Arcydzięgiel litwor – anielski korzeń o wielokierunkowym działaniu

Arcydzięgiel litwor [Angelica archangelica] jest popularnym zielem przyprawowym o silnym aromacie i słodko korzennym smaku.

Ludowe nazwy : anielski korzeń, anżelika, ziele Ducha św, dzięgiel wielki, anielskie ziele.  Od wieków anżelikę doceniali medycy, zielarze i mnisi, którzy chętnie sadzili anielski korzeń w przyklasztornych ogrodach.

Arcydzięgiel litwor jest olbrzymem wśród ziół. Osiąga wysokość 2,5 m i ma duże, dekoracyjne liście. W ogrodzi robi wrażenie rośliny tropikalnej, a rośnie nawet w bardzo zimnym klimacie.

Dla ludów dalekiej północy arcydzięgiel był w zasadzie jedyną rośliną, którą można było uprawiać. Kwiaty gotowane w mleku renifera były i są cennym składnikiem ubogiej w składniki roślinne diety mieszkańców Laponii. Tłuczone nasiona używa się do zaprawiania mocnych trunków i kandyzowania owoców.

Z powodu imponującego wyglądu zioło otaczano szczególną czcią. Owianej tajemniczością roślinie towarzyszyło wiele legend.
Jedna z nich mówi, że archanioł Gabriel pewnej nocy objawił się mnichowi . We śnie przekazał , że lek zrobiony z korzenia rośliny uchroni przed dżumą i morowym powietrzem. Kiedy zakonnik zwierzył się przeorowi, ten polecił ziele uprawiać w przyklasztornym ogrodzie. Stąd łacińska nazwa ziela Angelica archangelica.

Arcydzięgiel właściwości lecznicze

Surowcem zielarskim jest korzeń zbierany jesienią, oraz łodygi i liście arcydzięgla. W kuchni wykorzystuje się nasiona, liście i ogonki liściowe.

Arcydzięgiel działa korzystnie na cały organizm. W wiekach średnich leczono nim głownie wszelkie zatrucia – sok z korzenia warzonego w winie lub miodzie jady i trucizny z ciała wywodzi.  A te jak wiadomo z historii nie należały do rzadkości.  Dodawanie trucizn do wina i potraw było powszechnym procederem eliminowania niewygodnych osób.

Anielskim zielem leczono choroby żołądka i płuc. Ksiądz Kneipp polecał herbatki z korzenia na zgagę, katar, zapalenie płuc, oskrzeli, niestrawność, wzdęcia i zatrucia.A wywar z dodatkiem octu do nacierań przy podagrze i bólach krzyża.

Szymon Syreński pisał: proch z jego korzenia piersi i płuca z grubych wilgotności wyswobadza, wszelką szkodliwą materię wydala.

Działanie i profil energetyczny

Smak: aromatyczny, ostry, gorzki, słodki, rozgrzewa i pobudza. Stymuluje żołądek, wątrobę i nerki.

Zmniejsza przekrwienie tkanek, poprawia krążenie. Działa wykrztuśnie, napotnie, przeciw wirusom, bakteriom, przeciwlękowo.

Dzisiaj arcydzięgiel stosuje się przy: 

• Dolegliwościach trawiennych i zaburzeniach przemiany materii
• Niewydolności wątroby
• Stanach zapalnych układu moczowego
• Chorobach układu oddechowego
• Ogólnym osłabieniu

• Pobudzeniu nerwowym, stresie, niepokoju, bezsenności
• Bólach mięśni, nerwobólach, bólach reumatycznych
• Kobiecych zaburzeniach hormonalnych
• Problemach krążeniowych – zimne ręce i stopy
• Kuracjach oczyszczających – arcydzięgiel skutecznie pomaga usuwać toksyny
• Pobudzaniu wydzielania śliny, soków trawiennych, moczu i potu

Arcydzięgiel przepisy lecznicze

Herbatka z arcydzięgla

Łyżkę rozdrobnionego suchego korzenia zalewamy szklanką wrzątku. Parzymy pod przykryciem kwadrans.Pije się 2-4 razy dziennie po ½ szklanki dla poprawy trawienia, wyeliminowania toksyn i wzdęć. Herbatka wycisza nerwy, usuwa znużenie, zmęczenie przywraca, równowagę i wzmocnia organizm.

