Pomimo, że nauka nie przypisała wiesiołkowi specjalnych korzyści, od 500 lat jest nieprzerwalnie stosowany w zielarstwie. Najbardziej znany jest olej pozyskiwany z nasion wiesiołka, ale cała roślina ma więcej zastosowań.
Wartościowym skarbem w wiesiołku są kwasy linolenowy i gamma linolenowy, występujące rzadko w roślinach. Zawierają wysokiej wartości białko i zestaw soli mineralnych i witaminę młodości E.
Pisałam już wcześniej o olejku i nasionach, teraz skupię się na całej roślinie. Jest ona dosyć delikatna, powoli ale skutecznie rewitalizuje organizm i wprowadza równowagę.
Wiesiołek dwuletni [Oenothera biennis]
Wiesiołek [Oenothera biennis] to niepozorna roślina spotykana na polach, łąkach i nieużytkach. W gwarze ludowej nazwany „świecą nocy” lub „wieczorną gwiazdą”, a to dlatego, że kwiaty w dzień pozostają zamknięte. Otwierają się dopiero wieczorem, a w świetle księżyca ukazują jasnożółte płatki o fosforyzującym połysku.
Dorasta do 150 cm, ma prostą, owłosioną łodygę. W pierwszym roku wyrasta rozetka liści odziomkowych, w kolejnym pojawia się pęd kwiatowy. Kwietnie od czerwca od sierpnia wydając jasnożółte kwiaty, tworzące kwiatostan w formie wydłużonego grona. Surowcem leczniczym są liście, pączki, wierzchołki kwiatów, nasiona i korzenie.
Latem zbieramy ziele, korzenie wiosną lub jesienią, nasiona po przekwitnięciu. Części zielne można stosować świeże lub suszone.
W tradycyjnym zielarstwie
Wieki temu herbatki z wiesiołka parzono by wygnać „lenistwo”, zrzucić z brzucha tłuszcz, dodać sił w starości i wygonić „niewieście niedomogi”. Gorące okłady z rozdrobnionych korzeni nakładano zewnętrznie na siniaki, czyraki, hemoroidy. Liście stosowano na drobne rany, ból gardła i brzucha.
Rdzenni Amerykanie zajadali się rozgotowanymi korzeniami, żuli i wcierali w mięśnie by zwiększyć siłę. Roślina jest nadal używana w lokalnych kuchniach. Liście i kwiaty można dodawać do sałatek, a korzenie o orzechowym posmaku jeść jak warzywa. Oleje z liści i nasion stosowano w mazidłach do łagodzenia swędzenia, plamach, egzemie.
Profil energetyczny
Smak: oleisty. Liście – lekko pikantne, słodkie, cierpkie. Korzenie-słodkie, pikantne.
Energetyka: lekko wilgotna, termicznie neutralna
Tkanki: splot słoneczny, nerki, wątroba, serce, płuca, układ nerwowy, układ mięśniowo-szkieletowy, górny odcinek przewodu pokarmowego
Działanie: rozluźniające, tonizujące Yin, zmniejszające ból, kojące skórę
Wskazując na zastosowania wiesiołka, ogólny wzorzec symptomów bym opisała słowem „irytacja”. Nadwrażliwy system nerwowy, mięśnie, błony śluzowe, skóra. Mogą to być: nerwica żołądka i jelit z niestrawnością, histeria, kaszel na tle nerwowym, drażliwa macica, nerwowe tiki ruchowe kończyn, głowy, powiek, mięśni twarzy. W takich przypadkach większość dobrze reaguje na kuracje.
Wiesiołek w pewnym stopniu stymuluje i jednocześnie odpręża. Działa na obrzeża nerwów czuciowych, łagodzi miejscową i odruchową nadpobudliwość. Jest doskonałym tonikiem w stresie typowo adrenalinowym, gdzie przewód pokarmowy, skóra, układ rozrodczy i nerki mają tendencję do niedoboru, zaś układ nerwowy i mięśniowo-szkieletowy są nadaktywne. Często im towarzyszy przekrwienie w obrębie miednicy.
Zastosowania wiesiołka
Jest łagodnym ziołem, ze zbilansowaną mieszanką energetyki i smaków, które można stosować długi czas bez negatywnych skutków. Działa prawie neutralnie, delikatnie rewitalizuje cały system. Przydatny w stanach lękowych i depresji, energetycznie znacząco wpływa na serce i splot słoneczny, a są to ośrodki równoważące ciało, umysł i ducha.
