Klitoria ternateńska [Clitoria ternatea] uznawana jest w ajurwedzie za jedno z najskuteczniejszych ziół Rasayana (odmładzających), działających na układ nerwowy, krwionośny, psychikę i umysł. W starożytnych tekstach występuje pod nazwami Aparajita i Shankhapuspi.
Wśród ogromnej palety barw jakimi wyróżniają się kwiaty, niebieski kolor jest rzadki, występuje mniej niż u 10% roślin. Do takich należy klitoria, która wytwarza kwiaty o uderzająco intensywnym lilowym, niebieskawym kolorze.
Klitoria ternateńska
Jest przepięknym pnączem z rodziny bobowatych, rosnącą strefach tropikalnych Azji, Afryki, Ameryki. Nazwa botaniczna pochodzi od greckiego „kleitoris” – klucz. Jej żywe, niebieskie kwiaty z żółto-białą plamką w środku przypominają skrzydła motyla. W porównaniu z kwiatkami innych motylkowych są odwrócone o 180 stopni. Niekiedy przybierają kolor filetu, różu.
Ze względu na walory dekoracyjne często uprawiana jaka roślina ozdobna. Jej kwiaty powszechnie wykorzystuje się jako niebieski barwnik do żywności, napojów i tkanin. Co ciekawe kwiaty są jak papierek lakmusowy. Pod wpływem kwasu zmieniają kolor na różowy, czerwonawy a zasad – na intensywny błękit.
Klitoria nie jest wymagająca. Lubi ciepły klimat, wilgotną, naturalną glebę i nie wymaga wiele pielęgnacji. Daje sobie radę w miejscach, gdzie delikatniejsze rośliny nie będą wzrastać.
W tradycyjnym zielarstwie
W medycynie wschodniej klitoria ternateńska jest ceniona od tysięcy lat za działanie poprawiające pamięć, koncentrację i inteligencję. Stare teksty mówią, że wspiera detoksykację mózgu i wszystkich struktur z nich powiązanych.
Tradycyjnie ajurweda stosuje kwiaty jako środek przeciwdepresyjny, poprawiający pamięć, koncentrację, przeciwdrgawkowy i uspokajający. TCM wykorzystuje korzenie do usuwania nadmiaru flegmy, śluzów, obrzęków brzucha, bólu gardła i leczenia przewlekłego bronchitu.
Profil energetyczny
Smak: gorzki, cierpki, lekko ostry
Energetyka: chłodzi, osusza
Tkanki: mózg, jelito grube, wątroba,
Działanie: kieruje ruch energii i płynów w dół, tonizuje i oczyszcza krew
Według ajurwedy, na postawie tysięcy lat praktyki, klitoria znakomicie relaksuje i poprawia funkcje mózgu, działając w strefie mentalnej i emocjonalnej. Korzystnie na gardło, oczy, skórę i jakość wydobywanego głosu – dobra dla śpiewaków. Oczyszcza krew, nerki i pęcherz moczowy, łagodzi niestrawność, poprawia wchłanianie składników odżywczych. Wzmacnia serce, układ krwionośny i oddechowych.
Pomocniczo stosowana w zaburzeniach neurologicznych, gorączce, biegunkach, zapaleniu błony śluzowej żołądka i krwawieniach wewnętrznych. Oczyszczając krew wspiera zdrową skórę – usuwa trądzik, czyraki, wypryski.
Co mówi nauka?
Roślina jest bogata w związki fenolowe, flawonoidy, antocyjany, laktony, fitosterole, kwasy organiczne, saponiny, terpeny, goryczki.
Działanie: relaksujące, rozluźniające, przeciwdepresyjne, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwpasożytnicze przeciwgorączkowe, przeciwbólowe, moczopędne, znieczulające, przeciwcukrzycowe, przeciwastmatyczne, antyhistaminowe. Stwierdzono działanie przeciwnowotworowe wyciągów alkoholowych na niektóre linie komórkowe raka płuc, jelita grubego, piersi i tarczycy. [1]
- Klitoria uspakaja układ nerwowy – zmniejsza lęk, niepokój, łagodzi stres, działa przeciwdepresyjnie. Rozprasza mgłę mózgową, poprawia funkcje poznawcze, pamięć i koncentrację. Zwiększa kreatywność, zdolność uczenia się. Wskazana dla dzieci z problemami rozwojowymi.
- Usprawnia procesy metaboliczne, przyswajanie składników odżywczych oraz wydalanie szkodliwych odpadów metabolicznych
- Rozluźnia mięśnie gładkie, obniża ciśnienie i poprawia krążenie
- Nalewki z korzenia działają skutecznie przeciwko astmie i bronchitowi
- U kobiet reguluje cykle miesiączkowe, łagodzi objawy PMS
Przepisy zielarskie
Herbatka
Około 10 kwiatów lub łyżeczkę suszu zalać 250 ml wrzątku. Zaparzać pod przykryciem 5-10 minut i przecedzić. Otrzymamy napój o pięknym, ciemnoniebieskim kolor, odrobina soku z cytryny zmieni na fioletowy.
Napar z klitorii ma delikatny smak zielonej herbaty z kwiatową nutą, bez trawiastego posmaku. Odrobina miodu doda słodyczy, a limonka, cytryna orzeźwienia. Dla złagodzenia stresu, poprawy pamięci, koncentracji stosuje się 2-3 szklanki dziennie. Nie zawiera kofeiny, idealna na każdą porę dnia. Ajurweda łączy często z szafranem, rozmarynem, gałką muszkatołową (przy problemach ze snem), ashwagandha, bakopą, miłorzębem.
Ocet z klitorii
20-25 kwiatów zalać w słoiku 2 szklankami domowego octu jabłkowego. Odstawić w ciemne miejsce na 2-3 tygodnie, codziennie wstrząsając. Po przecedzeniu przelać do butelki z ciemnego szkła. Z suszu: 4 łyżki wysuszonych kwiatów zalać w słoiku 2 szklankami octu jabłkowego podgrzanego wcześniej do maksymalnie 50°. Dalej postępować jak wyżej.
Nalewka
1 część korzenia lub kwiatów zalać 5 częściami wódki, po tygodniu przecedzić. Tradycyjnie stosuje się 10 ml nalewki rozcieńczonej w wodzie 1-2 razy dziennie do miesiąca.