Łoczyga pospolita – jadalny chwast gojący, łagodzący uspokajający

Łoczyga pospolita [Lapsana communis] jest pospolitym chwastem rosnącym w całej Europie, północnej Afryce i Azji. Pierwszy człon nazwy botanicznej wywodzi się od łacińskiego lapsanae oznaczającego – oczyszczanie, usuwanie, w nawiązaniu do właściwości.

Łoczyga jest rośliną jadalną o leczniczych właściwościach, dawniej powszechnie wykorzystywana  w kuchni do sałatek i gotowanych potraw. Do dziś jest popularna w Japonii. Święto Nanakusa no sekku to dzień siedmiu ziół, w którym spożywa się gorącą owsiankę z siedmioma roślinami, która ma zapewnić zdrowie i długowieczność. Jednym z nich jest łoczyga.

Łoczyga pospolita

Jest rośliną jednoroczną z rodziny astrowatych z palowym korzeniem i wzniesioną, w górnej części rozgałęzioną owłosioną łodygą. Wytwarza mleczny sok, o działaniu kojącym wrażliwą skórę i tkanki.

Wyrasta do wysokości 20-100 cm. Listki ząbkowane, dolne owalne, ogonkowe górne lancetowate tworzące rozetę. Wiosną na długich, wiotkich łodygach pojawiają się delikatne, jasnożółte kwiaty, wydają się balansować niczym akrobata na linie. Wygląd pąków kwiatostanowych przypomina sutki. 

Łoczyga występuje praktycznie wszędzie. Zadomawia się w ogrodach, na polach uprawnych, łąkach, pastwiskach, nieużytkach, w zaroślach na obrzeżach lasów i terenach ruderalnych. Lubi półcień i miejsca zacienione.

W tradycyjnym zielarstwie

W niektórych krajach roślina jest nazywana zielem sutkowym (ang. nipplewort), (wł. erba delle mammelle).  Zgodnie z doktryną podpisów łoczygę stosowano w leczeniu owrzodzeń i bolesnych podrażnień piersi kobiet karmiących i hamowania laktacji. Starożytni Grecy używali przy dolegliwościach trawiennych, jako środek oczyszczający.

Wewnętrznie głównie stosowano w herbatkach i nalewkach. Zewnętrznie wyciśnięty sok lub zmiażdżone ziele do okładów na skórę, sutki, spierzchnięte usta.

Profil energetyczny
Smak: gorzki, chłodzący
Energetyka: działanie od osuszającego do neutralnego
Tkanki: wątroba, pęcherzyk żółciowy, jelita, skóra, błony śluzowe
Działanie: Usuwa toksyczne gorąco, zanieczyszczenia, toksyny

Medycyna wschodnia wykorzystuje zewnętrznie na ból gardła, rany, czyraki, ukąszenia owadów i węży, wysypki, świerzb, odrę, egzemę, łuszczycę. Wewnętrznie dla uspokojenia, przy zaburzeniach trawienia, zastoju żółci, kamicy żółciowej, niewydolności wątroby, skłonności do stłuszczenia i marskości i dolegliwościach układu oddechowego, kaszel, przeziębienie.

Właściwości łoczygi

Roślina jest mało zbadana, ale ma kilka interesujących właściwości. Jest bogata we flawonoidy, związki przeciwzapalne i przeciwutleniające.  Zawiera 6 kwasów hydroksycynamonowych [1]: w tym kawowy i chlorogenowy, które blokują kancerogeny, hamują powstawanie rakotwórczych, rakotwórczym, mutagennych nitrozoamin.

Działanie: przeciwzapalne, antyoksydacyjne, gojące, odtruwające, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, moczopędne, żółciopędne, żółciotwórcze  przeciwcukrzycowe i uspokajające.

Działa ochronie na komórki wątroby, rozkurcza mięśnie gładkie, pobudza wydzielanie skoków trawiennych, zmiękcza zrogowaciałą, popękaną skórę. Zapobiega degradacji kolagenu. Ekstrakty z łoczygi stosowane są w kosmetykach łagodzących podrażnienia.

Zastosowania

Młode, delikatne listki są gorzkawe, w smaku przypominają mniszek, z rzodkiewkowym posmakiem. Zebrane przed kwitnieniem można zjadać na surowo w sałatkach lub duszone jak szpinak, dodawać do zup, nadzienia do pasztecików i naleśników.

Napar
Łyżeczkę ziela zalewa się wrzątkiem, zaparza 10 minut pod przykryciem. Stosuje 1/2 szklanki 2 razy dziennie dla rozluźnienia, uspokojenia i w problemach trawiennych  lub jako płukanki jamy ustnej.

Zewnętrznie
Rozdrobnione świeże liście można stosować do okładów albo zrobić maść: roztarte na papkę wymieszać z gliceryną lub miodem.

Nipplewort jest używany jako warzywo sałatkowe w Europie. Jest bardzo jadalny i ma działanie uspokajające. Stosowany jako herbata pomaga również zatrzymać wypływ mleka, gdy nadejdzie czas zakończenia karmienia piersią.