Piwonie w stanach gorączkowych i napięcia przywracają równowagę

Dekoracyjne piwonie [Paeonia] są ozdobą ogrodów. Dostojne, rozłożyste z dużymi, kolorowymi kwiatami są jednymi z najchętniej uprawianych przydomowych roślin. Poza walorami ozdobnymi, mają wiele cennych wartości leczniczych.

Piwonie mają długą historię stosowania w lecznictwie. Ich nazwa botaniczna wywodzi się od Paeona, lekarza greckich bogów. Zielarstwo europejskie o piwoniach zapomniało, ale medycyna wschodnia nadal korzysta z ich wartości.

Lecznicze piwonie

Piwonie to silnie rozkrzewione, długowieczne rośliny z  rodziny magnoliowatych. Większość gatunków to byliny, niektóre są krzewami. Latem na tle jaskrawozielonych liści pojawiają się efektowne kwiaty w różnych kolorach, od białego, przez róż do ciemnoczerwonych.

W lecznictwie wykorzystuje się trzy gatunki piwonii: Paeonia lactiflora, P. officinalis P. suffruticosa. Jeśli mamy w ogrodzie, to całkiem prawdopodobne, że uprawiamy jedną z nich.

Piwonia lekarska [P. officinalis] pochodzi z Europy, chińska [P. lactiflora] z Azji. Obydwa gatunki mają pojedyncze lub podwójne kwiaty w odcieniach bieli, czerwieni, różu i żółci. Zdecydowana większość uprawianych piwonii ogrodowych należy do tych gatunków. Pod koniec sezonu wegetacyjnego liście i łodygi więdną i giną.

Piwonie drzewiaste [P. suffruticosa] pochodzą Chin, mają zdrewniałe łodygi, wyrastają w formie krzewów lub małych drzewek.

Surowcem zielarskim jest korzeń czerwonej i białej piwonii. Nazwa trochę myląca, bo nie ma nic wspólnego z kolorami kwiatami. Obydwa pochodzą z tych samych gatunków, różni je proces przygotowania. Biały korzeń piwonii Paeonia alba przed suszeniem jest obierany, gotowany i krojony.

Czerwony Paeoniae rubra, jest tylko oczyszczany i suszony, ma pozostawioną zewnętrzną czerwonawo-brązową warstwę. Obydwa surowce różni działanie. Bardzo dokładny artykuł odnośnie przygotowania i działania z punktu widzenia medycyny chińskiej jest tutaj.

W tradycyjnym zielarstwie

Na wschodzie piwonie od wieków stosowane są jako tonik przywracający równowagę. Środek odżywczy dla krwi, regulujący krążenie, pracę  wątroby i wspierający zdrowie kobiet. W chińskiej tradycji mówi się, że kobiety, które regularnie piją herbatki z korzenia białej piwonii staną się piękne i promienne jak  sam kwiat. Ponieważ napój działa detoksykująco, neuroprotekcjynie, reguluje pracę hormonów, uelastycznia skórę, czyniąc ją jedwabistą.

Profil energetyczny
Smak: Gorzki, lekko słodki, dodatkowo biała – kwaśny, cierpki
Energetyka: Chłodzi biała, czerwona może lekko rozgrzewać, reguluje nawilżenie
Tkanki: Wątroba, śledziona, krew, skóra
Działanie: Tonizuje i odżywia krew, uspokaja Yang wątroby, czerwona rozprasza stagnację krwi, biała jest bardziej ściągająca, hamująca wydzieliny, przeciwskurczowa, uspakajająca.

Według Ajurwedy korzeń białej piwonii uspokaja vata, redukuje kapha, otwiera kanały, wspomaga układ nerwowy, rozrodczy i korzystnie wpływa na krew. Reguluje miesiączki, łagodzi ból wspomaga układ nerwowy i nerki. Obniża poziom stresu, przywraca równowagę, rozprasza blokady zastoje i odprowadza nadmiar ciepła.

W medycynie wschodniej piwonie stosuje się:

• W leczeniu kobiecych dolegliwości, w każdym wieku od dojrzewania po menopauzę, nierównowadze hormonalnej
• Jak tonik odmładzający tonik, ożywiający krew i wątrobę
• W łagodzeniu bólów w klatce piersiowej i jamie brzusznej spowodowanych poblokowaniem kanałów energetycznych wątroby
• Przy bólach, zawrotach głowy, skurczach mięśni, drętwieniu, nocnych potach, skaczącym ciśnieniu, wysokim poziomie cukru we krwi
• Chorobach ogólnoustrojowych i zaburzeniach autoimmunologicznych spowodowanych zatrutą krwią: toczeń, zapalenie stawów, trądzik, zapalenie wątroby, osłabione mięśnie, ścięgna, kości
• W łagodzeniu stagnację miednicy, z objawami ciemnej krwi, zakrzepów, nieregularnych miesiączek, drażliwości
• Przy niepłodności spowodowanej niewydolnością jajników, endometriozą, zespołem policystycznych jajników łączy się z lukrecją.

