Gorzknik kanadyjski na błony śluzowe, infekcje, trawienie

Gorzknik kanadyjski [Hydrastis canadensis], jak nazwa wskazuje, jest ziołem o gorzkim smaku pochodzącym z Ameryki Północnej. Od wieków wykorzystywany przez indiańskie plemiona w lecznictwie i do barwienia tkanin.

Jest niedużą, wolno rosnącą, długowieczną byliną. Występuje w gęstych, zacienionych lasach północnej części Stanów Zjednoczonych i Kanady. Każda roślina wytwarza jeden kwiat z zielonym środkiem i białymi płatkami.

Latem owocuje, ale czerwone jagody są niejadalne. Surowcem leczniczym jest kłącze i jasnożółty gorzki korzeń, o nieprzyjemnym, drażniąco ostrym, kwaśno palącym, podrażniającym gardło smaku i specyficznym działaniu. W tradycyjnym zielarstwie stosuje się też liście.

Leczniczy korzeń stał się tak popularny, że pozyskiwanie go do handlu zaburzyło naturalną populację. Obecnie gorzknik kanadyjski jest zagrożony wyginięciem, dlatego coraz częściej się uprawia.

Gorzknik kanadyjski w tradycyjnym zielarstwie

Korzeń gorzknika szeroko wykorzystywała rdzenna ludność jako zioło przeciwgorączkowe, przeciwzapalne, przeciwkrwotoczne, oraz ściągające i antyseptyczne w chorobach skóry i błon śluzowych.

Wyciągi wodne w szczególności stosowano miejscowo do leczenia oczu, uszu, a maści z tłuszczem niedźwiedzim jako środek odstraszający owady i przeciwzapalny.  Wiadomo, że plemiona Cherokee i Irokez skutecznie leczyły wewnętrzne stany zapalne, owrzodzenia, guzy, nowotwory i stany rakowe.

Po wojnie secesyjnej gorzknik stał się niezwykle popularnym ziołem wzmacniającym zdrowie i przedłużającym życie. Jego cena niemal dorównywała kosztownemu wówczas żeń-szeniowi, zbierano go niemal do wyginięcia. Stosowano na dolegliwości żołądkowe, zaburzenia trawienia, wszelkie infekcje, stany zapalne, pasożyty i częste wówczas choroby weneryczne.

Profil energetyczny
Smak: gorzki stymulujący, alkaloidowy
Energetyka: ochładza, osusza
Tkanki: płuca, żołądek, śledziona, wątroba, macica,
Działanie: usuwa stagnację, porusza krew, osusza wilgoć, redukuje ciepło i stany zapalne, stymuluje macicę, równoważy wątrobę i żołądek

Gorzknik kanadyjki rozluźnia ściśnięte, napięte, zwężone tkanki.  Rozkurcza blokady hamujące ruch energii, przepływ krwi i płynów. Uwalnia „wiatr” i uśmierza dolegliwości ognia. Obkurcza i napina luźne tkanki, hamuje biegunki i nadmierną produkcję wydzielin.

Pomaga działać przeciw mikrobom chorobotwórczym. Kiedy tkanki są w stagnacji, zastoju, przyblokowane tworzy się wilgoć, idealne środowisko dla grzybów i drobnoustrojów. Likwidując przyjazne mikrobom środowisko usuwamy również stany zapalne.

W medycynie współczesnej

Za lecznicze działanie odpowiadają głównie alkaloidy: berberyna i hydrastyna.  Gorzknik zawiera ponadto fitosterole, laktony, żywice, sole mineralne, olejki eteryczne, żywice, kwas chlorogenowy.

Działanie: Przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze, przeciwzapalne, wykrztuśne, ściągające, tonizujące, przeczyszczające, żółciopędne, żółciotwórcze, regulujące przemianę materii, przeciwnowotworowe.

