Tatarak zwyczajny na słabe trawienie, wzdęcia, infekcje i stany lękowe

Tatarak zwyczajny [Acorus calamus] potocznie zwany ajerem, tatarskim zielem, szuwarem, tatarczuchem, kalmusem.

Jest rośliną półwodną. Rośnie w szuwarach, na brzegach stawów, jezior, rzek, wilgotnych łąkach i rowach. Rozpoznawalny po wysokich mieczowatych liściach i sztywnych kwiatostanach, wyrastających pod kątem z oszałamiająco pachnących łodyg.

Nazwa tatarak wywodzi się z okresu średniowiecza. Wówczas to wraz z najazdami tatarskimi aromatyczne ziele przywędrowało na ziemie ruskie i polskie. Z zapisków kronikarzy wiadomo, że Tatarzy i Turcy stosowali kłącze tataraku jako lekarstwo i do zaprawiania wody. Tatarak poprawiał jej smak, aromat i ..zapobiegał rozwijaniu się w niej zarazkom.

Wcześniej ponoć Mongołowie zwykli sadzić tatarak przy każdym źródle wody, z którego zamierzali pić.  Dało to początek jednej z starych, nieużywanych już nazw „mongolska trucizna”. Ludzie byli przerażeni, gdy zauważali roślinę tam, gdzie wcześniej nie rosła.

Tatarak tradycyjnym zielarstwie

Tatarak wspominany jest już w księgach ajurwedy sprzed kilku tysięcy lat. Wiadomo, że roślinę poznali w Indiach wojownicy Aleksandra Wielkiego, a kupcy feniccy i arabscy przywieźli do Grecji i Rzymu. Dalsza wędrówka po Europie wg Dziejów upraw i roślin leczniczych M. Nowińskiego tak wyglądała:

Według Hegiego dopiero w 1557 roku Matthioli z Pragi dostał kłącza tataraku od cesarskiego posła z Turcji (z jeziora pod Nikomedią), jako dar sułtana dla cesarza Ferdynanda […] kłącza te smażone w cukrze Turcy uważali za przysmak. Około 20 lat później francuski botanik Clusius pracujący w Wiedniu uprawiał już, rozmnażał i wysyłał tatarak do ogrodów botanicznych i dworskich w całej Europie

W Indiach i Egipcie roślina była symbolem miłości, uznawanym za afrodyzjak. Indianie amerykańscy korzeń żuli kłącze na ból zęba a sproszkowane używali jak tabakę. Kelly Kindscher w „Medicinal Wild Plants of the Prairie” donosi o stosowaniu tataraku u współczesnych plemion indiańskich w leczeniu cukrzycy u dorosłych. Według zgłaszanych raportów, po kilku miesiącach regularnego żucia choroba mijała.

O leczniczych właściwościach tataraku pisał w XVI w. Syreniusz. Ks. Kneipp polecał tatarak w cierpieniach nerwowych i próchnicy kości. Kazał posypywać bandaże proszkiem z kłącza, zwilżać alkoholem i owijać chore miejsca. Jeszcze do niedawna kłączy i liści tataraku używano do kąpieli i płukanek do włosów. Na Zielone Świątki na liśćmi przystrajano izby i pieczono na nich chleby.

Według ajurwedy, tatarak oczyszcza z toksyn i blokad subtelne kanały mentalne. Uznawany zioło świetlistej jakości sattwa, która komórki ciała materią i energią, wprawia psychikę w stan harmonii i otwiera świadomość. W połączeniu z gotu gola jest jednym z najlepszych ziół dla umysłu, zwiększa koncentrację.

Lecznicze działanie tataraku

Podstawowe działanie tataraku najdobitniej wyraża się w jego mocnej goryczce oraz korzennym, aromatycznym charakterze. Jest do doskonała kompozycja dla układu trawiennego. Gorzkie zioła tonizującej najlepiej uzupełniają rozgrzewające, aromatyczne przyprawy. Tutaj wszystko mamy w jednej roślinie.

Profil energetyczny: rozgrzewający, aromatyczny ostro, gorzko, cierpki smak.

• Kłącze tataraku pobudza wydzielanie soków trawiennych. Jednocześnie stymuluje wytwarzanie związków gojących błony śluzowe żołądka i jelit.
• W większych dawkach stosuje się przy niedoborze kwasu żołądkowego.
• Mniejsze dawki  w nadkwasocie i wrzodach żołądka
• Tatarak poprawia cały proces trawienia i przyswajania pokarmów
• Znakomity w leczeniu wzdęć, skurczów, kolek. Hamuje rozwój gnilnych bakterii. Spowolniony metabolizm powoduje fermentację pokarmu zanim organizm zdoła go strawić.
• Działa przeciwzapalnie, wykrztuśnie, przeciwbólowo,
• Rozkurczowo na drogi moczowe i żółciowe
• Oczyszcza, odtruwa krew i nerki
• Zalecany jest jako środek krwiotwórczy i uspokajający. Ma działanie przeciwlękowe, silniej działa niż melisa albo waleriana
• W kąpieli wzmacnia organizm, wygładza i nawilża skórę, poprawia stan włosów
• Kąpiele w tatarakowym wywarze poleca się dla dzieci z krzywicą.

Tatarak jest jednym z najskuteczniejszych naturalnych środków przeciwrakowych. Potwierdzają to liczne badaniach kliniczne. [1],[2], [3], [4]. Również literatura zielarska opisuje przypadki wyleczeń z ciężkich nowotworów m.in M. Treben, A. Żak, J. Schulz.

