Mydlnica regeneruje skórę i zniszczone włosy

Mydlnica lekarska [Saponaria officinalis] nie przez przypadek nosi swoje imię. W wodzie pieni się  jak mydło, toteż całe wieki wykorzystywana była prania delikatnych tkanin, mycia, czyszczenia.

Grecy i rzymianie z mydlnicy wytwarzali mydło i środki kosmetyczne. W wywarach z korzeni odtłuszczali runo owcze z lanoliny. Z tak przygotowanej wełny przędli nici do tkania tunik i płaszczów.  Pieniącej wody używali do czyszczenia prawie wszystkiego. Od delikatnych koronek i bielizny, aż po filcowanie wełnianych tkanin. Pod wpływem pocierania pianą z mydlnicy wełniany filc nabierał grubości i robił się nieprzemakalny.

W średniowiecznych klasztorach mydlnica służyła do wyrobu mydeł, detergentów i medykamentów na wiele. Nazwa botaniczna Saponaria wywodzi się od łacińskiego sapo – mydło.

Mydlnica lekarska

Saponaria officinalis jest wieloletnią byliną z rodziny goździkowatych, występującą w całej Europie. Spotykana na piaszczystych glebach, w pobliżu dróg, ścieżek, żywopłotów, porasta tereny ruderalne i widne zarośla.

Lubi luźne, przepuszczalne gleby i jest ładną dekoracją ogródków skalnych. Ma wysoką tolerancję na suszę, szybko się rozprzestrzenia stając się uciążliwym chwastem.

Mydlnica kwitnie od lipca do września. Różowe lub białe pięciopłatkowe kwiaty tworzą rurkowe miseczki. Przyjemnie pachną, szczególnie wieczorami przyciągając liczne owady. Surowcem zielarskim jest ziele  w okresie kwitnienia oraz kłącze pozyskiwane jesienią lub wiosną.

W tradycyjnym zielarstwie

Mydlnicę od wieków stosowaniu w leczeniu chorób skórnych – egzemy, łuszczycy, czyraków, wrzodów, wysypek. Tradycyjnie do okładów sporządzano wywary z korzeni i części naziemnych. Arabowie wykorzystywali jej właściwości łagodzące, pokrywające w leczeniu trądu.

W średniowiecznej Europie wyrabiano lekarstwa do łagodzenia bólu w klatce piersiowej, szumów usznych i leczenia kiły.  Szymon Syreński pisał: „Sok z korzeni mydlnicy mocz pędzi. Dla wątroby jest wielkim ratunkiem, a pół łuta gotowane w szklance wody – kaszel, dychawicę i ciężar w piersiach usuwa”.

Profil energetyczny
Smak: gorzki, kwiaty z nutką słodyczy
Energetyka: chłodzi, nawilża
Tkanki: płuca, wątroba, nerki
Działanie: usuwa toksyczne gorąco, wilgotny śluz, zmniejsza przekrwienie tkanek, rozpuszcza twarde złogi, kamienie.

Ajurweda wykorzystuje mydlnicę w leczeniu stanów zapalnych wywołanych nadmiarem pitta dosha:  biegunki, infekcje skórne, gorączka, reumatyzm, przekrwienie tkanek, nadmiar śluzu, toksyn. Chińczycy uważają, że „pobudza przepływ żółci”, łagodzi bóle przy kamicy żółciowej. Do dziś w niektórych krajach korzeń mydlnicy stosuje się w herbatkach trawiennych, łagodzących bóle reumatyczne i dnę moczanową.

Co mówi nauka?

Głównym składnikiem mydlnicy są saponiny terpenowe, łatwo rozpuszczalne w wodzie i olejach, mające zdolność wytwarzania piany. W większych ilościach podrażniają  układ oddechowy i pokarmowy, mogą powodować nudności, biegunki.

Działanie: silnie antyoksydacyjne [1], przeciwzapalne, wykrztuśne, moczopędne, napotne, przeczyszczające, łagodzące, zmiękczające, detoksykujące. Przetwory z mydlnicy:

• Zwiększają wydalanie moczu i potu.
• Pobudzają wydzielanie śliny, żółci
• Rozrzedzają śluz zalegający w gardle i oskrzelach, przywracają ruch nabłonka rzęskowego, ułatwiają odkrztuszanie.
• Usuwają zastój z żył i działają ochronnie [2]
• Wiążą się z metalami ciężkimi, toksynami, lekami, zwiększając przepuszczalność błon komórkowych, dzięki czemu szybciej usuwają toksyny.

