Przywrotnik pospolity [Alchemilla vulgaris] potocznie zwany lwią łapą, gwiazdoszem albo zielem Matki Boskiej zyskał reputację zioła dla kobiet.
Ziele powszechnie stosowano w większości problemów kobiecych. Od bolesnych miesiączek, po dolegliwości okresu przekwitania, a już obowiązkowo u położnic. Nazwa przywrotnik nawiązuje do przywracania zdrowia i młodości.
Przywrotnik pospolity
Dzięki ozdobnym liściom wygląda bardzo dekoracyjnie. Pofałdowane, drobno ząbkowane na krawędziach, pokryte miękkimi włoskami z delikatnym woskowym nalotem nadającym niebieskawego odcieniu zielonej barwie. W fazie wzrostu poskładane w harmonijki.
Łodygi z żółto-zielonymi kwiatami w kształcie gwiazdek wydają się utkane w misterne koronki. Większość dnia skupiają krople porannej rosy tworząc dekoracyjny efekt.
Ta zdolność do zatrzymywania rosy zafascynowała alchemików poszukujących kamienia filozoficznego. Uznali, że roślina ma wyjątkowe moce, toteż nadano jej nazwę botaniczną Alchemilla, wywodzącą się z arabskiego Alkemelych czyli alchemia. Rosę, która nie dotknęła ziemi, ponoć wykorzystywali w magicznych podróżach.
Przywrotnik jest wieloletnią byliną, wyrasta w kępkach do wysokości 30-50 cm. Kwitnie od czerwca do października wytwarzając drobne, zielone, lub żółtozielone kwiaty. Pospolicie występuje na terenie całej Europy.
Alchemilla vulgaris jest nazwą zbiorową dla ponad 20 gatunków o tych samych właściwościach. W Polsce występuje kilka odmian. Spotkamy je na skrajach lasów liściastych, w gajach, zaroślach, przy rowach, zbiornikach wodnych, wilgotnych łąkach i ogrodach.
W tradycyjnym zielarstwie
Od wieków przewrotnik uważano za najlepsze zioło gojące, stosowano nawet w przypadkach zakażeń ran i gangreny. W płukankach na krwawiące dziąsła, owrzodzenia jamy ustnej, zapalenie gardła, krtani.
Siedemnastowieczny zielarz Nicolas Culpepper pisał: „Przywrotnik jest odpowiedni na zaognione rany, utrzymujące się krwawienia, wymioty, wszelkiego rodzaju wydzieliny, upławy, siniaki po upadkach i popękane tkanki. To unikalne zioło na rany wewnętrzne i zewnętrze, do picia wywarów i obmywania. Dobrze osusza całą wilgoć poranionych tkanek i łagodzi stany zapalne. Szybko leczy świeże rany i stare popsute, gnijące, przetokowe, owrzodzone”.
O. Klimuszko zalecał w mieszankach przy cukrzycy, wrzodach żołądka i dwunastnicy, reumatyzmie, gośćcu.
Profil energetyczny
Smak: Cierpki, lekko gorzki
Energetyka: Lekko chłodzi, osusza, łagodzi pitta i kapha dosha
Tkanki: Nerki, śledziona, wątroba
Działanie: Osusza wilgoć, stymuluje odbudowę nowych tkanek, hamuje krwawienie, tonizuje nerki, wzmacnia energię Qi.
Smak cierpki ogólnie osusza tkanki, obkurcza, ściąga, scala „do kupy”. Napina tkanki pozbawione jędrności, elastyczności, tworząc mniej przepuszczalne środowisko czym zmniejsza podatność na zakażenia, infekcje. Bogata zawartość tanin hamuje krwawienia, nadmierną produkcję wydzielin, biegunki, powoduje krzepnięcie.
We współczesnej medycynie
Zawiera kwasy: kumarowy, galusowy, chinowy, elagowy, łatwo przyswajalną krzemionkę, krzemionki, flawonoidy, garbniki, saponiny, goryczki i sporo witaminy C.
Działanie: przeciwzapalne, przeciwwirusowe, ściągające, gojące, rozkurczowe, moczopędne, przeciwutleniające, hemostatyczne, amfoteryczne.
