Bez lilak – lecznicze i kosmetyczne zastosowania. Ludowe przepisy

Lilak pospolity [Syringa vulgaris] zwany potocznie bzem jest popularnym krzewem ozdobnym nalężącym do rodziny oliwkowatych. W maju zakwita, zachwyca  pięknymi kwiatostanami rozsiewając obezwładniający, słodki zapach.

Dawniej pod krzakami bzu zakochani wyznawali sobie miłość, a panny rosą strząśniętą z kwiatów przemywały twarze by olśniewać urodą. Obfite kwitnienie lilaków zapowiadało udane zbiory owoców.

Bez lilak

Pochodzi Półwyspu Bałkańskiego.  Do Polski lilak trafił w XVI wieku z Turcji, stąd jedna z jego nazw – bez turecki. Jego zapach jest odurzający, jednak bardzo trudno go pozyskać. Stosunkowo od niedawna wyrabia się prawdziwy olejek eteryczny z kwiatów.  Poza poza walorami ozdobnymi i zapachowymi roślina ma działanie lecznicze.

Kwiaty są jadalne. Mają lekko cierpki, prawie gorzki i lekko kwiatowy smak. który  wskazuje na działanie ściągające, osuszające tkanki i chłodzący charakter. Lilak ma powinowactwo do płuc, śledziony i nerek.

W tradycyjnym zielarstwie wykorzystywano do obniżania gorączki, leczenia bólów głowy, kaszlu, przeziębień i chorób skórnych. Według medycyny chińskiej lilak usuwa nadmiar ciepła, flegmę, koi żołądek, poprawia cyrkulację krwi i energii Qi. Pomaga w detoksykacji organizmu, przy problemach z sercem i nadciśnieniem.

Z lilaka dawniej powszechnie sporządzano odwary, napary, maści i nalewki. Wierzono, że fioletowo-liliowe kwiaty swoimi wibracjami koją skołatane nerwy. Dziś znalazło to potwierdzenie naukowe, olejki i esencje kwiatowe z lilaków wykorzystuje się w aromaterapii.

Bez lilak właściwości lecznicze

Surowcem leczniczym są liście i kwiaty. Te pierwsze zbieramy przed rozwinięciem się kwiatów, suszymy w przewiewnym, ocienionym miejscu. Tradycyjna medycyna chińska wykorzystuje korę o mocno cierpkim smaku i ściągającym działaniu. Kwiaty należy zbierać przy bezchmurnej pochodzie. Po ususzeniu przechowywać w papierowych torebkach do roku.

Bez lilak działa:

• Napotnie, przeciwgorączkowo, przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo, przeciwpasożytniczo
• Oczyszcza płuca, oskrzela, redukuje kaszel, ból gardła
• Odtruwa organizm i wątrobę, oczyszcza krew, wzmacnia odporność
• Redukuje bóle głowy i reumatyczne, reguluje ciśnienie krwi
• Hamuje ostre biegunki, działa moczopędnie
• Leczy choroby skórne, trądzik, wypryski i trudno gojące się rany
• Jest znakomitym kosmetykiem, odmładza skórę, niweluje cienie i obrzęki pod oczami

Bzy stosowano dawniej w leczeniu dyfterytu wewnętrznie i jako płukanki do gardła. Stare zielniki podają, że lilak był skutecznym lekarstwem na skurcze menstruacyjne, krwawienia z nosa, krwawiące hemoroidy, zastarzałe owrzodzenia i pękające naczynka włosowate na skutek kaszlu lub wymiotów.

Bez lilak przepisy lecznicze

W tradycyjnym zielarstwie herbatki i maści z pączków i całych kwiatów stosuje się w wielu dolegliwościach. Należy pamiętać by nie przekraczać zalecanych dawek, by sobie nie zaszkodzić.

Napar z kwiatów
Łyżkę kwiatów zaparza się kwadrans w szklance wrzątku. Medycyna ludowa zaleca przy nadciśnieniu, ostrych biegunkach, kaszlu, kokluszu 2-4 razy dziennie szklankę naparu. Przy cukrzycy zaparza się łyżkę kwiatów na litr wrzątku. Stosuje się łyżkę stołową 3 razy dziennie pół godziny przed posiłkiem.

Odwar z lilaka
Łyżkę kwiatów zalać szklanką wody. Gotować 15 minut na małym ogniu pod przykryciem. Odcedzić i uzupełnić przegotowaną wodą do pełnej szklanki. Osłodzić sokiem malinowym lub miodem. Stosuje się w przeziębieniach, infekcjach wirusowych.

Herbatka na przeziębienie
Wziąć po równo kwiatów bzu i rumianku. Łyżkę rozdrobnionego surowca zalać szklanką wrzątku. Odstawić na kwadrans pod przykryciem. Pije się 2-3 szklanki gorącej herbatki dziennie.

Astma oskrzelowa
Kwiaty bzu lilaka, ziele rosiczki, liść babki, ziele fiołka wymieszać w równych ilościach. 4 łyżeczki mieszanki gotować kilka minut w 3 szklankach wody. Odstawić na 2 godziny do ostygnięcia i przecedzić. Pije się w 3 porcjach dziennie.

Nalewka na rozpuszczenie złogów w stawach i ostrogi piętowe
4 łyżki świeżych kwiatów bzu lilaka zalać 20 łyżkami 45% alkoholu. Odstawić w ciemne miejsce na 9 dni. Przefiltrować starannie odciskając zioła. Stosuje się 3 razy dziennie 30 kropli rozcieńczonych w kieliszku przegotowanej wody. Nalewką naciera się bolesne miejsca, na ostrogi na noc przykłada kompresy. Wewnętrznie można przyjmować 30-50 kropli.

Zastosowanie zewnętrzne 

Okłady z liści i kwiatków
Całe liście przykładane do czoła i skroni redukują bóle głowy i migreny. Papka ze świeżych zmielonych liści pomaga leczyć trudno gojące się, ropiejące rany.
Na nerwobóle kwiaty zalewa się wrzątkiem, rozprowadza na ściereczkę i robi kompresy na noc. Tę metodę stosuje się od pojawienia się pąków kwiatowych do pełnego rozkwitu. Reumatyzm artretyzm. Zmielone dwie łyżki kwiatów uciera się z 2 łyżkami masła i wciera w bolesne miejsca. Wewnętrznie łyżkę naparu pije się 3-4 razy dziennie.

Napar do użytku zewnętrznego
Po łyżce kwiatów i liści zalać 2 szklankami wrzątku. Zaparzać 15 minut.

• Stosuje się do przemywania problematycznej cery:
  trądzik różowaty, wypryski, stany zapalne, przebarwienia.
• Do płukania jamy ustnej i irygacji pochwy.
• Okładów przy wrzodach, wysiękach, liszajach, zapaleniu spojówek, podpuchniętych oczach, cieniach.

Nalewka na reumatyzm
Wymieszać po 1/4 szklanki kwiatów i liści lilaka. Zalać 2 szklankami wódki. Odstawić na 14 dni w ciemne miejsce codziennie wstrząsając. Po odfiltrowaniu stosuje się do nacierania bolesnych stawów i mięśni. Niesie ulgę bólach reumatycznych, artretycznych, nerwobólach, przewianiu, zapaleniu nerwu trójdzielnego, przeziębieniu. Preparat o podobnym działaniu można wykonać na bazie nafty oczyszczonej w tych samych proporcjach.

Bez lilak można stosować w kuchni do wypieków, ciepłych i zimnych napojów. W gorące dni 3-5 łyżek kwiatów zalać litrem wody i schładzać 2 godziny w lodówce.