Kwiat nagietka: wskazania do stosowania i przepisy

Kwiat nagietka [Flos Calendulae] jest jednym z najpopularniejszych środków w tradycji zielarskiej wielu kultur. Nagietek lekarski [Calendula officinalis] pochodzi z rejonów śródziemnomorskich, gdzie występuje w stanie dzikim. W celach ozdobnych i leczniczych uprawia się na wszystkich kontynentach.

Obecnie najczęściej wykorzystuje się płatki kwiatowe, szczególnie w problemach skórnych i kosmetyce. Fakt, nagietki są ratunkiem dla skóry zniszczonej, podrażnionej, odżywiają, poprawiają nawilżenie, elastyczność i stymulują wzrost wzrost fibroblastów.

Kwiat nagietka

Dobrze znany zielarzom  jako zioło limfatyczne, zmniejszające przekrwienie i obrzęk węzłów chłonnych. Pomocne w zapobieganiu infekcjom i przyspieszające powrót do zdrowia.

Profil energetyczny
Smak: lekko gorzki, słodki, słonawo-ostrawy
Energetyka: osusza, działanie termiczne neutralne do lekko rozgrzewającego
Tkanki: skóra, błony śluzowe przewodu pokarmowego, wątroba, śledziona, macica
Układy: limfatyczny, immunologiczny, drogi żółciowe,
Działanie: porusza krew, usuwa zastoje, toksyny, rozprasza gorączkę, uspokaja serce, tonizuje wątrobę, uwalnia gorący wiatr

Smak nagietków jest dość złożony. Goryczki wskazują działania i powinowactwo narządów. Kolejno możemy odczuć lekko słodkawo-słonawą nutkę i pewną cierpkość. Te smakowe doznania informują, że nagietki mają lekko odżywczą jakość dla błon śluzowych (słodycz), cechy regulujące płyny (słony) i działanie stymulujące (cierpki).

Istotne wykorzystywać całe kwiaty, ponieważ same płatki są słodkie i stosunkowo łagodne, razem z podstawą kielicha są zdecydowanie bardziej lecznicze. Niektórzy zielarze używają też liści, które zawierają pewną ilość jodu.

Lecznicze działanie nagietka

Nagietek jest ciepły i suchy jak jasny letni dzień, stymuluje, aktywizuje. Porusza krew, likwiduje zastoje, łagodzi stany zapalne. Rozprasza gorączkę, powoduje pocenie, uspakaja serce. Tonizuje wątrobę i śledzionę.

Nagietki są jednymi z najbardziej skutecznych, łagodnych ziół na obrzęknięte, bolesne węzły chłonne, zwłaszcza w miejscach gdzie „słońce nie dochodzi” jak pachy, pachwiny, okolice wzdłuż szyi. Obrzęk węzłów chłonnych wskazuje na większą aktywność immunologiczną z zastojem płynów, wymagającą detoksu, odtrucia.

Wskazania: Po po przebytych ostrych infekcjach z kaszlem, grypie, wirusowych zapaleniach, kiedy objawy choroby minęły ale utrzymuje się osłabienie, podwyższona temperatura i przekrwienie węzłów chłonnych.

Działanie przestrajające nagietka

Generalnie zioła przestrajające usuwają oznaki nierównowagi całego systemu, wprowadzając stopniowo organizm w stan równowagi. Delikatnie, ale w sposób stały wpływają na narządy, układy, tkanki. Według medycyny wschodniej otwierają kanały energetyczne, poprawiają ruch, przepływ i wydalanie produktów przemiany materii. Zmieniają podłoże metaboliczne od rdzenia, podstawy. Przestrajają organizm w kierunku zdrowia i równowagi, a tego działania medycyna akademicka nie rozpoznaje. Mimo, że nie znamy mechanizmu, najważniejsze, że są skuteczne.

O nagietku powiedziałabym, że jest napotnym, gorzkim tonikiem limfatycznym z naciskiem na wątrobę, skórę, błony śluzowe i jelita. W przypadku osłabienia, wyczerpania, ciągłego zmęczenia, organizm aż się prosi o zioła przestrajające. Stan ten wskazuje, na niskie pokłady energii życiowej, wyczerpanie organizmu próbami radzenia sobie z usuwaniem toksyn.