Berberyna pomaga obniżać ciśnienie i poziom cukru. Zapobiega wiązaniu bakterii E. coli ze błonami śluzowymi dróg moczowych. Jest goryczką wspomagającą trawienie i procesy metaboliczne. Zasadniczo gorzkie alkaloidy łączą się łączą się z sygnalizacją komórkową,  modulują i tonują sygnały.

Główne zastosowania gorzknika

Najważniejsze zalety gorzknika to zdolność do odbudowy, stymulacji, obkurczania i usuwania przekrwienia. By wzmocnić działanie najczęściej łączy się z jeżówką.  Typowe zastosowania:

• Otwarte rany, wrzody, wysypki skórne, trądzik, hemoroidy
• Przekrwienie klatki piersiowej, kaszel, koklusz, gruźlica
• Zapalenie płuc, grypa, infekcje dróg oddechowych, zatok, gardła, krtani
• Choroby pęcherza i dróg moczowych
• Infekcje oczu, skóry, grzybica, czerwonka,
• Słaby apetyt, biegunki, wzdęcia, zaparcia, zaburzenia trawienia, wysoki poziom cukru
• Obfite miesiączki, upławy, obrzęk piersi, włókniste narośla, mięśniaki, wrzody macicy

Teorie naukowe a praktyka

Gorzknik jest doskonałym przykładem , gdzie niezrozumienie energetyki roślin może przynosić fatalne skutki. Wiele osób nadużywa, wierząc w antybiotyczne działanie, lub przyjmuje w nadziei, że da się oszukać testy na obecność narkotyków. Ale nie jest to prawdą.

Gorzknik kanadyjski działa bardzo skutecznie, ale ma bardzo specyficzne zastosowania. Pomaga gdy błony śluzowe są zaognione, zawilgocone i wtedy przy niektórych infekcjach jest przydatny, ale nie działa ogólnoustrojowo jak antybiotyk.

Klucz do zrozumienia działania jest energetyka, nie skład chemiczny. Stymulanty o gorzko alkaloidowym smaku stosuje się do odprowadzania nadmiaru ciepła i wilgoci z tkanek. Obydwa te czynniki wskazują na możliwą infekcję/stan zapalny.

Jako zioło ściągające, napina i tonizuje tkanki. Napinając luźne błony śluzowe zabezpiecza je przed środowiskiem zewnętrznym i patogenami, zwalczając tym samym infekcje tam zlokalizowane.

Zależnie od potrzeby organizmu, gorzknik może zwiększać lub hamować wydzielanie śluzu. Początkowo odprowadza nadmiar lepkich wydzielin, następnie redukuje ich wydzielanie, nie obniżając do poziomu poniżej normy. Jednocześnie zmniejsza przekrwienie, obrzęk, łagodzi ból i zdecydowanie przyspiesza proces gojenia. Najskuteczniej działa w małych dawkach, większe mogą powodować wysuszenie tkanek, co przynosi skutek odwrotny.

Generalnie medycyna współczesna pomija działanie całej rośliny, skupiła się na alkaloidach. Jednak kilka badań wykazało, że izolowane składniki mają dużo słabsze działanie niż cała roślina. [1].

W praktyce nie stosuje się gorzknika przy suchości tkanek, słabym nawilżeniu, zbytnim pobudzeniu. Ale dobre efekty przynosi w leczeniu owrzodzeń na skórze i wewnętrznych, kwaśnym żołądku, ogólnej niestrawności, zastoju żółci, zapaleniu jelit ze śluzem w kale, przy upławach. Wszędzie tam gdzie jest nadmiar wydzielin, tkanki wykazują zwiększoną wilgotność i stan zapalny. Przy suchym zaognieniu tkanek trzeba połączyć z ziołami o smaku słodkim, śluzowatym, oleistym.