Obniża gorączkę, oczyszcza krew, odmładza układ rozrodczy, poprawia płodność. Niesie ulgę w problemach trawiennych, rozstroju, nieżytach żołądka i jelit, stanach zapalnych błon śluzowych. W połączeniu z tasznikiem przywrotnik pomaga w ciężkich, nieuleczalnych chorobach mięśni: stwardnieniu rozsianym i uszkodzeniu mięśnia sercowego.
Dawniej przywrotnik stosowano na rany, w epilepsji i przepuklinach. „Człowiek z przepukliną młody czy stary powinien dwie garście przywrotnika gotować w miarce wody tak długo jak gotuje się jajko na twardo, a potem pić” Maria Treben.
Jednak najwięcej dobrego przywrotnik niesie kobietom. Nawet angielska nazwa nawiązuje do podstawowego zastosowania, Lady’s Mantle oznacza damskie okrycie, płaszcz.
Przywrotnik dla kobiet
Ściągający charakter hamuje nadmierne krwawienia, upławy, infekcje drożdżakowe pochwy, stany zapalne ze obfitymi wydzielinami. Łagodzi skurcze menstruacyjne, objawiające się tępym bólem spowodowanym przekrwieniem tkanek. Tradycyjne zielarstwo określa je „bagnistym” stanem macicy.
Co ciekawe, gdy potrzeba przywrotnik może pobudzać miesiączki, gdyż wspiera prawidłowy przepływ krwi. Może to wydawać się sprzeczne z działaniem ściągającym, ale roślina posiada cudowną zdolność regulowania cyklów i wprowadzania równowagi. Generalnie w każdym aspekcie wspomaga zdrowie reprodukcyjne kobiet.
- Zmniejsza obfite krwawienia z powodu nadmiaru gorąca /energii ognia/
- Reguluje cykle, tonizuje, wysusza macicę i obszar miednicy. Pomaga we wszelkich chorobach podbrzusza: endometrioza, mięśniaki z obfitym krwawieniem, upławy, plamienie między miesiączkami.
- Niesie pomoc w okresie przekwitania. Łagodzi uderzenia gorąca, nocne poty, drażliwość
- U młodych dziewcząt z początkiem dojrzewania przywrotnik z krwawnikiem potrafi wyregulować cykle, kiedy inne środki zawodzą.
- Zapobiega poronieniom, wspomaga leczenie niepłodności
- Jest jednym z najlepszych ziół leczących przepuklin, wypadanie macicy, pęcherza moczowego, leczenie ran po porodach, poronieniach, zabiegach chirurgicznych, urazach, dysplazji szyjki macicy.
Szwajcarski zielarz ks. Kunzle, pisał:
Dwie trzecie operacji kobiecych byłoby zbędnych gdyby wcześniej, dłuższy czas stosowano to ziele. Leczy ono wszystkie stany zapalne podbrzusza, gorączkę, poparzenia, ropne wrzody i przepukliny. Każda położnica powinna pić przez 8 -10 dni dość dużo herbatki z przywrotnika. Niejedno dziecko miałoby matkę, niejeden niepocieszony wdowiec żonę, gdyby znały ten dar Boży.
Herbatka z przetacznika stosowana kilka tygodni po porodzie pomaga przywrócić macicy jej naturalny stan oraz napięcie rozluźnionym tkankom dna miednicy. Wspiera również emocjonalnie po poronieniu, traumach seksualnych.
Ogólny wzorzec konstytucyjny
Przywrotnik jest idealnym ziołem dla kobiet anemicznych, o bladej cerze z niebieskimi żyłkami, wilgotną skórą, nerwowym, rozdrażnionym, z wahaniami nastroju, problemami z bezsennością.
Zastosowania ogólne przywrotnika
- Leczenie ropiejących ran, gorączki przyrannej, zaniedbanych wrzodach
- Do płukania ust po usunięciu zęba, stanach zapalnych jamy ustnej, wrzodach, ranach i aftach
- W niedokrwistości, osłabieniu mięśni, serca
- By wzmocnić wiązania maciczne i zmniejszyć ryzyko poronień kobiety do 3 miesiąca ciąży powinny przywrotnik pić codziennie
- Razem z tasznikiem pomaga w przepuklinach, wypadaniu narządów. W obydwu przypadkach codziennie pije się 4 szklanki herbatki z przywrotnika i masuje odpowiednie miejsca nalewką z tasznika.
Dla urody:
- Przywrotnik dodany do kąpieli ujędrnia i regeneruje skórę.
