Cząber na problemy żołądka, jelit, nieżyty dróg oddechowych

Dopóki na stołach nie pojawił się pieprz, cząber był najsilniejszą znaną w Europie przyprawą.

Od początku doceniano też działanie lecznicze ziela. Napary chętnie stosowano jako tonik ogólnie wzmacniający, poprawiający trawienie. Używano w terapiach chorób płuc, pęcherza, żołądka, jelit.

Wyciągami leczono nawet choroby zakaźne. Cząber cenił i zalecał Hipokrates, a w średniowieczu  roślinę rozpowszechnili Benedyktyni.

Cząber ogrodowy

Satureja hortensis pochodzi z basenu Morza Śródziemnego, obecnie uprawia się na całym świecie. Jest jednoroczną rośliną z jasnowatych, dorasta do 30-50 cm.  Ma cienkie, mocno rozgałęzione na końcach stwardniałe. Wąskie, lancetowate liście wydzielają mocny, aromatyczny zapach.

Kwitnie od czerwca do września, wytwarzając różowe, rzadziej białe drobne kwiatuszki. Charakterystyczne rozpadające się owoce (rozłupki) są nazywane owockami. Cząber odstrasza mszyce. Dobrze jest go sadzić w sąsiedztwie fasoli, cebuli i z daleka od bazylii.

Surowcem zielarskim jest ziele cząbru zbierane w okresie kwitnienia. Nadziemną część wraz z kwiatami ścina się i suszy związaną w pęczki, w zacienionym, przewiewnym miejscu.

Cząber w kuchni

W dawnej Polsce cząbru używano zamiast drogiego czarnego pieprzu. Regionalnie nazywano pieprzyk, cząberek, ziele fasolowe. Ostatnie miano wskazuje przeznaczenie. Rzeczywiście cząber podnosi smak potraw z fasoli, ułatwia jej trawienie i zapobiega wzdęciom.

Ziółko ma pikantny, korzenny smak o zapachu zbliżonym do macierzanki, tymianku, oregano.  Cząber ogrodowy letni ma lekki, słodkawy aromat, zimowy jest bardziej wyrazisty, korzenny.

Jest znakomitym dodatkiem do dań z roślin strączkowych, kapusty, zup jarzynowych, sałatek, dań grzybowych i mięs. Pokruszony listek dodajemy pod koniec gotowania. Długo poddawany temperaturze gorzknieje.

Sproszkowany cząber używa się do sałatek, mięs, twarogów – szczyptę na końcu noża. Cząber wchodzi w skład pieprzu ziołowego i ziół prowansalskich – przepis.

Lecznicze działanie cząbru

Olejkom eterycznym i garbnikom  zawdzięcza korzenny smak, charakterystyczny aromat i lecznicze działanie.  Cząber jest bogaty w witaminy, mikroelementy i składniki odżywcze. Ma silne działanie tonizujące, rozgrzewa, ułatwia trawienie, usuwa nadmiar śluzu i zimnej wilgoci.

• Wzmacnia układ nerwowy
• Poprawia florę bakteryjną jelit [1]
• Pobudza pracę kory nadnerczy
• Poprawia zdolności intelektualne
• Poprawia apetyt, pobudza wydzielanie soków trawiennych, ułatwia przyswajanie składników odżywczych
• Likwiduje wzdęcia, biegunki, osusza, działa ściągająco, przeciwgnilnie

Kluczowe działania: przeciwbakteryjne, antyseptyczne, przeciwgrzybicze, przeciwzapalne, wykrztuśne, moczopędne, wiatropędne, ściągające, przeciwpasożytnicze, szczególnie u dzieci. Stosowany zewnętrznie goi, zabliźnia rany, działa antyseptycznie, rozpuszczająco.

Zastosowania: Niestrawność, brak apetyty, problemy jelitowe, biegunki, nudności, skurcze. Infekcje dróg oddechowych, ból gardła, kaszel, astma. Zakażenia dróg moczowych, pasożyty, choroby zakaźne , bóle stawów.

