Nostrzyk na żylaki, obrzęki, zastój limfy, kruche naczynka

Nostrzyk żółty zwany słodką koniczyną był niegdyś szeroko uprawiany na pasze i powszechnie wykorzystywany w zielarstwie. Nazwa botaniczna Melilotus officinalis się od lōtós- strączkowy i meli-miód,  jako że jest jedną z najchętniej odwiedzanych przez pszczoły roślin.

Jego lecznicze działanie doceniano od starożytności. W średniowiecznych recepturach odtrutek, wśród rozmaitych ziół zawsze znajdował się nostrzyk  dawniej zwany nozderkiem bądź tatarską trawą.

Nostrzyk żółty lekarski

Jest dwuletnią rośliną z rodziny bobowatych pochodzącą z Eurazji. Istnieje około 25 gatunków nostrzyka, wśród nich najbardziej popularnym jest nostrzyk żółty – lekarski.

Jego rozgałęzione pędy dorastają do metra wysokości. Potrójne listki jajowate, górne węższe w kształcie włóczni. Nostrzyk wyróżniają nagie łodygi i zebrane w grona żółte, spiczaste kwiaty o słodkim aromacie. Kwitnie od czerwca do sierpnia.

Dziko występuje w miejscach nasłonecznionych nad brzegami jezior, rzek, gruntach ornych, trawiastych pastwiskach, nieużytkach, miedzach, nasypach, torach kolejowych, poboczach dróg. Rośnie na ubogich glebach, dzięki współpracy z bakteriami brodawkowymi wiąże azot z powietrza.

Surowcem zielarskim są kwitnące części naziemne. Ziele zbiera się na początku kwitnienia ścinając wierzchołki w miejscu rozgałęzień. Suszy w suchym, przewiewnym, zaciemnionym miejscu. Ususzone ziele o słodkim zapachu siana przechowuje się w papierowych torbach.  Ze względu na przyjemny aromat żółte kwiaty nostrzyka są składnikiem potpourri.

W tradycyjnym zielarstwie

Od tysięcy lat nostrzyk wykorzystywano na trudno gojące rany, obrzęki, jako środek zmiękczający wrzody i ropnie. Hipokrates polecał na wszelkie owrzodzenia skóry, Dioskurydes stosował w leczeniu obrzęków spowodowanych zaburzeniami nerek.

W lecznictwie ludowym papki ze świeżego zioła były popularnym środkiem na żylaki, wrzody, czyraki, ropnie, obrzęki, krwiaki, skręcenia, zwichnięcia. Wewnętrznie  w przewlekłych chorobach nerek, bólu mięśni, do oczyszczania krwi i chłonki.

Profil energetyczny
Smak: słodki
Energetyka: neutralna, ciepły charakter, osusza bądź nawilża
Tkanki: serce, śledziona, nerki, płyny ustrojowe
Działanie: Pobudza ruch krwi, limfy, rozbija zastoje, blokady, osusza z nadmiaru toksycznej wilgoci, eliminuje przekrwienia i obrzęk limfatyczny

Medycyna wschodnia stosuje nostrzyk przy wzorcach: niedrożność w ruchu krwi i limfy, uczucie ciężkości nóg, bolesne kończyny, przekrwienie limfatyczne, zastój żółci, obrzęk wątroby, stawów, tkanek miękkich, skłonność do owrzodzeń, trudno gojące rany, bóle głowy, mięśni, migreny, zaburzenia koncentracji, zablokowanie myślenia, mgła mózgowa. Zewnętrznie: krwiaki, stłuczenia, owrzodzenia, jako środek zmiękczający przy tworzeniu się stwardnień brzegów ran.

Co mówi nauka?

Nostrzyk lekarski ma dużą zawartość kumaryny poprawiającej cyrkulację krwi i zmniejszającej krzepliwość.  Flawonoidy uszczelniają naczynia krwionośne, wzmacniają i przywracają prawidłowy tonus/ napięcie.

Działanie: antyoksydacyjne, przeciwzapalne, przeciwbólowe, żółciopędne, rozkurczowe, odtruwające, oczyszczające, trawienne, przeciwzakrzepowe, stymulujące krążenie krwi i limfy, uspokajające.

W Polsce przebadano nostrzyk pod względem zawartości polifenoli i aktywności antyoksydacyjnej. Wyciągi z dziko rosnącego ziela skuteczniej działają i mają większą zawartość substancji aktywnych, niż próbki handlowe. [1] Podobnie jest z wszystkimi innymi ziołami. Dzikie, samodzielnie zebrane mają największą moc!

