Nasiona gorczycy – drobne ziarenka dużej mocy. Lecznicze zastosowania

Nasiona gorczycy, małe, niepozorne kuleczki, od wieków odgrywały ważną rolę w tradycjach zielarskich i kuchniach różnych kultur.

Od Indii, gdzie się tłoczy w bogaty, złocisty olej, po Francję i słynną na cały świat musztardę Dijon. W kulturze polskiej nasiona gorczycy służyły jako lekarstwo, konserwant i przyprawa do zalew, marynat, kiszonek.

Gorczyca [Sinapis L.]  jest rośliną jednoroczną z rodziny kapustowatych, o nasionach bogatych w tłuszcze i gorzką synapinę, od której pochodzi nazwa naukowa.

Wiosną obdarza nas jasnymi kwiatami i soczystą zieleniną, która urozmaica potrawy i sałatki. W dawnej Polsce obok lebiody, gwiazdnicy i pokrzyw, stanowiła odżywczy pokarm na przednówku.  Kwitnie nieprzerwanie do sierpnia, służąc nektarem pszczołom i innym owadom.

Gorczyca w dawnych dziejach  

Jest jedną z najstarszych, znanych ludzkości roślin. Na terenie Iraku, w odkopanych naczyniach sprzed 4 tysięcy lat znaleziono nasiona gorczycy, z których Sumerowie wyrabiali maści.

Zapisy na papirusie Ebersa wymieniają gorczycę, jako jeden z głównych składników medykamentów.  W czasach biblijnych, Żydzi uprawiali gorczycę w ogródkach obok cebuli, czosnku, kminku, ruty, fasoli i soczewicy.

Gorczyca ma małe nasionka o średnicy jednego milimetra, które szybko po wysiewie wyrastają w półtorametrową roślinę. Jej zdolność szybkiego wzrostu  wykorzystał Jezus w przypowieści o Królestwie Bożym:

Jest ono jak ziarnko gorczycy.  Gdy się je wsiewa w ziemię, jest najmniejsze ze wszystkich nasion na ziemi. Lecz wsiane wyrasta i staje się większe od jarzyn, wypuszcza wielkie gałęzie, tak że ptaki powietrzne gnieżdżą się w jego cieniu. [Mk 4,30]

W starożytności plastry z nasion gorczycy ukręcone z octem w moździerzu urosły do rangi panaceum. Grecy i Rzymianie stosowali w bólach stawów, problemach z pęcherzem, płucami, na parchy, liszaje, wrzody aż po ukąszenia wężów i skorpionów.

Nasiona gorczycy

Gorczyca występuje w kilku odmianach, które różnią się  wyglądem, smakiem, mocą i działaniem. W Polsce znana jest gorczyca czarna, biała, sarepska i polna zwana ognichą i świerzopem.

Złote nasiona gorczycy białej [Sinapis alba], pochodzącej z regionu Morza Śródziemnego, są najłagodniejsze. Mają działanie rozgrzewające, obniżające ciśnienie, napotne – obniżające gorączkę. Stosuje się w nieżycie żołądka, jelit, zaburzeniach trawienia, zaparciach, chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Zewnętrznie do okładów na bóle stawów, mięśni i do płukania gardła przy anginie.

Ciemnobrązowe nasiona gorczycy czarnej [Brassica nigra] pochodzące z Bliskiego Wschodu są silnie rozgrzewające, wręcz parzące. Robi się z nich musztardę Dijon, w kuchni indyjskiej są wykorzystywane do marynowania i gotowania. W lecznictwie stosowane głównie zewnętrznie.

Brunatne nasiona gorczycy sarepskiej [Brassica juncea] pochodzące z  z Chin, Indii i Europy, są nieco łagodniejsze od czarnej. Wykorzystywane w kuchni azjatyckiej i do wyrobu musztardy. W zielarstwie stosuje się przy zaburzeniach trawienia, infekcjach, kaszlu, bólach stawów, rwie kulszowej.

Działanie lecznicze nasion gorczycy

Ostry, pikantny smak, który odczuwamy w musztardzie odzwierciedla szczególne właściwości gorczycy. Rozgrzewające działanie powoduje nagromadzenie ciepła, tak że możemy się pocić. Ta intensywna ostrość jest wykorzystywana w lecznictwie. Stosowana zewnętrznie łagodnie podrażnia skórę, pobudzając krążenie, zmniejsza stany zapalne, łagodzi bóle mięśni i stawów. Wewnętrznie pobudza układ trawienny, redukuje infekcje i stany zapalne.

