Liście poziomki leśnej od wieków wykorzystywano w zielarstwie. Pełne słodyczy malutkie owoce, o wspaniałym aromacie i jedynym w swoim rodzaju smakiem stanowiły pożywienie człowieka już w epoce neolitu.
Poziomka pospolita [Fragaria vesca] jest rośliną z rodziny różowatych. Dziko zasiedla świetliste lasy i ich obrzeża, leśne poręby, polany, czasem pojawia się na łąkach. Z dwóch gatunków poziomek powstała hybryda – znana nam dziś truskawka.
Z początkiem lata zaczynają się pokazywać drobniutkie, czerwone owoce poziomki. Składają się z licznych orzeszków, osadzonych na rozrośniętym dnie kwiatowym. Są doskonałym antyoksydantem, oczyszczają z toksyn, wzmacniają serce, nerki i wątrobę.
W tradycyjnym zielarstwie
Do XVIII wieku nie znano jeszcze truskawek, korzystano z zalet poziomek. Hieronim Spiczyński w XVI wiecznym zielniku doradzał:
Poziomki tak surowe, jak i warzone, w gorączkach używane, bywają wielką ochłodą chorym. Także, którym się wiele żółci w żołądek wylewa, którzy gorzkość w uściech czują, tym bywają bardzo użyteczne(…). Nerkom zawrzedziałym i bolejącym ziele poziomkowe i z korzeniem, aż 3 garści obojga wziąwszy, w pół garnca wody warzyć, do wy wrzenia połowicy, a rano i na noc ciepło dawać, po 8—9 łyżek.
Nicholas Culpeper zalecał zakraplanie do oczu świeżego soku by wyleczyć stany zapalne. Napary z liści w złej przemianie materii, kamicy i dla oczyszczenia. Odwar z korzeni przy przewlekłych biegunkach i czerwonce.
Profil energetyczny
Smak: Liście poziomki – cierpki, gorzki, owoce słodki
Energetyka: chłodząca, osuszająca
Tkanki: Płuca, pęcherz, jelita, macica. Owoce – krew, wątroba, nerki
Działanie: Usuwa patologiczne ciepło, flegmę, osusza zastałą wilgoć, hamuje krwawienie, obkurcza, napina luźne tkanki, zmiękcza złogi i kamienie
Liście poziomki mają działanie lekko ściągające, tonizujące, osuszające (moczopędne), detoksykujące, przeczyszczające. Herbatki z liści były powszechnie stosowane przy biegunkach u dorosłych u dzieci. W zielarstwie wykorzystuje się głównie liście poziomki, owoce przy gorączce i podagrze.
Przez cały okres wegetacji zbiera się zdrowe, nieuszkodzone liście dzikich poziomek. Ścina bez ogonków, suszy rozłożone cienką warstwą w przewiewnym zacienionym miejscu. Dojrzałe, jeszcze jędrne owoce zbiera się w suche i pogodne dni, suszy tak jak liście. Odmiany uprawne mają nikłe właściwości.
Liście poziomki właściwości
Tradycyjnie stosowano w leczeniu przeziębień, szkorbutu, gruźlicy, krwawych biegunek, żółtaczki, kamicy żółciowej, dny moczanowej, piasku w nerkach. Liście poziomki są bogate w witaminy, sole mineralne, flawonoidy, garbniki, kwasy organiczne.