Surowiec leczniczy – kłącze tataraku 

Tatarak rozmnaża się przez odrastające kłącza. Długie, walcowate, podwodne kłącze z licznymi korzeniami wyrastającymi w jego dolnej części stanowią surowiec zielarski.  Zbiera się je od wiosny do jesieni.  Odrzuca części nadziemne i nadpsute, oczyszcza z korzeni, płucze i tnie niewielkie kawałki. Suszy w temperaturze do 40°C.

Kłącze tataraku ma bardzo przyjemny zapach i korzenny, gorzkawy smak.  Zawarte są w  nim najcenniejsze związki lecznicze: olejki eteryczne o bogatym składzie, gorycze, garbniki, aminy, kwasy organiczne i sole mineralne.

Tatarak przepisy lecznicze

Napar z kłącza tataraku 

• ½ łyżki rozdrobnionych kłączy zalać szklanką wrzątku, parzyć 10 minut. Po przecedzeniu pije się 3 razy dziennie po ½ szklanki. Poprawia trawienie, wzmacnia organizm po chorobach lub nadmiernym przemęczeniu.
• Przy kolce żołądka i jelit, biegunkach, jako środek przeciw febrze i orzeźwiający: 2 łyżeczki proszku tataraku zalać szklanką wrzątku. Zaparzać 2 godziny w szczelnie zamkniętym naczyniu. Po przecedzeniu pije się 1/4 szklanki, 3 razy dziennie pół godziny przed jedzeniem.

W Rosji napar z kłącza stosuje się w chorobach wątroby i dróg żółciowych, zapaleniu pęcherza moczowego, kamieniach w nerkach, szkorbucie, epilepsji, kaszlu, grypie, puchlinie wodnej i do zwiększenia czynności płciowych.

Sproszkowane kłącze
0,25-3 gramowe porcje sproszkowanego kłącza można zażywać 2—5 razy dziennie popijając wodą. Stosuje się w schorzeniach przewodu pokarmowego i jako środek uspokajający. W Indiach tatarakiem leczy się silne postacie nerwic, ale tam olejek eteryczny zawiera ponad 80% azoronu — w polskim znajduje się tylko kilkanaście procent. Proszkiem z kłącza posypuje się czyraki i trudno gojące się rany.

Żucie kłącza tataraku

Jest to najlepsza metoda użycia, można żuć świeży lub suszony.

• Żucie tataraku skutecznie łagodzi nudności związane z chorobą lokomocyjną oraz wszystkim co można scharakteryzować mdłościami/zawrotami głowy.
• Również na „nerwowy żołądek” lub nudności związane z atakami paniki i lęku
• Przy wzdęciach i gazach. Stymuluje soków trawiennych, poprawia trawienie, wchłanianie, perystaltykę, usuwa gazy, zapobiega nadmiernej fermentacji.
• Pomaga leczyć przeziębienie, ból gardła, kaszel, zapalenie krtani oczyszcza zatoki, usuwa śluz.
• Leczy wrzody przewodu pokarmowego, poprawia ogień trawienny.
• Zwiększa libido u obu płci i łagodzi bóle przy endometriozie.
• Pomaga rzucić palenie i odświeża oddech
• Zaleca się przy nowotworach płuc, jamy ustnej, krtani, oskrzeli, opłucnej. Pomaga w leczeniu nawet ciężkich przypadków.

Kilka małych kawałków, łyżka lub dwie wystarcza na dzień. Nie mam sugestii co do dawkowania. Po przeżuciu łatwiej samemu ocenić na podstawie smaku i efektu. Chcesz/potrzebujesz więcej? Pożuj trochę dłużej. Czujesz się lepiej/organizm nie chce? Zaprzestań.

Herbatka z tataraku przy nowotworach jelit i wątroby
1 łyżeczkę zmielonego kłącza zalać szklanką zimnej wody. Odstawić na noc, rano podgrzać. Pije się tylko 6 łyków na dzień. Jeden przed śniadaniem drugi po, tak samo w porze obiadu i kolacji.

Tatarak zastosowania zewnętrzne

Niedowidzenie
W wyciśniętym soku ze świeżego kłącza namoczyć płatek kosmetyczny. Smarować nim powieki kilka razy dziennie. Zabieg powtarza się kilka dni. Poprawia wzrok, usuwa zmęczenie i ból oczu.

Odwar z kłącza
1,5—2 łyżki rozdrobnionych kłączy tataraku zalać 3 szklankami wody.  Gotować 5 minut na wolnym ogniu pod przykryciem. Odstawić, po 15 minutach przecedzić. Odwar stosuje się do:

• Płukania jamy ustnej i gardła przy infekcjach, nieświeżym oddechu
• Do płukanek włosów. Przy nadmiernym wypadaniu, łysieniu, łupieżu, skórze łojotokowej i matowieniu – dobrze jest dodać łopian .
• Do kąpieli wzmacniającej dolewa się ok 1-2 litry wywaru na wannę.
• Kąpiel z odwarem z kłącza lub liści wzmacnia organizm, odświeża, uspakaja, poprawia nastrój, działa jak afrodyzjak

Działania niepożądane
Przetwory z tataraku stosowane w zalecanych dawkach nie wykazują działania szkodliwego. Kuracja tatarakiem trwa maksymalnie 3 tygodnie. Stosuje się nie częściej niż 2 razy na kwartał.

B. della Porta, autorka książki Sekrety Zdrowia