Wyżlin wielki [Antirrhinum majus] zwyczajowo nazywamy lwią paszą. To piękna roślina z różnokolorowymi kwiatami zdobi wiele kwietnych ogródków. Nie każdy wie, że lwia paszcza ma lecznicze właściwości, dobrze znane mieszkańcom krajów południowych.
Wyżlin wielki pochodzi z basenu Morza Śródziemnego, ale dobrze zadomowił się chłodniejszym klimacie. Nie ma specjalnych wymagań w uprawie. Kwitnie od czerwca do pierwszych mrozów.
Wyżlin wielki – lwia paszcza
Wyżlin wielki jest jednoroczną rośliną z rodziny babkowatych, blisko spokrewnioną z lnicą. Wzniesione łodygi dorastają do 60 cm i są pokryte lancetowatymi liśćmi. Charakterystyczne aksamitne kwiaty przybierają soczyste barwy: od białej, poprzez odcienie żółci, różu, czerwieni, aż do bordowej.
Kiedy rytmicznie naciskamy ich podstawę, korona się zamyka i otwiera jak… paszcza lwa. Stąd nazwa botaniczna Antirrhinum pochodząca z greki – antirrinon oznacza „podobny do pyska”.
Surowcem zielarskim są części naziemne. Kwiaty wraz z liśćmi zbiera się w okresie kwitnienia, suszy w przewiewnym, zacienionym miejscu. Regionalnie z nasion wytłacza się olej jadalny – ponoć nie ustępujący oliwie w oliwek. W Rosji do XV w. powszechnie wykorzystywano go do celów kulinarnych.
W tradycyjnym zielarstwie
Tradycyjnie wyżlin wielki używano do odtruwania krwi i jako środek przeciwzapalny, oczyszczający, moczopędny. Wyciągi wodne z liści i kwiatów najczęściej stosowano przy gorączce, szkorbucie, refluksie, wrzodach żołądka, żółtaczce, schorzeniach wątroby, nerek, dróg moczowych, hemoroidach. Zewnętrznie w formie okładów na poparzenia słoneczne, wysypki, wrzody, czyraki, guzy, nowotwory i do płukanek jamy ustnej, gardła.
Profil energetyczny
Smak: gorzki, oleisty
Energetyka: chłodzi, nawilża
Tkanki: serce, nerki, pęcherz, gardło stawy, skóra
Działanie: rozpuszcza stwardniałe złogi, pobudza, odżywia, oczyszcza z zastałej chłodnej wilgoci.
Według TCM wyżlin z silnie gorzkim smakiem wpływa na meridian serca. Uspakaja umysł, wyrównuje shen i przywodzi zdrowy sen. Przy niedoborze yin (niedoborowej konstytucji vata) gorycz należy zrównoważyć ziołami o smaku słodkim lub miodem.
Lwia paszcza relaksuje system nerwowy, rozluźnia napięcia – szczególnie w okolicy: żuchwy, szczęk, szyi, gardła, co może się objawiać nieświadomym zaciskaniem zębów, wzmożoną pracą aparatu żuchwy, nadmiernie intensywnym przeżuwaniem pokarmów, mocnym gryzieniem, częstym żuciem gumy. A przecież według doktryny podpisów lwia paszcza kojarzy się właśnie z tym obszarem!
Działanie kwiatów i esencji kwiatowych na głębszym poziomie skierowane jest na centrum mowy, uwalnia od nawyków przesadnej, ostrej krytyki, złośliwości, sarkazmu, wypowiadania „gryzących, kąsających” słów.
Co mówią współczesne badania?
Wyżlin wielki jest bogaty w aminokwasy, sole mineralne, olejki eteryczne, antocyjany, flawonoidy, flawony, glikolizy, śluzy, kwas cynamonowy.
Działanie: oczyszczające, odtruwające, moczopędne, zmiękczające, kojące, przeciwbólowe, pobudzające,, antyhistaminowe, przeciwalergiczne, przeciwzapalne, przeciwdrobnoustrojowe, przeciwbakteryjne, antyoksydacyjne, przeciwnowotworowe. [1]. Przeciwdziała obrzękom, tonizuje ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy. Główne zastosowania:
- Jako środek oczyszczający, odtruwający, moczopędny w gorączce i stanach zapalnych.
- Szkorbut, infekcje układu moczowego, płciowego, kamica moczowa, skąpomocz.
- Zaburzenia czynności wątroby, guzy, choroby nowotworowe,
- W reumatyzmie i artretyzmie skraca czas ostrych ataków choroby.
- Zaburzenia pamięci, koncentracji, funkcji poznawczych.
- Zewnętrznie: poparzenia słoneczne, wrzody, stany zapalne skóry, hemoroidy, zapalenia jamy ustnej
Wyżlin wielki zielarskie przepisy
Herbatka z lwiej paszczy
Cztery łyżki drobno pociętych świeżych kwiatów lub suszu zalewamy 2 szklankami wrzątku. Po 5 min zaparzania przecedzamy. Pije się małymi porcjami kilka razy dziennie. Stosuje się dla otrucia, oczyszczenia z toksyn, złagodzenia bólów reumatycznych, przy infekcjach układu moczowego, przeroście prostaty i jako środek relaksujący.
Herbatkę z fioletowej lwiej paszczy, odczułam jako gorzką, lekko cierpką. Mimo, że była gorąca – chłodną z natury. Wczesnym wieczorem po wypiciu mocnego naparu zmorzył mnie sen. A cały następny dzień czułam się bardziej spokojna, rozluźniona i wyraźnie miałam więcej cierpliwości. Zimny nastój zalecany jest przy zapaleniu błony śluzowej żołądka.
Okłady
Cztery łyżki drobno pociętych kwiatów parzymy w szklance wrzątku. Bez odcedzania moczymy w naparze gazę i przykładamy do bolących stawów na pół godziny. Kuracja trwa do ustąpienia objawów. Napar można stosować do płukanek, okładów na: piekące oczy, hemoroidy, wrzody i poparzenia skóry.
Maść
W kąpieli wodnej rozpuścić 35 ml oleju kokosowego, dodać 10 ml oliwy z oliwek i 5 g posiekanych kwiatów lwiej paszczy. Podgrzewać na małym ogniu pół
godziny i odstawić na dobę. Następnego dnia podgrzać, wymieszać i przelać do słoiczka bez przecedzania. Skuteczna na hemoroidy i niegojące się rany.
Kwiaty lwiej paszczy są jadalne, nieco gorzkie w smaku. To doskonałe źródło minerałów, goryczek i witamin. W niewielkich ilościach można dorzucać do
sałatek jako zdrowy dodatek.