Cząber zimowy

Jest bardziej gorący i ma silniejsze działanie. Olejki lotne cząbru zimowego zawierają sporo terpentów, karwakol, pinel, cymen i niewielką ilość tymolu. Wykazuje silniejsze działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Działa na 10 rodzajów [2]Staphylococcus Candida albicans, tropicalis Trichophyton interdigitale .

Cząber przepisy lecznicze

Napar z cząbru

2 łyżeczki suszu lub łyżeczkę świeżego ziela zalewamy szklanką wrzątku. Podgrzewamy 3 minuty pod przykryciem, naciągamy 10 minut. Pije się ½ -1 szklanki szklanki 2-3 razy dziennie po posiłku. Zamiennie można stosować olejek cząbrowy: 3-5 kropli z miodem 2-3 razy dziennie pod koniec posiłków.

Zastosowania: biegunki, wzdęcia, nadmierna fermentacja, nieżyty przewodu pokarmowego, nerwica żołądka, ogólne osłabienie, pasożyty przewodu pokarmowego, zapalenie pęcherza.

Dla niemowląt
Lekką herbatkę z cząbru łyżeczka na szklankę podaje się niemowlętom by złagodzić kaszel. Trochę mocniejszą stosuje się do leczenia aft, grzybicy skórnej i odkażania ran.

Szybki sposób na wzdęcia
Gdy potrawa „rozsadzi” brzuch możemy zażyć pół łyżeczki cząbru, popić szklanką ciepłej wody.
Zewnętrznie napar z całej rośliny 25-30 g na litr wody stosuje się do okładów i jako płyn do przemywania ran. Zastosowanie: czyraki, wrzody, ropnie, rany, stłuczenia. Na głuchotę wprowadza się do ucha 3-4 krople naparu z cząbru 3 razy dziennie.

Kuracja oczyszczająca jelita

Mieszamy 100 g cząbru z 50 g liści jeżyny. 3 łyżki mieszanki zalewamy 4 szklankami wody, doprowadzamy do wrzenia. Zdejmujemy z ognia i zaparzamy pod przykryciem 10 minut. Pije się niewielkimi porcjami przez cały dzień

Na płuca i oskrzela

Mieszamy w równych ilościach kwiaty dziewanny i ziele cząbru. 2 łyżki mieszanki zalewamy 3 szklankami wody. Doprowadzamy do wrzenia. Zdejmujmy z ognia, zaparzamy kwadrans pod przykryciem. Przecedzamy do termosu.

Ciepłą herbatkę pije się cały dzień.  Pomaga przy zapaleniu oskrzeli, kaszlu, nieżycie dróg oddechowych. Wskazana w rekonwalescencji po zapaleniu płuc. Dziewanna wzmacnia płuca, a cząber rozprawia się z wilgocią.

Czubrica – bułgarski cząber

Czubrica – bułgarski cząber – ma podobne, lecz znacznie silniejsze działanie. Jest podstawową przyprawą w Bułgarii i cenionym przez tamtejszą medycynę środkiem leczniczym. Czubricę stosuje się nadto przeciw nadciśnieniu, jako środek na migreny i zawroty głowy. Gorący napar z czubricy z miodem zapobiega marznięciu stóp i dłoni.

Cząber i czubricę możemy uprawiać w doniczce i ogródku uchroni inne rośliny przed mszycami. Ziele suszymy w temperaturze do 35°C by uchronić aktywne substancje lotne. Po wysuszeniu można długo przechowywać w przewiewnym, ciemnym miejscu.

Bob czorba  – bułgarska zupa z bobu lub fasoli 

• ½ kg bobu lub fasoli
• cebula, 2 marchewki, pomidor
• 2 łyżeczki czubricy/cząbru
• kilka łyżek oliwy z oliwek
• sól i pieprz do smaku

Wieczorem namoczyć bób w zimnej wodzie. Rano wodę odlać. Bób lub fasolę zalać świeżą wodą i gotować na małym ogniu 30 minut. Dodać pokrojoną cebulę, marchewkę i oliwę. Gotować kilka minut na wolnym ogniu. Kiedy warzywa będą prawie miękkie dodać pokrojony pomidor, cząber. Na koniec sól, pieprz i opcjonalnie nieco chili.

Bułgarska pożywna zupa z soczewicy z cząbrem PRZEPIS