Kozibród łąkowy – pospolita ale cenna roślina z łąk i pastwisk

Kozibród łąkowy [Tragopogon pratensis] jest rośliną pospolitą, występuje na terenie całego kraju. Dawniej uprawiano jako warzywo i chętnie używano w kuchni, we Włoszech do dziś jest przysmakiem. Najczęściej spotkać go można na łąkach, w przydrożnych rowach, na polanach i pastwiskach, gdzie niekiedy jest podsiewany jako dodatek do paszy względu na dużą wartość dietetyczną.

Znany polski przyrodnik ksiądz Jan Kluk pisał o nim:

Jest zdrowym pożywieniem dla ludzi. Korzenie mogą się zażywać do sałat, albo gotować jak warzywo, lub do sztuki mięsa. Korzenie tak są świniom ulubione, że dla nich łąki psuią.

Kozibród łąkowy właściwości i zastosowanie

Kozibród jest rośliną popularną. Niemal każdy zielarz amator miał z nią do czynienia, choć niekoniecznie wiedział jak się nazywa okaz, który właśnie mija. Kozibród łąkowy może osiągać wysokość 1,2 m, kwiaty budową i kolorem przypominają mniszek lekarski, owłosione liście mają kształt lancetowaty, pojawiają się głownie w dolnych partiach rośliny. Kozibród wydziela mleczny sok, który zasychając robi się czerwony.

Surowcem leczniczym i kulinarnym są korzenie zbierane wiosną lub jesienią i liście.  Młode liście i pędy mają łagodny smak, można jeść na surowo jako dodatek do sałatki, starsze można dodawać do zup lub przyrządzać jak szparagi, zaś kwiaty lekko podsmażać na maśle. Obgotowany korzeń także można dodawać do zup i sałatek, farszów z mięsem mielonym.

Kozibród łąkowy ma dużą wartość odżywczą, zawiera duże ilości witamin, minerałów i inuliny dzięki czemu bardzo wolno podnosi cukier we krwi, polecany jest szczególnie dla osób z cukrzycą. Przetwory z korzenia mają działanie oczyszczające, ściągające, regulują przemianę materii. Zalecane w chorobach wątroby i dróg żółciowych, dolegliwościach żołądkowych i jelitowych. Dawniej w lecznictwie wykorzystywano sok z młodych pędów w celu rozpuszczenia kamieni żółciowych.

Kozibród łąkowy przepisy

Odwar z suszonego korzenia
Łyżkę rozdrobnionego, suszonego korzenia zalać szklanką gorącej wody. Zagotować powoli do wrzenia i trzymać na małym ogniu pod przykryciem 10 minut. Odstawić na kwadrans, przecedzić. Pić po 1/2 szklanki 2-3 razy dziennie przed jedzeniem w przypadku nasilonego refluksu (zgagi), braku apetytu, schorzeniach wątroby, dróg żółciowych i płuc.

Syrop z korzenia kozibrodu
Kilka świeżych, zdrowych korzeni kozibrodu dokładnie oczyścić, umyć i pokroić na małe kawałki. Zalać szklanką wody, gotować na małym ogniu 10-15 minut. Po przestudzeniu wywar wymieszać z płynnym miodem wielokwiatowym w proporcji 1:1 i podgrzewać w kąpieli wodnej 15 minut. Gotowy syrop przelać do wygotowanych butelek, szczelnie zamknąć.
Syrop skutecznie leczy zapalenie oskrzeli, suchy uporczywy kaszel można go łączyć z syropem z tymianku lub babki lancetowatej. Dawkowanie dorośli 1 łyżka 3-4 razy dziennie, dzieci po łyżeczce.

Mieszanka przeciwnowotworowa H. Różańskiego
Korzeń łopianu – 3 części
Kozibród łąkowy – 2 części
Ziele jemioły – 1 część
Ziele jastrzębca kosmaczka lub leśnego 2 części
Kłącze lub liść lepiężnika – 2 części
Gałązki lub kora czeremchy pospolitej – 3 części
Korzeń lub ziele mniszka – 1 część

Zioła wymieszać. 3 łyżki mieszanki zalać 2 szklankami wrzącej wody, odstawić na 30 minut, przecedzić. Pić 3 razy dziennie po 1 szklance.
Mieszanka hamuje podziały komórek nowotworowych in vitro. Ponadto działa odtruwająco i anyoksydacyjnie. Poprawia odporność i krążenie, pobudza czynności szpiku kostnego, działa stabilizująco na błony komórkowe, przeciwdziała obrzękom i wysiękom. Ponadto działa przeciwzapalnie, przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie, moczopędnie, przeciwhistaminowo. Reguluje wypróżnienia i trawienie, zapobiegają kamicy żółciowej i moczowej. Działają też uspokajająco, ochronnie na miąższ wątroby.

Farifrittata di barba di becco czyli smażony kozibród
Młode pędy, liście lub kwiaty kozibrodu
300 ml wody
sól, pieprz
oliwa z oliwek
Połączyć mąkę z wodą, wymieszać trzepaczką, odstawić do lodówki na 1/2 godziny.
Młode pędy, liście, kwiaty jeszcze lepiej wszystko na raz podsmażyć lekko na patelni w odrobinie oliwy i soli.
Mieszaninę mąki i wody wyjąć z lodówki, lekko zamieszać widelcem by dostało się trochę powietrza, wlać na warzywa na patelni i smażyć aż się lekko zarumieni.
Doprawić do smaku solą i świeżo zmielonym pieprzem.