Ściągające, gojące działanie

Kwiat nagietka jest klasycznym lekarstwem do gojenia ran. Zapobiega ropieniu i stagnacji płynów, redukuje miejscowe stany zapalne, nie dopuszcza do wywiązywania się infekcji bakteryjnych. Działanie ściągające „scala do kupy” tkanki, zapobiega bliznowaceniu.

Wskazania do stosowania: obrzęk, ropa, zaczerwienienie, stan zapalny, wilgotność/ciepłota dotkniętych tkanek. Nagietek oczyszcza rany powodując ruch od środka na zewnątrz. Zamiast powierzchniowo uszczelniać, jak żywokost powodujący szybki wzrost komórek powierzchni ran, działa na głębszym poziomie krwi i limfy, goi tkanki równomiernie. Jest przydatny również na oparzenia słoneczne. Przepisy na domowe kosmetyki Tutaj.

Działanie nagietka objawia się jego miejscowym działaniem na rany, ale i na przewód pokarmowy. Większość ziół nie zatrzyma całkowicie procesów zapalnych, które są krytycznym aspektem sił życiowych, ale do pewnego stopnia modeluje, łagodzi. W tym kontekście nagietek działa na układ trawienny, który zazwyczaj odzwierciedla ogólnoustrojowe stany zapalne. Mogą one objawiać się bólem stawów, nietolerancją pokarmową, chorobami autoimmunologicznymi i dolegliwościami skóry jak wypryski, egzema. Ze względu na główne powinowactwo do układu limfatycznego,  przynosi korzyści przy obrzękach węzłów chłonnych, którym towarzyszy stan zapalny spowodowany stagnacją.

Wątroba i drogi żółciowe

Kwiat nagietka w całości działa jak gorzki tonik detoksykuje i pobudza wątrobę, stymuluje produkcję żółci. Jest to korzystne dla metabolizmu, szczególnie trawienia tłuszczów. Smak gorzki kieruje energię w dół i na zewnątrz. Pomaga wyzbyć się niepotrzebnego balastu, toksyn, fizycznych i emocjonalnych. Nagietek osusza z nadmiaru wilgotnej stagnacji poprzez działanie na układ limfatyczny, wątrobę, drogi żółciowe i cały przewód pokarmowy.  Ale uwaga, zwiększanie czynności wydzielniczych i odprowadzanie płynów może prowadzić do wysuszenia tkanek.

Tonik immunologiczny

Kwiat nagietka łagodnie tonizuje system odpornościowy. Różni się od stymulantów typu jeżówka,  raczej łagodnie  moduluje, wzmacniając energię życiową. Utrzymuje w równowadze ruch płynów, usuwa stagnacje, pomaga w usuwaniu toksyn i hamuje przerost patogenów. Działa bakteriostatycznie, co oznacza, że zapobiega ich rozprzestrzenianiu się poprzez utrzymywanie swobodnego ruchu limfy.

Trzeba pamiętać, że układ limfatyczny jest kluczowy dla odporności i usuwania toksyn. Można porównać do kanalizacji w naszych domach, co się dzieje jeśli rury są pozapychane? Niedrożny układ limfatyczny traci zdolność do skutecznego usuwania odpadów i monitorowania patogenów.

To drenujące działanie pomaga również w łagodzeniu bolesnych miesiączek, spowodowanych zastojem, stagnacją krążenia krwi i limfy okolic miednicy.

Dhatus/Srota czyli tkanki i kanały

Według Ajurwedy, nagietek delikatnie rozgrzewa splot słoneczny, rozrzedza płyny i odprowadza zastygłą wilgoć przez skórę i inne kanały. Gorzki smak co prawda chłodzi, ale roślina zawiera również rozgrzewające aromaty, olejki eteryczne i żywice. By wzmocnić działanie można połączyć z ciepłym imbirem,  który stymuluje krążenie obwodowe, mięśnie i żołądek.