Koi, relaksuje żołądek, szczególnie w formie lekko śluzowatych herbatek. Działa rozkurczowo, lekko ściągająco i delikatnie tonizuje.
Wiesiołkowe herbatki są idealnym lekarstwem na niestrawność z objawami zapalenia żołądka, grubym nalotem na języku i ogólnym uczuciem przygnębienia. Pomagają w leczeniu spastycznego kaszlu, astmy lub/i podrażnienia układu rozrodczego, uczuciu napięcia w okolicy miednicy, osłabionej, ospałej wątroby, nagromadzeniu toksyn.
Napary i nalewki z całej rośliny pomagają w skurczach macicy, bólu jajników z towarzyszącymi im dolegliwościami jelit, przy przekrwieniu macicy i przewlekłych zapaleniach w układzie rozrodczym. Regenerują, tonizują układ nerwowy, pokarmowy, narządy rozrodcze, nerki i płuca.
Nasiona wiesiołka
By stosować leczniczo trzeba je rozdrobnić w moździerzu lub młynku. Mielimy na bieżące potrzeby jedną, dwie porcje, ponieważ kwasy tłuszczowe szybko się utleniają. Zmielone nasionka przechowujemy w lodówce do 2 dni.
Leczniczo: 3 razy dziennie przed posiłkiem łyżeczkę zmielonych świeżo nasion. Profilaktycznie: łyżeczkę dziennie, można dodawać do potraw. Więcej informacji o działaniu tej kuracji Tutaj.
W sprzedaży dostępne są kapsułki z olejkiem z wiesiołka. Ale nie ma pewności jak były tłoczone, przechowywane i transportowane. Tłuszcze roślinne bardzo łatwo utleniają się. Uszkodzone kwasy tłuszczowe zamiast pomagać, pogłębiają stany zapalne. Z tego powodu nasion wiesiołka nie mielimy na zapas.
Herbatka z ziela wiesiołka
Łyżeczkę ziela, liści bądź kwiatów zalewa się szklanką wrzątku. Zaparza 3-7 minut, im dłużej tym mocniejsza. Pije się 1-2 razy dziennie.
Mieszanki z wiesiołkiem
- Niestrawność i nadkwasota powiązane z zaburzeniami odżywiania. Mieszamy proporcjonalnie 4 części ziela wiesiołka, 2 części bylicy pospolitej i jedną rozmarynu. 2 łyżeczki mieszanki zaparzamy 10 minut w szklance wrzątku. Po przecedzeniu pije się 2-3 razy dziennie pół lub 1/3 szklanki.
- Tonik przeciwzapalny na płuca: Po 2 części wiesiołka i dziewanny, po jednej części kwiatu czarnego bzu i ślazu, ½ części korzenia imbiru. Stosuje się w infekcjach płuc, oskrzeli, spastycznym nerwowym kaszlu, trudnościach w złapaniu oddechu.
- Zaburzenia trawienia związane z wątrobą: 2 części wiesiołka, po jednej części część bylicy pospolitej i kwiatu dzikiej róży.
- Bolesne miesiączki : Po 2 części wiesiołka i ziela tarczycy, jedna część maku kalifornijskiej, opcjonalnie 1 część korzenia piwonii.
- Tonik układu rozrodczego: 2 części wiesiołka, po jednej części kwiatu dzikiej róży i czerwonej koniczyny. Może być mocny napar, ale lepiej nalewka, stosuje się miesiąc lub chociaż ostatnie dwa tygodnie cyklu. Stosuje się przy symptomach: uczucie napięcia w obrębie miednicy, słabe krążenie, stany zapalne, skurcze, problemy zajściem w ciążę.
- Dla nerwowych lub zalęknionych dzieci: W równych częściach wiesiołek, kocimiętka i melisa.
- Wyczerpanie nerwowe, wypalenie: Po 1 części wiesiołka, tarczycy i pokrzywy (najlepiej nasion, tzw. orzeszków, tonizują nadnercza), ½ część szałwii. Najskuteczniej działa w nalewce.
Olejek z kwiatów wiesiołka
Napełnić czysty słoik do wysokości ¾ kwiatami zebranymi w słoneczny dzień, nie mogą mieć wilgoci, rosy. Zalać oliwą z oliwek przykrywając w całości surowiec, zamieszać drewnianą łyżką usuwając pęcherzyki powietrza. Odstawić na dwa tygodnie w temperaturze pokojowej i przefiltrować. Stosuje się do sałatek, potraw, zewnętrznie jako środek regenerujący skórę.
B. della Porta