Tradycyjnie i współczesne zastosowania:

• Jako środek wykrztuśny w ostrych i przewlekłych nieżytach dróg oddechowych, zapalenie oskrzeli, tchawica, kaszl, astma, infekcje gardła
• Pomocniczo w zaburzeniach trawienia i wydzielania żółci, dolegliwościach dróg żółciowych, wątroby, żołądka, bóle reumatyczne, dna moczanowa
• Zewnętrznie: podrażnienia skóry, stany zapalne, wysypki, trądzik, łuszczyca, wykwity, czyraki, wrzody, słabe, wypadające włosy

Tradycyjne przepisy

Korzeń mydlnicy jest twardy i suchy, ale w czasie gotowania zaczyna się pienić jak najlepsze mydło. W chłodnej wodzie lekką pianę wytwarzają kłącza i ziele. Współcześnie mydlnica lekarska jest popularnym składnikiem wielu naturalnych kosmetyków, szamponów i mydeł.

Aby użyć mydlnicy jako łagodnego detergentu do delikatnej wełny, lnu, koronek napełnia się garnek zmiażdżonymi łodygami z liśćmi, zalewa wrzątkiem aby je przykryć w całości.  Gotuje na wolnym ogniu kwadrans i przecedza, na powierzchni utworzy się piana. Po przestudzeniu otrzymamy mydło w płynie, które doskonale wyczyści delikatne tkaniny. Do dziś tego sposobu używa się na Bliskim Wschodzie.

Wywar z mydlnicy jest znakomitym środkiem do mycia włosów. Wzmacnia je, zmiękcza, usuwa łupież, zapobiega przetłuszczaniu. Uratuje zniszczone włosy po nieudanym farbowaniu, trwałej ondulacji. Po umyciu w wywarze fryzura będzie zdrowa, lśniąca, błyszcząca.

Domowe mydło w płynie

Kłącze wraz z korzeniami oczyścić i opłukać starannie. Korzenie drobno pokroić. Wrzucić wszystko do miednicy. Zalać ciepłą wodą, pozostawić na pół godziny, co 5 minut ugniatać i przecedzić. Dla ładnego zapachu dodać kilka kropli olejku np. lawendowego, różanego i przelać do butelki z dozownikiem.

Kąpiel łagodząca

Zmiażdżony suszony korzeń mydlnicy włożyć do lnianego woreczka i zagotować w garnku z 2 litrami wody. Całość przelać do kąpieli. Woreczek z mydlnicą użyć jak mydło. Co prawda nie pieni się jak komercyjne płyny, ale daje uczucie śliskości. Pozostawia skórę miękka, gładką w dotyku. Nie niszczy warstwy ochronnej naskórka. Redukuje podrażnienia, stany zapalne, swędzenie, wykwity skórne, egzemę, łuszczycę. Łagodzi bóle stawów i mięśni.

Odwar
Pół łyżki suchego, pokruszonego korzenia zalać szklanką wody. Gotować pod przykryciem 30 minut. Po przecedzeniu piję się 1 łyżkę co 3 godziny. Stosuje jako środek wykrztuśny oraz przy reumatyzmie, artretyzmie. Regularne stosowanie odwaru oczyszcza stawy z toksycznych złogów. Zewnętrznie używa się do okładów, płukanek, przemywania.

Nalewka
100 g świeżego lub suszonych korzeni zalać 500 ml wódki. Po tygodniu przefiltrować i przelać do butelki. 3-4 tygodnie pije się 2 razy dziennie łyżeczkę nalewki rozcieńczonej w 100 ml przegotowanej wody. Zewnętrznie stosuje do przemywania stanów zapalnych skóry i błon śluzowych, trądziku, łupieżu.

Wywar dla mocno zniszczonych włosów

Wziąć 2 łyżki suchego, pokruszonego korzenia mydlnicy, po jednej łyżce łopianu i pokrzywy. Zioła zalać ½ litra wrzątku. Odstawić pod przykryciem na pół godziny do naciągnięcia i przecedzić. Ostudzonym wywarem myje się włosy bez szamponu. Doskonale oczyszcza , wzmacnia, zapobiega przetłuszczaniu. Po umyciu włosy są miękkie, miłe w dotyku, łatwe do rozczesania i ułożenia.

Szampon z mydlnicą przeciw wypadaniu włosów PRZEPIS
Płukanka
2 łyżki suszonego korzenia zalać szklanką wrzątku i parzyć pod przykryciem 15-20 minut. Do przecedzonego płynu dodać kilka kropli soku z cytryny. Wywar można wykorzystać do mycia twarzy przy cerze z wypryskami.