Profil energetyczny
Smak: Pikantny, gorzki, aromatyczny
Energetyka: Silnie rozgrzewa, osusza
Tkanki: Płuca, śledziona, żołądek, serce, naczynia krwionośne
Działanie: Rozprasza stagnację płynów, śluzów, flegmy, rozgrzewa klatkę piersiową, żołądek

Działa jako środek napotny, usuwający patologiczne zimno, stymulujący ruch energii i krążenie. Zmniejsza przekrwienie tkanek, łagodzi ból, rozluźniają napięcie. Stymuluje trawienie, produkcję śliny, soków i enzymów trawiennych. Oczyszcza z toksyn, działa przeciwskurczowo, wiatropędnie, pobudzająco, aseptycznie, przeciwdrobnoustrojowo. Szybko łagodzi infekcje, rozgrzesza oskrzela, stymuluje przednie płaty kory mózgowej.

Energetycznie gorczyca, jako roślina słońca i żywiołu ognia gorczyca wnosi , pomaga rozproszyć mrok.  Esencje kwiatowe z gorczycy pomagają ludziom melancholijnym, przygnębionych smutkiem lub cierpiących na depresję bez wyraźnej przyczyny. Wnoszą w ich życie ciepło, światło i równowagę.

Medycyna ludowa wykorzystuje,  inną wspaniałą właściwość rośliny. Otóż złote ziarenka gorczycy białej emitują korzystne promieniowanie bioenergetyczne. Każde wysuszone ziarenko wytwarza biopole o promieniu około 10 cm. Nasiona zachowują zdolność promieniowania  maksymalnie 3-4 lata.

Dlatego dawniej szyto wypełnione gorczycą poduszeczki i pasy, które noszono pod ubraniem. Wyrównują biopole człowieka, łagodzą  ból i działają. Wspomagają regenerację komórek, stymulują wegetatywny układ nerwowy.

Nasiona gorczycy lecznicze przepisy

Odwar na zaparcia i niestrawność
Łyżkę nasion gorczycy białej zalać szklanką letniej wody. Gotować 5 minut na małym ogniu. Pije się po posiłku ¼ szklanki wraz z nasionami.

Pierwsze objawy przeziębienia
W pierwszych godzinach od wystąpienia objawów, infekcję można zatrzymać mocząc 10 minut stopy w gorącej wodzie ze sproszkowaną gorczycą.

Przewlekłe zapalenie zatok
Rozgotować w wodzie na gęstą papkę zmielone nasiona gorczycy białej. Umieścić w płóciennym woreczku, nadmiar wody odcisnąć. Włożyć do woreczka foliowego. Przykładać na chore zatoki podkładając pod okład kawałek bawełny.

Kaszel z dużą ilością flegmy
5 g nasion białej gorczycy zalać ½ wody. Gotować 20 minut, przecedzić do termosu. Pije się w 3-4 porcjach dziennie.

Okład na bóle stawów
Mąkę gorczyczną lub zmielone nasiona wymieszać z ciepłą wodą na gęstą papkę. Rozsmarować na lnianej ściereczce. Położyć na bolesne miejsce nie dłużej niż na 10 minut. Po zabiegu miejsce umyć ciepłą wodą. Pomaga w reumatyzmie, bólach mięśni, skręceniach.  Przy zwichnięciach stosuje się mąkę gorczyczną wymieszaną ze spirytusem.

Kąpiel na gościec
250 g gorczycy czarnej zmielić. Włożyć do woreczka i umieścić wannie z gorącą wodą. Czas kąpieli 15 – 20 minut, od razu do łóżka.

Receptury z Ajurwedy

Przewlekły kaszel
Kilka nasionek drobno zmielić, trochę podgrzać na suchej patelni. Wymieszać szczyptę z łyżeczką miodu i powoli wylizać. Stosuje się w przewlekłym kaszlu i ostrym nieżycie zatok.  Łagodzi katar, kaszel, ból, osusza flegmę.

Nawracające infekcje 
Ziarenka gorczycy wymieszać w równej ilości z czarnym pieprzem. Zmielić na proszek i zawinąć w bawełnianą chusteczkę. Umocować na środku głowy i trzymać 30-45 minut każdego dnia, najlepiej rano lub wieczorem. Jest to stara metoda Ajurwedy na nawracające infekcje, anginy, przeziębienia, nieżyt nosa, kaszel, zapalenia migdałków u dzieci.

Polipy w nosie
25 ml oleju musztardowego wymieszać i podgrzać z 2 szczyptami soli. 2 – 3 krople tego oleju wkrapla się do nosa raz dziennie. Mieszankę zewnętrznie można stosować na hemoroidy. Olej z gorczycy działa na bakterie oporne na antybiotyki.

Zapalenie migdałków 
2 łyżeczki sproszkowanej gorczycy ubija się z łyżeczką soku z cytryny na gładką masę. Nakłada na skórę w okolicach gardła.  Stosuje się 2-4 dni. Skutecznie łagodzi ból i obrzęk węzłów chłonnych.