Gorzknik sprawdza się przy wodnistych biegunkach, szybko je hamuje czym zapobiega odwodnieniu. Dawniej był powszechnie stosowany w czasie epidemii cholery i czerwonki.  Ale natychmiast po ustaniu objawów zioło należy odstawić! Roślina nie niszczy drobnoustrojów wywołujących biegunkę, ale działa poprzez inny mechanizm. [2]

Gorzknik a infekcje wirusowe

Jako, że gorzknik jest powszechnie uważany za zioło o działaniu przeciwdrobnoustrojowym, wiele osób stosuje go w początkach infekcji, grypy, przeziębienia. Czasem przynosi to odwrotny do zamierzonego skutek, gdyż może wysuszać śluz, który w momencie gdy wirusy atakują, jest jednym z najlepszych naturalnych mechanizmów obronnych.

Co prawda jest jedno badanie potwierdzające, że wysokie dawki wyciągu z korzenia silnie hamują wirusowa grypy [3]. Jest to badanie in vitro, mało prawdopodobne by organizm osiągnął takie stężenie, jak na szalce Petriego. Ponadto chyba każdy intuicyjnie rozumie zasadniczą różnicę między żywą istotą, a komórkami w laboratoryjnych probówkach. Niestety, to badanie było podstawą do uznania gorzknika jako środka przeciwwirusowego.

Przy pierwszych objawach grypy czy infekcji wirusowej najlepszą metodą jest zastosowanie miejscowe na błony śluzowe, płukanki jamy ustnej i gardła.

W późniejszych stadiach choroby jest wskazany, gdy pojawi się wtórna infekcja bakteryjna lub grzybicza. Gorzknik jest skuteczny również w przewlekłym zapaleniu zatok spowodowanych infekcjami grzybiczymi.

Gorzknik kanadyjski przepisy

Napar z gorzknika
Łyżeczkę rozdrobnionych kłączy zalać szklanką wrzątku. Zaparzać kwadrans pod przykryciem. Stosuje się do 3 szklanek dziennie przy wodnistych biegunkach, infekcjach pokarmowych, niestrawności do ustąpienia dolegliwości.
Napar jest skuteczny w przekrwieniu wątroby, przy objawach: gruby nalot na języku, zwolniony puls, ospałość, śluz w kale i resztki pokarmu. W infekcjach dróg oddechowych z kaszlem najczęściej łączy się z podbiałem lub dziewanną.

Nalewka
Herbatka z gorzknika ma bardzo gorzki, nieprzyjemny smak, łatwiej przyjmować nalewkę. Najlepiej stosować 10-15 kropli rozcieńczonych w wodzie. Większe dawki wysuszają błony śluzowe. W zaostrzeniu objawów nieswoistego zapalenia jelit, wewnętrznych krwawieniach, krótkotrwale można stosować 15-90 kropli na kieliszek wody 3 razy dziennie.
Dla oczyszczenia, wzmocnienia i podniesienia energii wystarcza 1 ml nalewki dziennie.

Infekcje wirusowe
Wymieszać nalewkę z korzenia jeżówki (25ml), gorzknika (10 ml), lukrecji (10ml), mirry (5ml). W pierwszych objawach stosuje się 1-4 ml rozcieńczone w niewielkiej ilości wody, tak często jak konieczne.

Skutecznie hamuje rozwój infekcji, zatrzymuje przenikanie wirusów w dół dróg oddechowych. Ale ważny jest sposób aplikowania. Miksturą trzeba pokryć błony śluzowe jamy ustnej i tylnej część gardła. Można robić płukanki lub użyć buteleczki ze sprayem i spryskać głęboko gardło. Ważne: lekarstwo musi pozostawać w kontakcie z błonami śluzowymi minimum 20 sekund, tyle czasu trzeba „gulgotać”. W przypadku spryskania przełknąć ślinę po 30-40 sekundach razem z lekarstwem.

Trzeba odpowiednio dobrać ilość, zbyt dużo jest tak samo nieprzydatne jak za mało. Najlepiej poeksperymentować, by zobaczyć w jakim stężeniu najlepiej działa. Niektórzy stosują bez rozcieńczania a inni potrzebują wymieszać z taką samą ilością wody.

B. della Porta