Na głębszym poziomie korzeń piwonii wzmacnia intuicję, przynosi spokój, stabilizuje emocjonalnie, poprawia koncentrację i jasność umysłu. Esencje kwiatowe z piwonii relaksują, wzmacniają wrażliwość, uczucie wdzięczności, rozpuszczają poczucie braku, pozwalają cieszyć się chwilą i być otwartym na nowe możliwości.

Płatki kwiatów piwonii dodaje się do herbatek, zimnych napojów, dżemów, sałatek i kąpieli zapachowych. Relaksują, odtruwają, działają moczopędnie, rozkurczowo, ściągająco. Wzmacniają naczynia krwionośne, poprawiają krążenie, są dobre dla skóry i błon śluzowych.

W medycynie zachodniej

W tradycji starego kontynentu lekarze stosowali  jako lekarstwo na epilepsję, drgawki, zaburzenia spastyczne u dzieci, skurcze mięśni gładkich i zakończeń nerwowych.

Współcześnie klasyfikowany są jako tonik nerwowy, środek przeciwskurczowy łagodzący bóle. Działa na współczulny układ nerwowy łagodząc skurcze mięśni gładkich. Korzeń piwonii jest bogaty w skrobię, minerały, olejki eteryczne, fitosterole, kwasy organiczne oraz glikolizy i paeniflorin nadające gorzki smak.

Działanie: przeciwzapalne, przeciwskurczowe, przeciwgorączkowe, przeciwnowotworowe, aseptyczne, przeciwutleniające, wzmacniające odporność, tonizujące, ściągające, przeciwstarzeniowe, przeciwzakrzepowe [2].

Piwonie łagodzą skurcze stóp, łydek, rąk, brzucha, dróg moczowo – płciowych, macicy. Pomagają w dusznicy bolesnej i migrenowych bólach głowy. Stosuje się głównie w dolegliwościach kobiecych, przy cukrzycy, dla obniżenia ciśnienia, rozrzedzenia krwi, obkurczania naczyń krwionośnych, wzmocnienia mięśni, kości, odporności i stanach gorączkowych.

Uważa się, że niektóre związki zawarte w korzeniu piwonii działają na przysadkę, pomagając regulować produkcję hormonów. Pomaga w problemach ginekologicznych związanych z podwyższonym poziomem estrogenów, androgenów i niskim progesteronie.

Ze względu na relaksujący, rozluźniający charakter stosuje się jako środek przeciwskurczowy w atakach krztuśca.

Przeciwskazania:
Ciąża oraz zażywanie leków: przeciwcukrzycowych, przeciwzakrzepowych, hamujących agregację płytek i psychotropów uspokajających.

Piwonie przepisy zielarskie

Odwar z korzenia piwonii 
Łyżkę stołową zmielonych korzeni zalać szklanką wody. Podgrzewać na małym ogniu 20 minut, nie dopuszczając do wrzenia. Stosuje się 1-2 razy dziennie przy skurczach, dolegliwościach trawiennych i na uspokojenie.

Nalewka
100 g surowca zalewa się pół litra wódki. Maceruje 2 tygodnie w ciemnym miejscu. Stosuje 5 ml rozpuszczone w wodzie 1-2 razy dziennie dla wyciszenia układu nerwowego, zmniejszenia skurczów.

Napar z kwiatów
Łyżeczkę suszonych płatów zaparza się 20 minut w szklance wrzątku. Ostudzony napar można dosłodzić miodem. Pomaga w gorączkowych stanach fizycznych i emocjonalnych, łagodzi ból, dolegliwości trawienne. Zewnętrznie stosuje się do okładów na oczy i skórę.

Herbatka rozluźniająca brzuch
Wymieszać cztery część melisy, po dwie białego korzenia piwonii i bukwicy, po jednej rumianku i lukrecji. Łyżkę mieszanki zalewa się szklanką wrzątku, kwadrans zaparza pod przykryciem.
Pomaga rozluźnić spięty brzuch i dno miednicy oraz uspokoić i schłodzić umysł. Sprawdza się przy problemach trawiennych spowodowanych stresem, napięciu narządów moczowo-płciowych i regeneruje jelita po biegunkach.