Biopsja tarczycy – kategorie rozpoznania

Biopsja tarczycy jest inwazyjnym badaniem diagnostycznym, wykonywanym zwykle u pacjentów, u których w innych badaniach (palpacyjnym, ultrasonograficznym) wykryto zmianę ogniskową o nieznanym charakterze.

W jej przebiegu pobiera się próbkę zawierającą komórki obecne w „podejrzanej” zmianie, by następnie poddać je badaniu histopatologicznemu. Jak konkretnie przebiega biopsja tarczycy i w jaki sposób się do niej przygotować? Co jest wskazaniem do biopsji i jak powinno się interpretować jej wyniki?

Biopsja tarczycy – jak przebiega i jakie są wskazania do jej wykonania?

Podstawowym wskazaniem do wykonania biopsji tarczycy jest zidentyfikowanie ogniskowej zmiany (potocznie określanej mianem guzka), która osiągnęła rozmiar powyżej 1 centymetra.

Niemniej, biopsję często pobiera się także przy mniejszych zmianach (poniżej 1 centymetra), jeśli mają one nieregularny kształt, są mocno unaczynione (co uwidacznia badanie Dopplera), a także towarzyszą im inne objawy – w tym gorączka, ogólne pogorszenie stanu zdrowia, powiększenie węzłów chłonnych.

Dodatkowo biopsję wykonuje się także u pacjentów, u których – oprócz guzka – stwierdza się obciążenia rodzinne, a co za tym idzie – zwiększone ryzyko nowotworu tarczycy. Więcej informacji o wskazaniach i okolicznościach, w jakich zaleca się biopsję omawianego organu, znajduje się tutaj:
https://www.adamed.expert/pacjent/choroby-i-objawy/onkologia/nowotwory-tarczycy

Do wykonania biopsji tarczycy nie trzeba specjalnie się przygotowywać. Materiał może zostać pobrany od pacjenta o dowolnej porze dnia. Przychodząc jednak na wcześniej zaplanowaną godzinę, należy pamiętać o zabraniu ze sobą skierowania od lekarza, a także opisu wykonanego wcześniej badania USG tarczycy.

Samo badanie jest dość szybkie – wraz z przygotowaniem pacjenta trwa około 10 do 15 minut. Pobranie materiału dokonywane jest przez nakłucie danego miejsca igłą (cieńszą niż ta, którą pobiera się krew, dlatego samo wkłucie jest praktycznie bezbolesne i nie wymaga znieczulenia). Co istotne, wkłucie i aspiracja (zassanie) komórek odbywa się pod kontrolą USG, co zapewnia maksymalną precyzję i bezpieczeństwo badania.

Wynik biopsji tarczycy – kategorie i ich interpretacja

Wyniki biopsji tarczycy opisuje się w ramach tak zwanej skali Bethesda (określanej również jako system Bethesda). I tak:

• kategoria I w skali Bethesda oznacza niediagnostyczny lub niesatysfakcjonujący wynik biopsji. Po uzyskaniu takiego rezultatu zalecane jest ponowne wykonanie badania;
• kategoria II to oznaczenie zmian łagodnych, takich jak guzki koloidowe, wole guzkowe, a także zmiany towarzyszące ostremu i przewlekłemu zapaleniu tarczycy. W przypadku podejrzenia zezłośliwienia zmiany, zleca się kolejną biopsję;
• kategoria III oznacza wykrycie atypowych komórek lub atypowych układów komórkowych. W praktyce tę kategorię rozpoznaje się rzadko – zazwyczaj w przypadku braku możliwości postawienia dokładnej diagnozy na podstawie uzyskanego materiału biologicznego. Pacjenci z kategorią III wg Bethesda muszą być poddawani stałej kontroli medycznej, a dodatkowo są kierowani na ponowną biopsję;
• kategoria IV rozpoznania to podejrzenie nowotworu pęcherzykowego. Dalsze postępowanie (zarówno w zakresie powtórzenia biopsji, jak i wdrożenia leczenia operacyjnego) uzależnione jest od wielkości i charakteru zmiany, a także od stanu zdrowia pacjenta;
• kategoria V oznacza podejrzenie rozwoju nowotworu o charakterze złośliwym (rak brodawkowaty, rdzeniasty, chłoniak, mięsak naczyniowy i inne). Diagnoza wymaga potwierdzenia przez drugiego specjalistę (patologa) i – w przypadku uzyskania takiego potwierdzenia – stanowi podstawę do wdrożenia leczenia operacyjnego;
• kategoria VI to stwierdzenie obecności nowotworu złośliwego. Podobnie, jak w przypadku kategorii V, również wymaga potwierdzenia przez drugiego patologa; kwalifikuje się do leczenia operacyjnego.

Należy pamiętać o tym, że interpretacji wyników biopsji tarczycy powinien dokonywać specjalista, który będzie w stanie zestawić opis konkretnej kategorii z innymi wynikami badań konkretnego pacjenta i wdrożyć właściwe leczenie.

Źródła:
Tabela 9.4-3. Kategorie rozpoznań w badaniu cytologicznym tarczycy wg klasyfikacji Bethesda [w:]
Interna – Mały Podręcznik Medycyny Praktycznej, dostęp online: 0409.2024