Dziewanna wielokwiatowa [Verbascum thapsus] jest piękną, wyniosłą niepospolitą rośliną. Wyraz dziewa w dawnej polszczyźnie oznaczał dziewicę, dziewczynę. Może właśnie stąd wywodzi się nazwa rośliny albo pochodzi od imienia słowiańskiej bogini Dziewanny.
Gdzie rośnie dziewanna, tam bez posagu panna głosi stare polskie przysłowie . To dlatego, że dziewanna nie ma wygórowanych wymagań do wzrostu. Rośnie na słabych glebach, nawet piaskach, łąkach, polach, skrajach lasów i w ogrodach.
Łatwo ją dostrzec i nie sposób pomylić z innym ziołem. Dostojna panna potrafi osiągnąć wysokość 2 m. Na szczycie potężnej łodygi znajduje się kwiatostan jasnożółtych kwiatków.
Dziewanna królowa łąki
nosiła na głowie modrą miednicę nieba
Śpiewały dla niej świerszcze
Rozchodnik klęczał u jej zielonych pantofli
Małgorzata Hillar – Ballada o dziewannie
Dziewanna wczoraj i dziś
Urokliwe, miodem pachnące ziele było dobrze znane Słowianom. Dziewczyny zbierały kwiaty dziewanny, gotowały z nich wywary i myły włosy. Być może temu zawdzięczały swe słynne słowiańskie pszeniczne warkocze. Płukanki z dziewanną rozjaśniały sploty i nadawały fryzurze złocisty blask, a skórze – zdrowy wygląd i niezwykłą miękkość.
W medycynie ludowej dziewanna była powszechnie stosowana w chorobach dróg oddechowych. Leczono nią kaszel, zapalenie oskrzeli, astmę. Okładami z dziewanny łagodzono oparzenia, stłuczenia i nerwobóle. Kąpiele z dziewanną stosowano przy reumatyzmie, stanach zapalnych, chrypce. Działała ns skórę kojąco i zmiękczająco.
Niedawno okazało się, że zawarte w kwiatach dziewanny składniki niszczą wirus opryszczki, wirusy grypy A, B oraz wirus ptasiej grypy FPV. Co potwierdziły badania kliniczne przeprowadzone w na Uniwersytecie Medycznym w Warszawie [1]
Dziewanna zastosowanie lecznicze
Za działanie lecznicze dziewanny odpowiedzialne są zawarte w kwiatach i liściach saponiny, flawonoidy, irydoidy i śluzy. Wyciągi z dziewanny można zastosować w postaci herbatek, syropów, olejków bądź nalewek.
Dziewanna działa:
- łagodząco, uśmierza ból
- zmiękczająco i ściągająco (krwawienia z płuc i jelit)
- rozrzedza flegmę,
- Ma właściwości przeciwzapalne, przeciwdrobnoustrojowe
- uspokaja, rozluźnia,
Stosuje się przy:
- chorobach wirusowych, przeziębieniu, kaszlu
- astmie
- zapaleniu tchawicy, oskrzeli, infekcjach ucha
- chorobach dziecięcych: zapalnie migdałków, odra, ospa, świnka
- oparzeniach, odmrożeniach, stłuczeniach, ranach
- biegunkach,
- migrenach,
- palpitacji serca, chorobie wieńcowej, dusznicy bolesnej
Dziewanna przepisy domowe
Kwiaty dziewanny zbierany w lipcu i sierpniu w godzinach porannych, w pełnym słońcu szybko zamykają się i wysychają. Wyskubane żółte płatki suszymy w przewiewnym miejscu rozłożone cienką warstwą. Parzone z nich herbatki można popijać jesienią i zimą dla rozgrzania. Z malwą lub tymiankiem przy przeziębieniu z kaszlem.
Herbatka z kwiatów dziewanny
Łyżkę suszonych kwiatów dziewanny zaparzamy pod przykryciem 15 minut w szklance wrzątku. Można dosłodzić miodem po przecedzeniu.
Pijemy małym łykami 3-4 razy dziennie, ostatnią szklankę przed snem.
Naparem można płukać gardło przy chrypce i anginie.
Herbatka kwiatów dziewanny niszczy wirusy grypy i bakterie chorobotwórcze. Zapobiega ewentualnym powikłaniom. Rozgrzewa, działa napotnie. Łagodzi łagodzi grypowe bóle mięśni, głowy i stawów. Pomaga szybciej regenerować podrażnione błony śluzowe dróg oddechowych i łagodzi napady kaszlu. Jest bezpieczna dla dzieci.
Odwar na oskrzela
3 łyżki kwiatów dziewanny zalewamy 4 szklankami wody. Doprowadzamy do wrzenia i odstawiamy do naciągu pod przykryciem 15 minut. Po odcedzeniu pijamy przez cały dzień.
Płukanka do rozjaśniania i wzmocnienia włosów
8 łyżek stołowych kwiatów dziewanny zalewamy 2 szklankami zimnej wody.
Gotujemy na małym ogniu ½ godziny.
Po wystudzeniu i odcedzeniu spłukujemy włosy, by nabrały puszystości i złotego odcienia.
Wywar można dolać do kąpieli, uspokaja i łagodzi bóle reumatyczne.
Domowe przetwory lecznicze z dziewanny
Syrop z dziewanny do słoiczków na zimę
½ litra kwiatów dziewanny
Litr wody
70 dkg cukru
sok z cytryny
Świeżo zebrane kwiaty rozsypujemy na jasnym papierze na 15 – 20 minut i oczyszczamy z robaczków jeśli wyjdą.
Wsypujemy do garnka, zalewamy zimną wodą i bardzo powoli doprowadzamy do wrzenia.
Zdejmujemy z ognia, odstawiamy pod przykryciem na 24 godziny.
Odcedzamy mocno odciskając przez płótno.
Do wywaru dodajmy cukier i odrobinę soku z cytryny, gotujemy na małym ogniu 1-2 godziny.
Zlewamy do słoiczków i szczelnie zakręcamy. Syrop powinien mieć intensywnie żółty kolor.
Syrop ma właściwości przeciwzapalne, przeciwwirusowe, wykrztuśne, ściągające, lekko uspokajające. W czasie infekcji podajemy dzieciom po łyżeczce kilka razy dziennie, dorosłym po łyżce.
Dziewanna w syropie bez wody
Kwiaty dziewanny układamy warstwami w słoju, przesypując każdą cukrem.
Odstawiamy na kilka dni w słońcu na parapecie aż puści sok.
Sok zlewamy i przecedzamy przez gazę.
Stosujemy 3-4 razy dziennie łyżkę przy kaszlu, bólach gardła, problemach trawiennych.
Olejek z dziewanny
2 pełne garście świeżo zebranych kwiatów dziewanny zalewamy w słoiku 2 szklankami oliwy z oliwek. Lekko przymknięty słoik stawiamy w słońcu na parapecie na 2 tygodnie. Co kilka dni wstrząsamy. Odcedzamy, odciskami mocno i przelewamy do słoiczków.
Olejek z dziewanny pomaga na problemy skórne, ropnie, trądzik, wrzody, oparzenia, odmrożenia. Jest doskonałym kosmetykiem do twarzy.
Działa skutecznie przy egzemach kanału ucha, zapaleniach i ostrych bólach. Zakraplamy za pomocą pipetki 3 krople 2-3 razy dziennie.
Polecam.