Generalnie wysusza, ale z drugiej strony zawiera trochę polisacharydów, co ma delikatnie nawilżające działanie na błony śluzowe układu pokarmowego.

Konstytucyjne wskazania:

Nadmiar kapha, gdzie dominuje chłodna stagnacja, wilgoć, zastój płynów, ciężkość, nadwaga, gromadzenie się toksyn. Należy zachować ostrożność przy nadmiarze ognia (pitta) i suchości (vata).  Nagietek najlepiej stosować przy zimnych, mających tendencję do stagnacji,  depresji i atrofii tkanek.

Depresja nie odnosi się tylko do sfery psychicznej, może dotyczyć życiowych reakcji narządów i tkanek. Zimny stan, depresyjny stan to wygasanie wrodzonego życiowego ciepła z objawami zimne kończyny,  zmęczenie, letarg, bladość, słabe krążenie, procesy gnilne, choroby ropopochodne, bakteryjne, pasożytnicze.  Na zimno w ciele stosuje się pikantne, aromatyczne, stymulujące zioła, które aktywują ruch i przywracają ciepło tkankom. W tym zakresie nagietek działa na układ limfatyczny, wątrobę i przewód pokarmowy.

Możliwe objawy: język nieco obrzmiały, czasem na brzegach pofałdowany. Czerwone brodawki na krawędziach wskazują na gromadzenie wilgoci, stany zapalne, zastój w śledzionie i układzie limfatycznym. Puls słaby, powolny, ospały, trudny do wyczucia. Mogą wystąpić zażółcenia oczu, zaczerwienienia i suchość skóry, odczuwanie zmęczenia w kościach.

Tak więc nagietka nie można uważać jako ogólnego środka przeciwzapalnego, co sugerują niektóre źródła.  Jego główne działanie to stymulowanie ruchu, usuwanie zastojów wilgoci, płynów na zewnątrz, otwieranie kanałów oczyszczania skóry, wątroby, układu pokarmowego i trawiennego. Co zapobiega stagnacji i ewentualnym infekcjom bakteryjnym, wirusowym, grzybiczym.

Kuracje z nagietkiem wskazane są przy odczuwalnie gorszym samopoczuciu dni pochmurne, wilgotne,  z tendencjami do melancholii, depresji, przeziębień i przekrwienia tkanek.

Kliniczne objawy w obrębie jamy brzusznej: nietolerancje pokarmowe, przeciekające i nadwrażliwe jelita, upośledzone trawienie, reakcje zapalne, wzdęcia spowodowane zastojem i gromadzeniem toksyn w wątrobie i przewodzie pokarmowym.

Zastosowania nagietka

Nalewka z nagietka

Świeżo zebrane kwiaty, lekko podsuszyć dzień, dwa by usunąć nadmiar wody. Zalać 40-60% wódką, brandy. Proporcje 1 gram surowca na 5 ml. Wychodzi około pół szklanki kwiatów na 250 ml. Odstawić na dwa tygodnie i przefiltrować. Stosuje się łyżeczkę rozcieńczoną w wodzie 2-4 razy dziennie.

Przepisy na herbatki, olejki tutaj.

Do gojenia ran zewnętrznie i wewnętrznie nagietek najlepiej łączyć w równych ilościach z babką szerokolistną. Dla złagodzenia wzdęć dolegliwości przewodu pokarmowego z koprem włoskim , na wątrobę z gorzkim korzeniem mniszka.  By złagodzić niepokój z melisą lub serdecznikiem. Przy wszystkich tych objawach z rumiankiem, który działa wiatropędnie, trawiennie i uspakaja system nerwowy.

Mieszanka trawienna

• Po 3 części nagietka i babki szerokolistnej
• 2 części rumianku
• Po jednej części serdecznika i melisy

Łyżeczkę mieszanki parzy się kwadrans pod przykryciem w szklance wrzątku. Pije 3 razy dziennie przed jedzeniem  ½ szklanki. Przywraca równowagę w przewodzie pokarmowym, jelitach, splocie słonecznym, wątrobie.

B. della Porta