Kolcowój – działanie zielarskie zastosowania kory i jagód goji

Kolcowój [Lycium L.) to rodzaj niewysokich krzewów występujący w wielu gatunkach od Azji, przez Europę po oba kontynenty amerykańskie. Jego owoce – jagody goji są dziś popularne  jako jeden z superfoods, w starych łacińskich tekstach farmakologicznych opisywane jako lycii fructus.

Chociaż najbardziej znane są owoce, to najbardziej cennym surowcem zielarskim są korzenie. TCM wykorzystuje kolcowój jako ziołowy tonik wzmacniający, tonizujący krew i yin.

Kolcowój i jagody goji

Kolcowój niewysoki krzewy rodziny psiankowatych występujący na całym świecie w klimacie umiarkowanym i subtropikalnym.  Najwięcej gatunków rośnie w obu Amerykach i Afryce Północnej. Kilka w Europie i Azji.

W Polsce jeden gatunek jest uprawiany, czasem dziczejący kolcowój pospolity [Lycium barbarum].  Dorasta do 2,5 metra krzew o ciernistych, łukowato zwisających gałązkach.  Latem wzrok przyciągają fioletowo-purpurowe kwiaty.

Lycium barbarum fot. Wikipedia

Od sierpnia do października jego gałązki dosłownie oblepione są czerwonymi, podłużnymi owocami. Jagody są bardzo delikatne, by ich nie uszkodzić przy zbiorze, nie zrywa się, ale ostrożnie strząsa z gałązek.

W tradycyjnym zielarstwie

Jagody goji, korzenie, pędy, liście i kwiaty kolcowoju są używane w medycynie chińskiej, w starożytności były stosowane przez europejskich zielarzy i medyków. Pliniusz Starszy i Dioskurydes zachwalali jako skuteczne w leczeniu problemów z oczami i łagodzenia stanów zapalnych. Nazwa rodzajowa Lycium pochodzi od greckiego λυκιον (lykion), prawdopodobnie nadana na cześć Licji, Likii – krainy leżącej w dzisiejszej Turcji,  w okolicach Anatolii.

Profil energetyczny
Smak: słodki, korzeń słodko-cierpki, gorzki
Energetyka: chłodzi, nawilża
Tkanki: nerki, płuca, wątroba
Działanie: odżywia i tonizuje, chłodzi krew, usuwa niedobory Yin, wzmacnia esencję Jing

TCM stosuje jagody goji jako tonik krwi i wątroby, zwiększający witalność, wspomagający nerki, płuca i oczy. Pod względem energetycznym goji są słodkie, odżywcze i równoważące. Tonizują yin wątroby i nerek, nawilżają płuca i rozświetlają oczy, poprawiają widzenie o zmierzchu i nocą. Uspakajają serce i układ nerwowy, poprawiają krążenie, wzmacniają siłę w nogach, pomagają komórkom przyswajać więcej składników odżywczych.

Jednak najwięcej korzyści przynosi korzeń kolcowoju. Stosuje się w szczególnych wzorcach nierównowagi, m.in usuwa tzw. gorąco z niedoboru (objawy tutaj). Hamuje krwawienia wewnętrzne, z nosa, krwawe wymioty, krew w stolcu i moczu. Łagodzi świąd, wysypki skórne, opryszczkę, upławy. Zadziwiająco szybko działa na bóle zębów spowodowane niedoborem ciepła nerek. Wzmacnia wątrobę, chłodzi krew. Pomaga na nadmiar gorąca płuc, kaszel, świszczący oddech, krew w plwocinie. Zewnętrznie łagodzi podrażnienia i stany zapalne skóry oraz infekcje narządów płciowych.

Główne zastosowania

Jagody goji są bogate w antyoksydanty, witaminy C, E, B1, B2, B6, żelazo, wapń, cynk, potas i mikroelementy. Hamują procesy starzenia, wspomagają regenerację komórek, zbawiennie wpływają na przewód pokarmowy.

Korzenie kolcowoju chłodzą gorącą krew, obniżają gorączkę, drażliwość, pocenie. W Chinach stosuje się przy objawach gorąca z niedoboru, rozdrażnieniu i nadciśnieniu.

