Perz pospolity [Elymus repens] jest jest jedną z najbardziej żywotnych roślin, o ogromnej woli życia i sile. Nawet z najmniejszego fragmentu podziemnego pędu pozostawionego w glebie wyrasta nowa roślina.
Z doświadczenia wiem, jak trudnym do wyplenienia jest chwastem. Ale zdaję sobie sprawę, jakim jest cudownym uzdrowicielem, toteż w ogrodzie mam specjalne miejsce, gdzie pozwalam mu swobodnie się rozrastać.
Perz właściwy
Jest wieloletnią trawą o długich, mocno rozgałęzionych korzeniach. Wydaje źdźbła wysokie do 1,2 metra zakończone luźnym kłosem złożonym z dwóch rzędów kłosków. Pod ziemią wytwarza przebogatą, osiągającą nawet 15 metrów sieć rozłogów z drobnymi korzonkami. Rośnie na polach i łąkach, pleni się w ogrodach i przy domostwach.
Lecznicze właściwości wyczuwają perzu wyczuwają zwierzęta, psy by wzmocnić organizm potrafią z niezwykłym uporem wydzierać z ziemi kłącza, stąd nazwa ludowa psia trawa, także chore koty szukają perzu, wypuszczone po zimie z pomieszczeń owce, kozy, konie zachłannie konsumują kłącza.
Człowiek też doceniał tą ogromną siłę witalną. Korzeń perzu prażono, mielono na mąkę i na przednówku gotowano w mleku z krupami by odżywić organizm. Jeszcze w czasie pierwszej wojny Niemcy dodawali zmielony perz jako domieszki do mąki chlebowej i wyrobu doskonałego piwa. Warto zauważyć, że wczesną wiosną kłącza są dorodne, bulwiaste, sękate, ale już latem cebulki marnieją, tracą kształt i formę.
W tradycyjnym zielarstwie
Od tysięcy lat znany w wielu kulturach jako wiosenne zioło oczyszczające i odżywcze. Stosowane do oczyszczania krwi, usuwania piasku z nerek, łagodzenia obrzęków, w leczeniu dny moczanowej, reumatyzmu i dolegliwości wątroby.
„Najbardziej leczniczy środek ze wszystkich traw – pisze Nicholas Culpeper – korzenie działają silnie przez mocz, trzeba je wysuszyć i sproszkować. Wywar wodny jest zbyt mocny dla delikatnych żołądków, dlatego należy oszczędnie stosować, gdy podaje się dzieciom na robaki. Sposób użycia polega na zmiażdżeniu korzeni i po ugotowaniu ich w białym winie wypicie wywaru, który otwiera, oczyszcza, ale nie powoduje biegunki. To bardzo bezpieczne lekarstwo na choroby, które wchodzą w ciało, zatrzymują się i nie chcą wyjść, a tych jest połowa, co przytrafiają się człowiekowi. I chociaż ogrodnik będzie miał inne zdanie, to ja lekarz uważam, że pół akra perzu jest więcej warte niż pięć akrów marchwi. A jeśli nie wiesz gdzie znaleźć perz, obserwuj chore psy, a szybko cię do niego doprowadzą”
Profil energetyczny
Smak: słodki, kwaśny,
Energetyka: chłodzi, osusza
Tkanki: nerki, pęcherz, wątroba
Działanie: usuwa ciepło, wilgoć i toksyczne odpady, oczyszcza krew, odprowadza nadmiar wody, reguluje retencję płynów, porusza zastoje, rozpuszcza złogi
Medycyna wschodnia wykorzystuje perz do oczyszczania nadmiaru ciepłej wilgoci poprzez drogi moczowe. Stosuje przy zaburzonej retencji płynów, obrzękach, w utrudnionym, bolesnym oddawaniu moczu, zakażeniach dróg moczowych, pęcherza, cewki moczowej, prostaty, kamieniach nerkowych, bólu stawów na skutek słabej pracy nerek. TCM stosuje ostrym zapaleniu nerek, chorobach wątroby, żółtaczce , Ajurweda na ból gardła, choroby oczu, na skórę do gojenia ran, łuszczycę, egzemę, w leczeniu rzeżączki, otyłości oraz znakomity środek na piękną cerę. Redukuje kapha i pitta.
Perz jest znakomitym ziołem do mieszanek na wiosenny detoks. Jego oczyszczające, łagodzące działanie szczególnie wskazane dla osób ze skłonnością do gromadzenia wody, zastojów. Przy uczuciu jakby ciało było „nalane”, częstych infekcjach dróg moczowych, bagnistej stagnacji tak w ciele jak i emocjach.
Tak jak manifestuje ogromną siłę przetrwania, tak i człowiekowi przekazuje psychiczną moc i siły do przetrwania trudnych momentów, depresji, topienia smutku w alkoholu. W średniowieczu nazywano perz trawą czarownic, dającą ochronę, obfitość. wykorzystywano do zdejmowania uroków i przekleństw.
W medycynie współczesnej
Perz jest bardzo odżywczy. Kłącze o słodkawym smaku jest bogate w białko, kwasy organiczne, inulinę, śluzy, karoteny, saponiny, witaminy i związki mineralne, w tym krzem i żelazo, oraz niewielkie ilości olejków lotnych.