- W domowych maseczkach rozjaśnia blizny i przebarwienia, zamyka pory, łagodzi trądzik, doskonale radzi sobie z pękającymi naczynkami.
- Przemywanie twarzy naparem spłyca zmarszczki i odmładza.
- Okłady z naparu nadają się do przemywania oczu w zapaleniu spojówek i infekcjach
- Płukanki z naparu wzmacniają włosy, przyspieszają wzrost, likwidują łupież, grzybice, infekcje bakteryjne
Przepisy dla kobiet
Herbatka z przywrotnika
Łyżkę ziela przywrotnika w równej proporcji z jasnotą zalać szklanką wody. Zagotować. Odstawić na 15 minut pod przykryciem. Pije się ciepłą łykami przez cały dzień. Herbatka usprawnia pracę układu rozrodczego, zapobiega mięśniakom i chorobom kobiecym.
Herbatka na upławy dla młodych kobiet
Wymieszać w równych ilościach przywrotnik, skrzyp, jasnotę białą i pięciornik gęsi. 2 czubate łyżeczki mieszanki zalać 1/4 litra wrzątku. Odstawić pod przykryciem 15 minut. Odcedzić, można dosłodzić miodem. Stosuje się 3-4 tygodnie 2 szklanki gorącego naparu dziennie. Zalecany dla młodych kobiet o słabej konstytucji fizycznej, cierpiących na chroniczne upławy. Działanie wzmocnią półkąpiele z rumianku, przywrotnika i jasnoty.
Herbatka na upławy dla starszych kobiet
Wymieszać w równych ilościach przywrotnik, kwiat jasnoty, skrzyp, krwawnik, melisę i dziurawiec. 2 czubate łyżeczki mieszanki zalać 1/4 litra wrzątku, odstawić pod przykryciem 10 minut. Odcedzić i dosłodzić miodem. Stosuje się 4-6 tygodni 2 szklanki gorącego naparu dziennie.
Nowotwory piersi, jajników, macicy
Łyżeczkę mieszanki przywrotników pospolitego i górskiego oraz żółtej lub białej jasnoty zalać szklanką wrzątku. Parzyć 10 minut i odcedzić. Popija się łykami na zimno.
Nieregularne miesiączki
Wymieszać i sproszkować ziele przywrotnika, melisy, bukwicy, liść pokrzywy i nasiona kozieradki. Zażywa się 2 razy dziennie łyżeczkę do uzyskania poprawy.
Zapalenie przydatków
Wymieszać ziele przywrotnika, kwiat nagietka i jasnoty białej. 3 łyżki mieszanki zalać 3 szklankami wody. Zagotować, odstawić na 15 minut. Pije się ciepły napój łykami oraz zażywa 3 razy dziennie 50 kropli nalewki z nagietka.
Kompres na piersi
W szklance wody parzyć 4 łyżki przewrotnika kwadrans. Po przecedzeniu nasączyć płynem mały ręcznik, okładać każdą pierś 10 minut. Stosuje się w tkliwości, bólach, owrzodzeniach, cystach, nowotworach. Można robić kilka kompresów dziennie.
Zastosowania ogólne
Nalewka
Szklankę ziela zalaną pół litra wódki maceruje się 2 tygodnie. Po przefiltrowaniu stosuje się 5-10ml, 2-3 razy dziennie.
Okłady
Odpowiednią ilość świeżego ziela przepłukać, rozgnieść na kawałki. Przekłada się na choroby skórne.
Mieszanka na nieżyty jelit i biegunki
Wymieszać ziele przywrotnika, pięciornika gęsiego, rdestu ptasiego, liści poziomki i liści mięty pieprzowej. 2 łyżki mieszanki zalać dwoma szklankami wrzątku. Przykryć i odstawić na 1 godzinę. Pije się 1/2 szklanki 2–4 razy dziennie między posiłkami.
Kąpiele
200 g ziela przywrotnika, można dodać rumianek, krwawnik lub lipę zalać 3 litrami wody. Gotować kilka minut pod przykryciem. Przecedzić, dodać do kąpieli. Pomaga w chorobach kobiecych, ujędrnienia i regeneruje skórę.
Niektóre przepisy z:
Treben M, Apteka Pana Boga
Korżawska S, Prosta droga do zdrowia, Po zdrowie ziołami
Ayurvedic Medicinal Plants