Układ nerwowy, to najbardziej rozbudowany system w ludzkim organizmie. Nasze centrum dowodzenia, dzięki któremu możemy oddychać, trawić, czuć, widzieć, myśleć, wykonywać najprostsze czynności i rozumieć otaczający świat.
Ta rozbudowana jak pajęczyna tkanka nerwowa składająca się z sieci neuronów przekazuje sygnały do wszystkich struktur ciała. Koordynuje życiowe procesy, odpowiada za współpracę bilionów komórek i zarządza wszystkimi aktywnościami. Praca układów i organów jest elektrycznie zasilana z układu nerwowego, a sterowana przez chemiczne neuroprzekaźniki. Komórki łączą się za pomocą synaps, kiedy jedna wysyła neuroprzekaźnik, druga uruchamia odbierające go receptory.
Neurony
Podstawowym elementem budulcowym układu nerwowego są komórki nerwowe – neurony. W samym mózgu jest ich około stu miliardów i przypominają drzewa. Z koroną gałęzi dendrytów, wyrastających z centralnej części ciała komórki- somy. Połączonej z aksonem (neurytem), który tworzy pień i rozgałęzia się jak rozbudowany system korzeniowy roślin.
To wizualne podobieństwo do drzewa pokazuje związek człowieka z naturą, symbolizuje świadomość, bo poprzez sieć połączeń neurony komunikują się, by utrzymać umysł i ciało przy życiu.
Z technicznego punktu widzenia pojedynczy neuron działa jak przekaźnik elektryczny. Pokryte tysiącami synaps dendryty odbierają impulsy i przesyłają do ciała komórki – somy. Soma zbiera je i sumuje, a kiedy przekroczą pewien próg, wysyła własny impuls w dół aksonu. W momencie gdy soma przekazuje taki impuls, mówi się, że pobudzony neuron odpala.
Częścią transmisji informacji jest potencjał czynnościowy. Taki sam impuls nerwowy ale w ruchu. Bodźcem do jego powstania jest zmiana ładunku elektrycznego w środowisku komórki. Załóżmy, że chcemy podnieść szklankę, by napić się wody, musi więc powstać potencjał czynnościowy, który błyskawicznie, z prędkością 100 metrów na sekundę przeniesie informację z mózgu do ręki.
Wszystko co odczuwamy, widzimy, robimy, odbieramy zmysłami świadomie bądź nieświadomie, dzieje się poprzez grupy odpalanych neuronów. Nasz mózg jest jak ogromna tablica kontrolna, z mnóstwem wciąż zapalających się i gasnących lampek.
Jak długo żyją neurony ?
Ciekawostką jest, że w przeciwieństwie do innych komórek, które w wyniku podziału są zastępowane nowymi, neurony nie dzielą się. Ale za to mogą żyć wiecznie, są z nami przez całe życie.
Większość z nich tworzy się w okresie z okresie płodowym z komórek macierzystych. Jednak i w wieku dorosłym, każdego dnia powstaje kilkaset nowych neuronów. Głównie w obszarze mózgu zwanym hipokampem, strukturze odpowiedzialnej za pamięć długotrwałą, przestrzenną, nastrój, emocje.
Ostatnio mówi się, że od ilości neuronów zależy długość życia. Wśród ptaków i ssaków niezależnie od ich masy, wielkości i rodzaju metabolizmu, najdłużej żyją te, które mają najwięcej neuronów w korze mózgowej, choćby papugi. To samo dotyczy również człowieka. [1].
Neurony, jako szczególnie wyspecjalizowane komórki, są mniej podatne na uszkodzenia. Co nie znaczy nie ulegają degeneracji i nie obumierają. Dlatego należy o nie dbać.
Paliwo dla neuronów
Neurony pokryte są powłoką zwaną otoczka mielinową, która działa jak swego rodzaju czynnik izolujący. Składa się z około 80% lipidów, głównie cholesterolu i 20% białek. Tłuszcz również stanowi około 60% całej suchej masy mózgu.
Całkowita energia niezbędna do funkcjonowania struktur mózgu jest generowana z pożywienia. Neurony i synapsy potrzebują stałych dostaw dobrych tłuszczów, gdyż mózg nie magazynuje zapasów.
Niedobory objawiają się pogorszeniem samopoczucia, skłonnością do depresji, spadkiem koncentracji, kojarzenia, zapamiętywania. Oraz wysychaniem otoczek mielinowych. Dlatego z takim zapałem promuje się diety beztłuszczowe!
By przesyłać impulsy elektryczne neurony muszą utrzymywać stałe napięcie między wnętrzem i częścią zewnętrzną. W związku z tym zużywają mnóstwo energii (tlen, glukozy). Niezbędne są witaminy z grupy B, cynk, fosfor, żelazo, jod i dla dobrego przewodnictwa krzem i miedź. Jeśli brakuje minimalnej ilości składników mózg powoli zamiera.
Bogate w chlorofil ciemnozielone warzywa zawierają ważne dla mózgu witaminy i minerały. Warzywa i owoce o żywych kolorach fioletu, żółci, pomarańczowego dostarczą niezbędnych przeciwutleniaczy.
Ale i przy odpowiedniej diecie neurony mogą być niedożywione. Wszystko zależy od metabolizmu i przyswajania. Trawimy tylko, przy aktywnym układzie przywspółczulnym. Podczas trybu „walcz lub uciekaj” przejmuje kontrolę współczulny układ nerwowy, który m.in gasi ogień trawienny, wypłukuje życiodajne pierwiastki i trudno o jakiekolwiek procesy naprawcze. Dużą rolę w reakcji na stres odgrywa i wyciszaniu współczulnego układu nerwowego odgrywa nerw błędny.
Zioła toniki dla mózgu
Pikantne przyprawy, cebula, czosnek, imbir, stymulują krążenie w całym organizmie, łącznie z mózgiem. Melisa, mięta, szałwia, rozmaryn, kurkuma, święta bazylia, anyż biedrzeniec poprawiają nastrój, ale i funkcje mózgowe.
Na poprawę pamięci, koncentracji i jasność umysłu tradycyjnie stosuje się: gotu kolę (przepisy), miłorząb japoński, szafran, oraz roślinne adaptogeny. Różeniec górski, witania ospała, żeń-szeń, cytryniec chiński, amla, tarczyca bajkalska, liść damiana, traganek.
Co niszczy mózg i neurony?
Tryb życia – niedosypianie, brak ruchu, nadmiar stresu, alkohol, żywność przetworzona, leki, chemikalia. Zarwane noce zaburzają proces regeneracji i naprawy wszystkich tkanek. Ale przewlekły niedobór snu wywołuje nadmierną aktywność mechanizmu samooczyszczania mózgu, co prowadzi do niszczenia zdrowych komórek. Mózg zjada sam siebie, więcej Tutaj.