Działanie: moczopędne, żółciopędne, przeciwgorączkowe, wykrztuśnie, przeciwbakteryjne, łagodzące
- Perz oczyszcza krew i odtruwa organizm, obniża poziom mocznika i chlorków
- Poprawia pracę nerek, wątroby, jelit, reguluje poziom trójglicerydów i cholesterolu
- Uszczelnia naczynia krwionośne, wzmacnia tkankę łączną
- Pobudza gruczoły wydzielania wewnętrznego i przemianę materii, wspomaga leczenie cukrzycy
- Zwiększa odporność błon śluzowych i naskórka, przyspiesza procesy gojenia
- Ogólnie wzmacnia, odżywia i poprawia odporność Poprawia odporność, wzmacnia, odżywia
Współczesne ziołolecznictwo zaleca herbatki z kłącza perzu w zaburzeniach trawienia, skłonności do otyłości i zaparć, niedoczynności i stłuszczeniu wątroby, chorobach dróg moczowych, nerek, pęcherza, prostaty, kamicy moczowej i żółciowej, zaburzeniach hormonalnych, reumatyzmie, artretyzmie, dnie moczanowej, przewlekłych dolegliwościach błon śluzowych narządów wewnętrznych, naczyń krwionośnych, skóry i tkanki łącznej.
Surowcem zielarskim jest kłącze perzu pozyskiwane jesienią i wczesną wiosną. Zbieramy wyłącznie walcowate kłącza o grubości ok. 3 mm koloru słomkowego. Należy je oczyścić z ziemi, nie myć bo łatwo pleśnieją i ususzyć. Następnie odciąć czarne korzonki i drobno pociąć.
Perz przepisy lecznicze
Napar z kłącza perzu
Łyżkę rozdrobnionych kłączy zalać szklanką wrzątku. Odstawić na 15 minut pod przykryciem, przerzedzić. Pije się 2—3 razy dziennie po pół szklanki. Poprawia przemianę materii, oczyszcza, wspomaga odchudzanie, działa przeciw miażdżycy.
Odwar z kłącza perzu
Łyżkę rozdrobnionych kłączy zalać szklanka letniej wody. Gotować 5 minut na małym ogniu, przecedzić. Wypija się w 2-3 porcjach po jedzeniu jako środek łagodnie moczopędny, odtruwający, przeciwgorączkowy. Odwar wskazany jest jako odżywka i zapobiegawcza herbatka dla dzieci ze skazą białkową, można dodać soku owocowego. Stałe picie perzu zabezpiecza przed skazą białkową, blednicą, niedokrwistością. W połączeniu z zielem dziurawca i nawłocią zapobiega nocnemu moczeniu się dzieci, stosuje się wtedy łyżkę mieszanki na szklankę wrzątku.
Dodatek do potraw
Suszone kłącze zmielone w młynku na proszek można dosypywać do potraw węglowodanowych, ziemniaków, zup i do wypieku chleba. Korzystnie działa przy niewydolności wątroby, otyłości, kamicy moczowej i cukrzycy.
Syrop na wzmocnienie odporności
Wymieszać w równej ilości perz z korzeniem jeżówki purpurowej. 10 łyżek mieszanki zalać w garnku 5 szklankami wody, doprowadzić do wrzenia i gotować na małym ogniu 20 minut. Przecedzić, dodać tyle miodu ile wywaru. Wymieszać i ogrzewać na małym ogniu 5 minut. Gorący syrop przelać do butelek, dodawać do herbaty, herbatek ziołowych lub wody.
Kuracje celowe
Stłuszczenie wątroby
4 łyżki pokrojonej natki pietruszki i 3 łyżki kłącza perzu zalać 4 szklankami wody. Gotować na małym ogniu 10 minut, licząc czas od momentu wrzenia. Po przecedzeniu popija się ciepłą herbatkę łykami przez cały dzień.
Zaparcia, słaba przemiana materii
Wymieszać w równej ilości perz z korzeniem mniszka. 3 łyżki mieszanki zalać 4 szklankami wody i zagotować. Zdjąć z ognia i zaparzać pod przykryciem 15 minut. Popija się cały dzień.
Kamica moczowa
Łyżkę perzu gotować kwadrans w litrze wody, dodać trochę korzeni truskawek, agrestu, mniszka, rzepiku i podgotować jeszcze kilka minut. Popija się małymi porcjami cały dzień.
Oczyszczająca mieszanka na odchudzanie i poprawę przemiany materii
Wymieszać w równych ilościach: kłącze perzu, strąki fasoli, korę kruszyny, korzeń omanu, ziele macierzanki, krwawnika, kwiat kocanki i liść borówki. Łyżkę mieszanki parzyć w szklance wrzątku 15 minut. Pije się szklankę naparu szklance rano przed śniadaniem i wieczorem przed snem. Oczyszcza oczyszcza nerki, układ moczowy i krew, poprawia przemianę materii i jest znakomitym środkiem odchudzającym.
Choroby dróg oddechowych
Wymieszać w równej ilości perz liściem czarnej porzeczki lub poziomki, czarnym bzem, lipą, rzepikiem. Łyżkę mieszanki zalać szklanką wrzątku, zaparzać 15 minut pod przykryciem. Pije się pół, 2/3 szklanki 3 razy dziennie. Łagodzi drażniący kaszel, koi błony śluzowe, zmniejsza przekrwienia w klatce piersiowej. Można stosować do płukania gardła przy zapaleniu migdałków i krtani.
B. della Porta