Wzmocnij płuca jesienią – porady i zioła na październik

W trakcie pisania artykułu przyszła osobista refleksja. Spostrzegłam, że jesień jest teraz moją ulubioną porą roku – szczególnie słodko przyjemny październik. Jeszcze ciepły jak późne lato, ale już nie upalny, bez lejącego się z nieba żaru.

I zaraz myśli pobiegły do czasów, kiedy mieszkałam w chłodnym klimacie. Jak ja wówczas nie znosiłam jesieni! Kaszlącej, zakatarzonej, zbyt chłodnej dla mnie, ponurej, smutnej i melancholijnej. Zdecydowanie wolałam styczniowe mrozy.

Tendencje października

Rzadko się zastanawiamy jaki wpływ wywiera na nasze samopoczucie pogoda, klimat, sezonowe zmiany roku. Jak ogromnie ważne dla zdrowia jest dostosowanie się do rytmu natury. Więc parę słów wstępu o obecnych tendencjach.

Październik zachęca do stopniowego „zaciągania hamulców”. Organizm powoli przestawia się z trybu aktywności do „ładowania akumulatorów”. To czas przejścia z ekspansywnej natury lata do wewnętrznej, introspekcyjnej strony jesieni. Ciało i umysł potrzebują wolniejszego rytmu, więcej codziennej rutyny, uziemienia i wsparcia w odbudowywaniu rezerw energetycznych.

To moment, kiedy szczególnie należy zatroszczyć się o ciepło i odpowiedni ubiór, bo październikowa aura jest nieprzewidywalna. Na talerzu nich zagoszczą cieplejsze posiłki, wychładzające soki, jogurty, sałatki lepiej zostawić na lato.

Cięższe, treściwe tłustsze dania budują odporność i przygotowują rezerwy organizmu na zimę. Jednocześnie pomogą złagodzić niepokój i ukoić uczucie pustki, samotności, straty jakie może towarzyszyć w tym okresie. Jesień to czas refleksji i większego spokoju, zbytnia aktywność tak fizyczna jak i umysłowa skutkuje niepokojem, stanami lękowymi i bezsennością. Namiar żywiołu powietrza szczególnie w październiku może być odczuwany jako wyczerpanie i letarg.

Jesienią najwięcej wsparcia potrzebują płuca

Jesień jest okresem Yin – pasywnej energii kurczącej się do wewnątrz, przyporządkowanej płucom i powiązanym z płucami jelitem grubym. O tej porze roku płuca są najbardziej wrażliwe na wiatr, zimno i wysuszenie, stąd więcej przeziębień i infekcji dróg oddechowych.

Emocjonalnie jesień wiąże się ze smutkiem i żalem, poczuciem straty, emocjami, które czasem dosłownie „zatykają oddech”. Wraz z pierwszymi oznakami jesieni smętnie obumierającej przyrody możemy zaobserwować, że łatwiej wpadamy w tego rodzaju stany emocjonalne. Trwają one dłużej i są znacznie bardziej intensywne.

Najważniejsze to ich nie blokować ich, nazwać bez osądzania i pozwolić odejść, inaczej będą blokować przepływ energii w płucach. Z kolei długo tłumiony żal wywołuje skurcz w jelicie grubym, związanym z wydalaniem, usuwaniem, „puszczaniem”. Tak jak drzewa zrzucają liście jesienią, tak i nam przyda się pozbycie się wszystkiego, co już nam nie służy.

Energetyczna rola płuc

Główną rolą płuc jest pozyskiwanie tlenu oraz energii Qi/prany, rozprowadzenie po wszystkich zakamarkach ciała i utrzymywanie niezakłóconego obiegu. Od równowagi płuc zależą siły życiowe człowieka, odporność i zdrowie skóry.

Podstawowe ruchy Qi występują w czterech formach: wznoszącej się, opadającej, oraz ruch w kierunkach do wewnątrz i na zewnątrz.

• Odporność daje dam Wei Qi, tworząca coś na kształt parawanu. Za dnia płynie w tkankach zewnętrznych, podskórnych, otwiera i zamyka pory, chroni przed patogenami. Nocą krąży głęboko w narządach wewnętrznych, chroni błony śluzowe przed patogenami i wewnętrzną powierzchnię płuc. Objawy osłabienia – pocenie nie związane z wysiłkiem, skłonność do łapania infekcji.
• Ruch w dół. Płuca regulują krążenie przepływu płynów ustrojowych i kontrolują metabolizm wody. Odpowiadają za wydalanie nadmiaru wilgoci poprzez pocenie, wydychanie i wraz z moczem. Zakłócenia przepływu Qi płuc może skutkować zatrzymywaniem wody. Mokry kaszel i poranne obrzęki na twarzy świadczą o zablokowaniu ruchu Qi w dół.
• Właściwe nawilżenie płuc obrazują skóra i włosy. Trądzik można uznać za nadmiar gorąca w płucach, suchą skórę i brak połysku włosów za niedobór nawilżenia.

Co osłabia płuca?

Każda infekcja nadwyręża płuca, poczucie głębokiego smutku, żalu, straty, żałoby osłabia je energetycznie. Szloch, długotrwały płacz obciąża cały układ oddechowy, stymuluje produkcję śluzu. Zaś nieregularny, przerywany oddech przy płaczu tworzy blokady w przepływie energii.