Tradycyjne i współczesne zastosowania nostrzyka

• Ogólne objawy zastoju w przepływie energii i płynów ustrojowych, nadmiar flegmy w drogach oddechowych, przeziębienia
• Żylaki, hemoroidy, zapalenie żył i niedrożność, zatorowość, zakrzepica, kruchość naczyń krwionośnych, obrzęk nóg, ciężkość,
• Zapalenie naczyń chłonnych, słabe krążenie limfy, przekrwienie gruczołów limfatycznych,
• Schorzenia nerek, kola nerkowa
• Owrzodzenia stopy cukrzycowej
• Zastój żółci, dolegliwości trawienne, bóle w okolicy żołądka, jelit, miednicy
• Zaburzeniach krążenia obwodowego i mózgowego
• Obrzęk stawów, tkanek miękkich, zapalenie gruczołu sutkowego, jajników, mastodynia, ból ucha
• Wyczerpanie nerwowe, nerwobóle, mgła mózgowa, migreny, zaburzenia koncentracji
• Zewnętrznie: trudno gojące rany, owrzodzenia, czyraki, siniaki, wybroczyny, urazy, skręcenia, zwichnięcia, trądzik łojotok, zapalenie spojówek, powiek

Przeciwskazania: ciąża, karmienie piersią, przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych, wysokie ciśnienie, ciężkie uszkodzenia wątroby, obfite miesiączki, skłonność do krwawień. Niewskazane stosowanie razem z aspiryną, miłorzębem japońskim, czosnkiem.

Zielarskie przepisy z nostrzykiem

Suszone ziele nostrzyka przegania mole. Dawniej ususzone bukieciki wkładano do szaf, bieliźniarek i skrzyń z odzieżą. W kuchni aromatyzuje żywność i napoje, po ususzeniu zapach jest silniejszy i przyjemniejszy.

Napar 
Łyżeczkę ziela zalewa się szklanką wrzątku, zaparza pół godziny pod przykryciem i przecedza. Stosuje się pół szklanki 2 razy dziennie. Mocniejsze napary 2-3 łyżki ziela na szklankę wykorzystuje się do okładów na skórę, oczy, płukanek jamy ustnej, tamponów przy bólu ucha i hemoroidach.

Okłady na bóle, czyraki
Wymieszać 50 g nostrzyka i rumianku, zagotować w 1/2 litra wody. Miazgę owinąć w płótno, wykręcić z nadmiaru płynu. Ciepły kompres stosuje się na urazy, stłuczenia, obrzęki, siniaki, czyraki, wrzody, żylaki, wykwity skórne, wysypki, hemoroidy. Można stosować na oczy i twarz.

Nalewka

Szklankę młodych wierzchołków nostrzyka zalać 1/2 wódki żytniej. Macerować dwa tygodnie i przefiltrować. Stosuje się 10-30 kropli 3 razy dziennie popijając wody, półtorej godziny przed, lub po posiłku.

Herbatka bonifratrów na nerwowość i bezsenność

Nostrzyk dla kobiet

Okłady na jajniki usprawniają ich pracę, pobudzają regenerację. Stosuje się przy niedrożności, bolesnych i nieregularnych miesiączkach, zastoju w obrębie miednicy.

Sześć łyżek nasion kozieradki zmielić na drobny proszek. Dodać 6 łyżek ziela nostrzyka. Wymieszać zalać litrem wrzątku, gotować 5 minut. Ostawić pod przykryciem do wystudzenia.  W ciepłym naparze namoczyć ręcznik, wykręcić z nadmiaru wody i przykładać na obszar brzucha w okolicy jajników.

Herbatka zwiększająca płodność

Wymieszać w równych ilościach wagowych: nostrzyk, nagietek, przywrotnik, krwawnik, rutę, kłącze tataraku, owoce róży i szyszki chmielu. Łyżeczkę mieszanki zaparzać kwadrans w szklance wrzątku. Pije się  3 razy dziennie przed jedzeniem. Herbatka udrażnia jajowody, wspomaga jajeczkowanie, zapobiega infekcjom narządów rodnych.

Okłady na półpasiec 
Wymieszać po 25 g kory dębu, szałwii i owsa. Dorzucić po 10 g nostrzyka, przywrotnika, rumianku. 4 łyżki mieszanki zalać litrem zimnej wody.  Doprowadzić prawie do wrzenia i zdjąć z ognia. Odstawić na 3 minuty pod przykryciem. Kilka razy dziennie ostrożnie zwilżać bolące obszary letnim wywarem. Lekko ogrzane pozostałości ziół zawinąć  w lnianą chusteczkę i kompresować miejsca dotknięte półpaścem.

Próchnica zębów
Wymieszać w równych ilościach korę dębu, nostrzyk i warzuchę lekarską.  Łyżkę mieszanki parzyć kwadrans w szklance wrzątku. Pije się 2 razy dziennie.
Pijemy 2 szklanki dziennie

Egzema przepis o. Klimuszki
Mieszamy w równych proporcjach: korę wierzby, kaliny koralowej, ziele fiołka trójbarwnego, korzeń mniszka, kozłka, liść brzozy, nostrzyk, drapacz i kłącze tataraku. Łyżkę mieszanki zalać szklanką wrzątku, zaparzać 3 godziny. O. Klimuszko zalecał pić napar 3 razy dziennie przed jedzeniem.