóc osobom z zastoinową niewydolnością serca i obrzękami. Dzięki wysokiemu stężeniu olejków eterycznych ma działanie wiatropędne, skutecznie łagodzi wzdęcia, gazy, skurcze żołądkowo jelitowe, a na głębszym poziomie rozwijać intuicję.

Dzika marchew hamuje produkcję progesteronu i zapobiega implantacji jajeczek. W niektórych krajach stosuje się jako krótkoterminowy środek antykoncepcyjny. Już starożytni znali to działanie, Dioskurydes i Pliniusz Starszy uznawali nasiona dzikiej marchwi, za czynnik blokujący owulację.

Dzika marchew zwyczajna przepisy

Ziele i kwiaty zbiera się latem,  suszy w przewiewnym miejscu. Nasiona pozyskuje jesienią, zbiera suche główki kwiatowe i delikatnie pociera nad talerzem.  Jako środek wspomagający trawienie są znakomitym antidotum na wzdęcia. W zaburzeniach trawienia można dodawać do gotowania cięższych potraw. Nadadzą daniom łagodnie ostrego, kminkowego smaku. Zapobiegną wzdęciom i problemom, żołądkowo jelitowym.

Herbatka z ziela
Łyżeczkę ziela, listków bądź kwiatów zaparza się 5-10 minut pod przykryciem. Stosuje 1-2 szklanki dziennie. Przy infekcjach dróg moczowych dobrze jest łączyć z krwawnikiem i mącznicą lekarską.

Herbatka z nasion lub korzenia
Dwie łyżeczki nasion lub korzenia zaparza się 10-15 minut pod przykryciem. Stosuje 1-2 szklanki dziennie, pomaga z zaburzeniach żołądka, trawienia i jelit.

Olejek eteryczny
1-3 krople z wodą lub miejscowo. Olejki lotne uspokajają centralny układ nerwowy. Dawniej z nasion wytwarzano preparaty do leczenia kolki nerwowej i łagodzenia dusznicy bolesnej.

Nalewka
5-30 kropli rozcieńczonych w wodzie 2 razy dziennie. Surowiec zalewa się wódką w proporcji 1;5. Maceruje 2-3 tygodnie i filtruje.

Olejek z nasion
Nasiona maceruje się 2-3 tygodnie w oliwie z oliwek. Stosuje się na skórę do ochrony przed promieniowaniem UV, zanieczyszczonym powietrze. Nawilża, redukuje zmarszczki i opóźnia starzenie.

Przeciwwskazania
Nie stosuje się w ciąży i podczas karmienia. Nasiona dzikiej marchwi mogą wywołać reakcję uczuleniową u osób z alergią na bylicę, brzozę, rośliny selerowate.