Odtrutka
20 g korzenia arcydzięgla zalewamy 2 szklankami letniej wody. Odstawiamy na kilka godzin. Po przecedzeniu pije się szklankę wyciągu 2 razy dziennie. Oczyszcza organizm z nadmiaru nikotyny, alkoholu i toksyn.

Syrop domowy z arcydzięgla 
Pokrojone na małe kawałki łodygi zalewamy niewielką ilością wody. Dodajemy tyle cukru nieoczyszczonego co wody i ogrzewamy na małym ogniu godzinę. Przecedzony rozlewamy do butelek.

Syrop podaje się na wzmocnienie chorowitym dzieciom: 2-3 łyżki dziennie z ciepłą wodą. Ma działanie rozgrzewające, wzmacniające, przeciwzapalne, rozprasza wilgoć w organizmie. Polecany przy astmie i reumatyzmie.

Ugotowane łodygi można podsuszyć na gorącej patelni, posypać cukrem i przełożyć do słoików. Żucie ich pomaga przy bólu gardła, kaszlu, przeziębieniu.

Wyciągi z arcydzięgla

Winko lecznicze 
60 g korzenia arcydzięgla i 2 g nasion anyżu zalewamy litrem wytrawnego gronowego wina. Dolewamy 50 ml dobrej jakości koniaku 40%. Po dwóch tygodniach filtrujemy.  Pije się mały kieliszek 3 razy dziennie po posiłkach.  Likwiduje problemy trawienne i usuwa napięcie nerwowe.

Nalewka na chore stawy
50 g rozdrobnionego korzenia zalewamy ½ l wódki. Odstawiamy na 10 dni w ciepłe miejsce, codziennie wstrząsając. Stosuje się 3 razy dziennie łyżkę na ciepłą wodę między posiłkami. Zewnętrznie nalewką smaruje obolałe stawy.

Oliwka przeciwbólowa
Korzeń, świeże liście i pędy rozdrabniamy. Napełnimy surowcem słoik do połowy, dopełniamy oliwą z oliwek. Odstawiamy na 2 tygodnie w ciepłe, nasłonecznione miejsce. Filtrujemy. Stosuje się do masażu przy bólu stawów, pleców, kończyn i migren.

Inhalacje na katar i chore zatoki
5 łyżek korzenia gotujemy na małym ogniu w 2 litrach wrzątku 15 minut. Robimy inhalacje z głową nakrytą ręcznikiem. Odtyka nos i oczyszcza zatoki.

Inne przepisy

Herbatka na bezsenność
Mieszamy 30 g ziela melisy, 20 g korzenia arcydzięgla, 20 g szyszek chmielu i 10 g krwawnika. Łyżkę mieszanki zaparzamy 5 minut w szklance wrzątku i pijemy przed snem.

Histeria, zaburzenie na tle nerwicowym
Mieszamy korzeń arcydzięgla i kozłka lekarskiego, ziela krwawnika, kłącze tataraku, szyszki chmielu. Dodajemy lawendę, melisę, rozmaryn, wrzos i marzankę. Łyżkę stołową zalewamy szklanką wrzątku. Odstawiamy na 3 godziny. Po odcedzeniu podgrzewamy. Pijemy 3 razy dziennie po szklance 20 minut przed posiłkiem. Każdorazowo zaparzamy nową porcję ziół.

Arcydzięgiel z wiesiołkiem
skutecznie reguluje kobiecą gospodarkę hormonalną PRZEPIS

Uwaga:
Arcydzięgla powinny unikać osoby stosujące terapię przeciwkrzepliwą i kobiety w ciąży. Korzenie zbieramy jesienią w rękawiczkach, mogą podrażniać skórę.