Działanie: tonizujące, antyoksydacyjne, przeciwzapalne, bakteriobójcze, moczopędne, ściągające, oczyszczające, odtruwające, regulujące przemianę materii. Napary z mieszanki owoców i liści – odżywcze i witaminizujące. Zastosowania:
- Przeziębienia, infekcje, stany zapalne gardła, jamy ustnej
- Dolegliwości nerek, pęcherza, kamicy żółciowej i moczowej, dnie moczanowej, reumatyzmie, odkładaniu soli
- Dla oczyszczenia krwi, chorobach dróg żółciowych, wirusowym zapaleniu wątroby
- Zaburzeniach przemiany materii, wypryskach skórnych na skutek odkładania toksyn
- Nadciśnieniu, miażdżycy, chorobach sercowo-naczyniowych
- W kuracjach wzmacniających, oczyszczających, odchudzających,
- Przy niedoborach składników odżywczych, witamin, soli mineralnych
Liście poziomki przepisy zielarskie
Herbatka
Łyżkę suszonych listków poziomki zalać szklanką wrzątku, zaparzać 10 minut pod przykryciem. Stosuje się 3 razy dziennie między posiłkami. Herbatka działa oczyszczająco, wzmacniająco, moczopędnie, poprawia przemianę materii. Zastosowania: przy odchudzaniu, zaburzeniach przemiany materii, problemach skórnych na skutek nadmiaru toksyn, kamicy, miażdżycy.
Napar orzeźwia, zapobiega próchnicy, rozpuszcza kamień nazębny i złogi miażdżycowe w naczyniach krwionośnych.
W mieszance z bogatymi w salicylany owocami pomaga przy infekcjach z gorączką, stanach zapalnych stawów, dnie moczanowej, gośćcu (RZS). W połączeniu z suszonymi ogonkami czereśni lub wiśni i wąsami kukurydzy – przyspiesza odchudzanie. Oczyszcza, poprawia metabolizm, zapobiega osadzaniu się tłuszczu, hamuje apetyt na słodycze. Łyżkę mieszanki zaparzać 10 minut w 1,5 szklanki wrzątku. Stosuje się 2-3 razy dziennie 100-150 ml naparu.
Wywar
Łyżkę ususzonych listków zalać szklanką wrzątku. Gotować na wolnym ogniu 5 minut, zestawić i zaparzać 15 minut pod przykryciem. Stosuje się 2-3 razy dziennie między posiłkami 1/2 szklanki. Wspomaga odchudzanie, reguluje pracę jelit. Niesie pomoc przy biegunkach, zaparciach i problemach z żołądkiem. Zewnętrznie stosuje się do okładów, płukania gardła, przemywań oczu i cery trądzikowej.
Zimny wyciąg w połączeniu z korzeniem stosuje się przy zbyt obfitych miesiączkach, nieżycie żołądka, jelit i kamicy. Łyżkę korzeni i liści w jednakowych ilościach zalać 2 szklankami zimnej, przegotowanej wody. Naciągać 6-8 godzin, przecedzić. Stosuje się po 1/2 szklanki dziennie.
Otwarte rany, owrzodzenia, hemoroidy
Ze sproszkowanych liści wymieszanych z oliwą z oliwek robi się papkę. Stosuje na owrzodzenia, trudno gojące, sączące rany. Wywar z liści stosuje się przy hemoroidach do lewatyw i przemywania: łyżkę liści zalewa szklanką wrzątku, zaparza 20 minut i przecedza.
Pasożyty, glisty, robaki
Łyżkę stołową liści poziomki ziół zalać szklanką wrzątku. Po 10-15 minutach przecedzić. 6 tygodni pije się po pół szklanki rano i wieczorem.
Zastosowania kosmetyczne
Liście poziomki stosuje się do tonizowania cery tłustej, trądzikowej. Owoce regenerują, odżywiają skórę, usuwają plamy, odświeżają koloryt cery, rozjaśniają przebarwienia i piegi. Świeże owoce usuwają przebarwienia z zębów, rozmiękczają kamień, trzeba je delikatnie 5 minut przeżuwać.
Odżywcze maseczki
Dla cery tłustej: roztarte poziomki nałożyć na twarz i dekolt. Po zmyciu stonizować mocnym naparem z liści. Cera sucha: utrzeć poziomki z łyżką śmietany, nakładać na skórę twarzy, szyi, dekoltu i wierzch dłoni. Rano i wieczorem dobrze jest przecierać twarz wyciśniętą łyżką soku z poziomek wymieszaną z mlekiem.