Owrzodzenia, niegojące rany 
4-5 łyżeczek gorczycy w glinianym lub stalowym naczyniu podgrzewa się mocno aż do przypalenia. Powstały czarny proszek miesza się z olejem sezamowym na pastę. Nakłada na chore miejsca.  Przy swędzących wysypkach podgrzewa się olej musztardowy z niewielką ilością kurkumy. Po godzinie zmywa ciepłą wodą.

Bóle stawów z obrzękiem
Z wody i równej ilości nasion gorczycy, czosnku i goździków robi się pastę. Nakłada na chore miejsca, łagodzi ból, obrzęki i przebarwienia.

Okład w dużych bólach 

Zmielone nasiona gorczycy czarnej lub brązowej rozetrzeć z letnią wodą na gęstą papkę. Wyłożyć na kawałek płótna i przykładać na bolące miejsce. Okład trzymać 5-10 minut u dorosłych, tylko 2-5 minut u dzieci. Po zdjęciu natychmiast umyć skórę. Pomaga złagodzić naczyniowy ból głowy, zębów i w na małych powierzchniach jak ostrogi, bóle kostki stopy itd.

Woreczki i pasy z gorczycy

Można je samodzielnie uszyć. Przykłada się do bolących stawów, korzonków, chorych zatok. Nosi w okolicy serca jeśli istnieje zagrożenie zawałem. Spanie na gorczycowej poduszce lub materacu usuwa bóle głowy, kręgosłupa, poprawia samopoczucie.

Plastry z gorczycy

Zmielone na mączkę nasiona gorczycy miesza się z niewielką ilością ciepłej wody do konsystencji pasty. Nakłada jak plastry na skórę. Czasem miesza się z octem co poprawia ukrwienie. Stosuje się:

• W ropniach, przyspiesza pęknięcie i oczyszczenie ropy, łagodzi ból i obrzęk
• Trudno gojących się ranach przy łuszczycy
• W schorzeniach neurologicznych, paraliżu
• Przy wybroczynach, podskórnych krwawieniach
• Zapalenia stawów i schorzeniach objawiających się sztywnością, rozgrzewa, przywraca elastyczność
• Schorzeniach skóry objawiających się bólem i świądem

Kataplazmy z nasion gorczycy 

• Na zapalenie oskrzeli, płuc, infekcje dróg oddechowych, poprawia dokrwienie skóry. Szybko działa. Po 2 łyżki stołowe zmielonej gorczycy białej i mąki pszennej wymieszać z wodą na gładką masę. Przełożyć do woreczka.  Położyć kataplazm na klatkę piersiową, przykryć ciepłą flanelą i kołdrą. Trzymać 10-20 minut, aż skóra się zaczerwieni. Po zdjęciu zmyć ciepłą wodą i posmarować oliwą.
• Na bolące stawy, mięśnie, klatkę piersiową . Po 2 łyżki zmielonej gorczycy białej i soli morskiej lub kamiennej wymieszać z niewielką ilością ciepłego octu. Przyłożyć na chore miejsca – drogi oddechowe, bolące stawy, mięśnie. Trzymać do zaczerwienienia skóry, można kilka godzin. Po zdjęciu obmyć chłodną wodą nasmarować oliwą.
• Ostre infekcje i stany zapalne. 5 łyżek zmielonej gorczycy białej zalać litrem gorącej wody. Zanurzyć w niej lniany ręcznik, odcisnąć nadmiar płynu. Kłaść na klatkę piersiową na 30 minut. Przykryć suchym ręcznikiem i kołdrą.

Przepis na maść z gorczycy

Składniki: 50 g gorczycy i 50 g kamfory, 10 g spirytusu, 100 g surowego białka z jajka. Wlać spirytus i kamforę do do słoiczka, wsypać gorczycę i dodać białko. Wymieszać by powstała maść. Przechowywać w lodówce, przed zastosowaniem lekko podgrzać. Smaruje się bolące stawy i mięśnie wieczorem przed snem. Maści nie należy wcierać do całkowitego wchłonięcia by powstał ochronny filtr. Po 20 minutach zetrzeć ręcznikiem zmoczonym w ciepłej wodzie

Lecznicza musztarda

Musztarda dzięki gorczycy ma działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne. Stymuluje metabolizm, układ krążenia i aktywność mózg, ułatwia trawienie tłuszczów, działa antybakteryjnie.

Przepis na musztardę z miodem Tu. Wśród przepisów tradycyjnej ludowej medycyny w Rosji musztardę poleca się do okładów. Kompresy z musztardy na bolące miejsca natychmiast uśmierzają ból.  Możemy wykorzystać musztardę na drobne oparzenia, przy bólach mięśni, stawów, urazach, przeciążeniu.  Przepisy