Główne oznaki osłabienia płuc:

• Obniżona odporność, duszności, kaszel, częste przeziębienia,
• Grypa, alergie sezonowe, zatkany nos, infekcje zatok
• Problemy skórne: wysypki, pokrzywki, trądzik nasilenie egzemy, łuszczycy i astmy.
• Garbienie się, zapadanie ramion do środka
• Nadmierna skłonność do płaczu, żalu, uczuć podobnych do żałoby wskazuje na osłabienie płuc.

Zioła energetycznie wzmacniające płuca

Imbir, tymianek, mięta, szałwia, gorczyca, chili, miłorząb i szczególnie odżywczy tonik Wei Qi – traganek błoniasty.

Plasterki korzenia traganka najlepiej dodawać zup, sosów, ryżu, kaszy. Pikantne, rozgrzewające przyprawy dezynfekują i udrażniają drogi oddechowe: cebula, czosnek, pieprz, chili, imbir, gorczyca. Szanta, dziewanna, kozieradka są tonikami układu oddechowego.

W momentach smutku, depresyjnej pogody letnie zioła wniosą trochę optymizmu: dziurawiec, lipa, rumianek, nagietek, melisa, głóg, dzika róża.

Płuca w TCM uważane za narząd Yin mają jak wszystko partnera Yang, którym jest jelito grube, odpowiedzialne za usuwanie toksyn i odpadów. Na płuca wpływa również nierównowaga jelita grubego: wzdęcia, zaparcia, biegunki, trzymanie się przeszłości.

Ciekawostka: współczesna nauka potwierdza korelację jelita grubego z odpornością płuc. Specyficzne powiązanie między płucami a jelitem grubym: nowe spojrzenie na wydzielanie neuropeptydów w płucach przy stymulacji ziołowymi środkami oczyszczającymi [1].

Jesienna dieta wspomagająca płuca

Jesień pobudza energię pustki, więc szkodliwe są posty, diety odchudzające i wychładzające pokarmy. Ciepłe, świeże przygotowywane posiłki z odrobiną ostrego smaku, rozgrzeją i poprawią krążenie. Najlepsze są zupy, sosy, „uziemiające” duszone warzywa korzeniowe doprawione majerankiem, anyżem, cząbrem. Kasza jęczmienna rozgrzewa, jaglana, ryż, czosnek osuszają z nadmiaru flegmy i wilgoci. Kiszonki wspomagają jelita, a zatem i płuca.

Naturalny słodki smak nawilża układ oddechowy, koi system nerwowy i poprawia humor – warto sięgać po miód, pyłek pszczeli, owies, migdały, dynię, buraki, marchewkę. Na surowo przy zdrowym żołądku można jest jabłka, gruszki, śliwki. Kiedy dopada chłód, przeziębienie, katar lepiej zrobić kompot, przyprawiony goździkami, cynamonem, kardamonem.

Uporczywy kaszel złagodzi zupa gruszkowa: Cztery średnie gruszki wydrążyć, pokroić na części, zalać w garnku 4 szklankami wody, dodać goździka, odrobinę imbiru, cynamonu, plasterek traganka, trochę żurawiny. Gotować pod przykryciem pół godziny, na koniec dosłodzić miodem. Spożywa się przy uczuciu suchości w gardle by nawilżyć i odżywić płuca, najlepiej w południe lub w porze kolacji.

Ulga w kaszlu

Kaszel suchy sygnalizuje, że tkanka płuc jest wysuszona, podrażniona stanem zapalnym. Potrzebne są zioła nawilżające, które pomogą wytworzyć śluz i wyrzucić na zewnątrz. Przy kaszlu mokrym z nadmiarem flegmy, zastosujemy zioła przeciwzapalne, osuszające. Kolejnym czynnikiem, który bierzemy pod uwagę jest tonus, czy tkanki są są nadmiernie rozluźnione, nieszczelne bagniste czy zbyt napięte i zwężone.

Zioła wykrztuśne stymulujące

Oman wielki, tymianek, hyzop, oregano rozpraszają zimną, wilgotną stagnację, stymulują wydalanie śluzu i zwiększają aktywność rzęsek w nabłonku – idealne przy zimnej, wilgotnej stagnacji. Osłuchowo kaszel mokry z nadmiernym wydzielaniem śluzu jest ciężki, głęboki, bulgoczący.

Zioła wykrztuśne, rozluźniające

Podbiał, werbena, lawenda, czeremcha, lobelia, pluskwica. Rozluźniają napięte tkanki, łagodzą skurcz oskrzeli, rozrzedzają śluz, który łatwiej wydalić. Stosowane przy zbytnim napięciu tkanek, gdy lepki śluz powoduje nieproduktywny, lub/i drażniący kaszel.

Zioła wykrztuśne nawilżające

Lukrecja, prawoślaz, babka lancetowata, dziewanna, miodunka, koniczyna czerwona, kozieradka, chryzantemy regenerują uszkodzone tkanki, łagodzą podrażnienia wywołane stanem zapalnym i alergenami, pomogą przy suchym kaszlu.

Jeśli chodzi zdrowie płuc i jelita grubego, szczególnie jesienią nie należy przesadzać z tempem życia, nadmiernym wysiłkiem jak i lenistwem bądź wpadaniem w melancholię. Odczuwanie smutku związanego z przemijaniem jesienią jest normalne, ale kiedy te emocje zaczynają kontrolować życie czas na refleksję. W słoneczne, suche dni emocjom i płucom dobrze zrobią spacery w lasach iglastych.