Białoporek brzozowy [Piptoporus betulinus] czyli hubę ludzkość wykorzystywała od niepamiętnych czasów.
Niewielkie kawałki huby znaleziono przy szczątkach człowieka lodu Ötzi, zmarłego około 5000 lat temu w górach Tyrolu. Prawdopodobnie nosił je ze sobą do wykorzystania jako opatrunek lub środek przeciw pasożytom.
Popularnie zwany hubą, pniarkiem, żagwią, białoporek brzozowy wyrasta na obumarłych pniach i gałęziach brzozy. Pierwszy człon nazwy botanicznej Pitptoporus wywodzi się z połączenia greckiego piptein – opadły, porus – pory. Czyli porowaty grzyb, który łatwo odpada. Drugi betulinus z łaciny od drzewa żywiciela.
Dawniej huba była popularnym narzędziem do ostrzenia fryzjerskich brzytew. Ponoć sprawdzała się lepiej niż ostrzałki. W pracowniach krawieckich służyła jako poduszka do igieł, nożyków, nożyczek, co zapobiegało rdzawieniu. Miękki, plastyczny miąższ młodych owocników używano do uszczelniania.
Białoporek brzozowy czyli huba
Białoporek jest pospolitym, jednorocznym grzybem z rodziny pniarkowatych. Pasożytuje na powalonych pniach, żywych gałęziach obumierających brzóz. Najczęściej huby brzozowe spotkamy w wilgotnych zacienionych lasach, zaroślach, parkach, przy bagnach i zbiornikach wodnych.
Owocniki osiągają rozmiary 5 – 20 cm szerokości i 2 do 6 cm grubości. Występują pojedynczo lub w nielicznych grupach. Są mocno zrośnięte z korą, jako pasożyt odżywiają się pokarmem czerpanym z drzewa. Zawierają te same składniki co brzoza plus wytwarzają własne związki.
Białego koloru młode owocniki o twardym miąższu mają gładką powierzchnię pokrytą ciemną błonką.
Z czasem matowieją, przybierają barwę kremową, brązową a powierzchnia porowacieje. Mają wyrazisty grzybowy zapach. Jasne owocniki są kwaskowate w smaku, starsze nabierają goryczki.
Białoporek brzozowy lecznicze właściwości
W tradycyjnym zielarstwie huby brzozowe wykorzystywano jako tonik wzmacniający, przeciwzapalny, dla ogólnego wzmocnienia i podniesienia odporności.
Wywary i nalewki stosowano w leczeniu chorób żołądka, wątroby, śledziony, nerek, pęcherza, obrzęków, wrzodów, guzów łagodnych i złośliwych. Zwalczano nimi pasożyty, m.in nicienie. Zewnętrznie stosowano do okładów na rany, stany zapalne skóry, owrzodzenia.
Huba brzozowa jest znakomitym tonikiem immunologicznym, bogata w polisacharydy, głównie beta-glukany, najskuteczniejsze znane związki wzmacniające odporność. Oraz kwas betulinowy i polyporenowy, które wykaszają stan zapalny, poprzez zahamowanie produkcji cytokin.
Główne działania:
- Przeciwzapalne, antybakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwpasożytnicze, ściągające, aseptyczne, przeciwbólowe, neuroprotekcyjne, przeciwnowotworowe [2]. Immunomodulujące, harmonizujące pracę układu odpornościowego
Wykazano, że huba brzozowa jest użytecznym wsparciem w leczeniu raka na wiele sposobów. Poza ogólnym wsparciem układu odpornościowego, hamuje angiogenezę, czyli tworzenie nowych naczyń włosowatych guza. Białoporek brzozowy zawiera szereg innych, aktywnych biologicznie związków [1]. Najważniejsze to piptamina- naturalny antybiotyk oraz kwasy tłuszczowe, terpeny, fenole, flawonoidy. Ma w sobie sporo witaminy C, E, beta karoten, likopen i karotenoidy.
Zastosowania białoporka
Zebrany surowiec tnie się na drobne kawałki i suszy w temperaturze do 60°C w otwartym piekarniku, przy ciepłym piecu lub na świeżym powietrzu. Wysuszony białoporek przechowuje się w papierowej torbie w miejscu bez dostępu światła. Przed użyciem trzeba zmielić w elektrycznym młynku na proszek, jest dość twardy.
Odwary i nalewki poprawiają przemianę materii, gaszą ogniska zapalne, wzmacniają organizm i modulują odporność. Zalecane są przy wycieńczeniu organizmu, słabej odporności. Stosuje w chorobach przewodu pokarmowego, narządów wewnętrznych, słabych błonach śluzowych, pasożytach, wrzodach, nowotworach by zmniejszyć ryzyko przerzutów. Doraźnie w infekcjach, grypie i chorobach odkleszczowych.
Przepisy
Wywar z huby
Płaską łyżkę sproszkowanego surowca zalewa się 3/4 szklanki przegotowanej wody. Odstawia na noc. Rano podgrzewa do wrzenia. Ostudzony pije się po łyżeczce cały dzień. Zastosowania: infekcje, grypa, stany zapalne, osłabienie odporności. Niektóre zielniki zalecają łączyć białoporek z czarną hubą brzozową [Inonotus obliquus] w stosunku 1:1 przy raku żołądka, płuc i nowotworach przewodu pokarmowego.
Odwar z białoporka
Płaską łyżkę sproszkowanego surowca zalewa się szklanką wrzątku. Gotuje na małym ogniu 10 minut. Po przecedzeniu i ostudzeniu pije się w kilku porcjach między posiłkami jako środek przeciwzapalny, dla ogólnego wzmocnienia, poprawy stanu błon śluzowych, podniesienia odporności na infekcje i na uspokojenie nerwów. Można stosować do irygacji.
Eliksir na odporność
Średniej wielkości, świeżą, pokrojoną hubę zalać litrem wody, ( suszonej 5-8g na 250 ml). Gotować na wolnym ogniu godzinę. Dorzucić zamrożone lub suche owoce czarnego bzu czarnego. Można wzbogacić odrobiną cynamonu, suszonego imbiru, owocami dzikiej róży. Gotować na wolnym ogniu kwadrans, odstawić pod przykryciem do naciągnięcia.
Po przecedzeniu można dosłodzić miodem. Ewentualnie zamrozić w foremkach do kostek lodu. Dodawać do zup i wywarów ziołowych jako tonik immunologiczny.
Nalewka z huby brzozowej
Sproszkowany białoporek zalewa się 60% alkoholu w proporcji 1:5. Odstawia na dwa tygodnie w miejsce bez dostępu światła. Filtruje i przelewa do butelki. Stosuje 3 razy dziennie po 15 ml.
Opatrunki
Zerwany prosto z drzewa białoporek jest naturalnym opatrunkiem. Odrywa się plasterek spodniego miąższu, przykłada do chorego miejsca. Młody zarodnik ma galaretowatą skórkę, która przykleja się jak plaster, starszy trzeba przymocować bandażem. Stosuje się jako środek dezynfekujący i gojący na rany, oparzenia, stany zapalne.
czy taki opatrunek mozna zrobić dziecku ?