Główne zastosowania:

• Zaburzenia Yin i krwi, wyniszczenie organizmu, głębokie niedobory, niski poziom energii
• Niewyraźne widzenie, kurza ślepota, jaskra, choroby oczu na skutek niedoboru nerek
• Zawroty głowy, bóle krzyża, pleców, kolan, wysoki poziom cukru we krwi
• Zestresowanie, stany lękowe, depresja, rozdrażnienie, wysoki poziom stresu, brak koncentracji, słabe funkcje poznawcze
• Suchy kaszel, świszczący oddech, krwioplucie, nocne poty
• Osłabiona odporność, nowotwory, choroby wątroby, płuc, nerek

W medycynie współczesnej

Jagody goji są bogate w składniki odżywcze, zawierają polisacharydy, flawonoidy, antyoksydanty, karoten, tiaminę, ryboflawinę, kwas linolowy, karoten, zeaksantynę. Główne składniki korzenia kolcowoju – kwas cynamonowy, linolowy, linolenowy, elagowy, sitosterol, żelazo, cynk, miedź, chrom, magnez, wapń.

Działanie: przeciwzapalne, przeciwutleniające, przeciwgrzybicze, przeciwdrobnoustrojowe, immunostymulujące, przeciwcukrzycowe, przeciwnowotworowe, neuroprotekcyjne, prebiotyczne, odmładzające, tonizujące, wzmacniające, adaptogenne. [1]

Badania wskazują, że spożywanie jagód zwiększa poziom zeaksantyny w osoczu, jednego z dwóch karotenoidów obecnych w siatkówce oka. Wzmacnia plamkę żółtą, zwiększa poziom limfocytów, poprawia funkcje układu odpornościowego, wytrzymałość, witalność i  funkcje poznawcze.

Kolcowój i jagody goji zastosowania

Jagody kolcowoju pospolitego [Lycium barbarum] i chińskiego [L. chinense] są doskonałym tonikiem wzmacniającym, budującym krew. Działają odżywczo, łagodnie stymulują, uzupełniają rezerwy energii, wskazane dla osób wyniszczonych, z niedoborami, rekonwalescentów po długich chorobach.

Owoce można spożywać bezpośrednio z krzewu lub ususzone. Dobrej jakości jagody goji są jaskrawoczerwone, delikatne i słodkie. Pociemniałe, brązowawe lub po wysuszeniu nie słodkie, nie nadają się do użycia.

Suszone jagody goji można przygotowywać w herbatkach, dodawać do rosołów, zup, potraw z ryżu. Połączenie kolcowoju z cytryńcem jest jednym z kultowych toników TCM, stosowany przy chorobach wyniszczających typu nowotwory, cukrzyca, gruźlica.  10 gram suszonej mieszanki gotuje się długo, na wolnym ogniu w 250 ml wody. Przyjmuje 2-3 razy dziennie dla odbudowania Yin, w dużych niedoborach i chorobach wyniszczających – gruźlica, cukrzycy, nowotwory.

Korzeń kolcowoju można zbierać cały rok, najlepiej wiosną. Po obraniu suszy otrzymując Cortex Lycii radicis – korę korzenia kolcowoju.

Wywar z Cortex Lycii radicis
Dziennie stosuje się standardowo 6-15 gram.
Namacza kwadrans w 250 ml wody, po czym gotuje na małym ogniu pół godziny. Oczyszcza gorąco z niedoboru Yin – stany podgorączkowe, nocne poty, „parowanie kości”, rozdrażnienie, trudności z oddychaniem, krwawienia wewnętrzne, nadmiar „ognia” w nerkach.

Stosuje się  dużym osłabieniu lub gwałtownych spadkach energii, stagnacji, Stanach zapalnych ogólnoustrojowych, dolegliwościach oczu, niskiej odporności, wysokim poziomie cukru i lipidów we krwi. Zewnętrznie do przemywania skóry i narządów płciowych. Tradycyjnie łączy się tragankiem, morwą indyjską, korzeniem maca, rehmanią, lub różeńcem górskim.

Nalewka standardowa. Surowiec zalewa się alkoholem 60-70% w proporcji 1:5. Maceruje 3 tygodnie i filtruje. Średnio stosuje się 5-10 kropli rozcieńczonych w wodzie 2-3 razy dziennie.

Przeciwskazania: zimny żołądek i śledziona, luźne stolce.