Tajemnice korzenia łopianu – kuchenne i zielarskie zastosowania

Korzeń łopianu po mistrzowsku tonizuje, oczyszcza krew i odtruwa organizm. Współcześnie niezbyt popularny, jednak ma przebogatą historię stosowania w zielarstwie i medycynie tradycyjnej.

Jego długi, palowy korzeń zasysa głęboko z gleby składniki, by stworzyć lekarstwo na przewlekłe choroby. Korzeń łopianu jest bardzo smaczny, do dziś popularny w kuchni azjatyckiej, głównie chińskiej i koreańskiej. W dawnej Europie potrawy z odżywczych korzonków pomagały chłopom przetrwać ciężki okres przednówka.

Korzeń łopianu

Łopian większy [Arctium lappa] łatwo rozpoznać. Ma wielkie jajowate liście o długich ogonkach, z wierzchu zielone, od spodu jak filc – szaro owłosione. Wytwarza różowe, kuliste owocostany w formie kolczastych rzepów.

Wyrasta w pobliżu zabudowań, na pastwiskach, rumowiskach, w zaroślach, zaniedbanych ogrodach i nad brzegami wód. Jest rośliną dwuletnią.  W pierwszym roku wytwarza tylko liście gromadząc energię i składniki odżywcze w korzeniu, w drugim korzystając z zapasów wytwarza kwiaty, owoce i nasiona.

Korzenie łopianu najlepiej zbierać wczesną wiosną lub późną jesienią z roślin jednorocznych.  Surowcem zielarskim są również liście, ziele i nasiona.

W tradycyjnym zielarstwie

Korzeń łopianu tradycyjnie uważany jest za środek odtruwający, oczyszczający krew, układ limfatyczny, wspierający nerki  i wątrobę. Od tysięcy lat na wszystkich kontynentach stosowano do chłodzenia wewnętrznego ciepła, oczyszczania „brudnej krwi”, rozpraszania zastojów.

W dawnych wiekach łopianowym winem leczono trąd i gorączkę, św. Hildegarda zalecała na guzy rakowe. Powszechnie stosowano na dolegliwości skóry typu egzema, łuszczyca, wypryski zapalne, trądzik i dla wzmocnienia słabych, wypadających włosów.

Profil energetyczny
Smak: cierpki, gorzki, słodki,
Energetyka: chłodzi, osusza,
Tkanki: serce, płuca, krew, limfa, wątroba,
Działanie: rozprasza i usuwa patogenne ciepło, zmniejsza obrzęk tkanek, wyrzuca na zewnątrz trucizny

Korzeń łopianu ma delikatny, lekko orzechowy, słodkawy, lekko ostry smak działający odżywczo i tonizująco. Wzmacnia i odżywia słabe, niedoborowe tkanki. Tradycyjnie klasyfikowany jako chłodzący, osuszający, ale z drugiej strony nawilża suchą, łuszczącą się skórę. Korzeń łopianu reguluje aktywność gruczołów łojowych, które wydzielają tłuste sebum. Przy nadmiernej suchości pomoże nawilżyć, zbyt tłustą osuszy.

Generalnie korzeń łopianu działa odżywczo na tkanki, odmładza je, przywraca prawidłowe funkcje układu krążenia. Zastosowany wewnętrznie i wewnętrznie poprawia stan skóry. Kiedy organizm ma problem z eliminowaniem toksyn przez główne kanały – wątrobę, nerki, układ limfatyczny, gromadzą się na skórze. Przetwory z korzenia łopianu pomagają je odblokować, tym samym poprawi się stan skóry.

Zastosowany wczesną wiosną oczyści, odżywi i zrewitalizuje organizm po zimie. Zredukuje pitta, kapha, może pogorszyć vata. Wskazany przy wzorcu wilgotnej stagnacji w tkankach, nadmiar płynów, zaburzeniach metabolicznych, z tendencją stanów zapalnych i do „złej krwi”. Na głębszym poziomie usuwa emocjonalne wzorce gniewu, uwalnia głęboko tkwiącą złość i toksyczne emocje.

Co mówi nauka?

Korzeń łopianu jest bogaty w inulinę, śluzy,  kwas chlorogenowy, witaminę C i sole mineralne. Zawiera  tłuszcze, sterole, związki siarkowe, garbniki, goryczki, żywice, olejki lotne. Działanie: detoksykujące, napotne, moczopędne, przeciwzapalne, przeciwgorączkowe, uspokajające, poprawiające przemianę materii.

Przywraca równowagę metaboliczną. Jest dobrym środkiem wspomagającym przy niedoborze lipidów, zaburzeniach trawienia i absorbcji tłuszczów. Pobudza wydzielanie żółci, soków żołądka i trzustki, hamuje rozwój patogennych bakterii i grzybów.

Wiosenny, młody łopian w pierwszym roku

Z jednej strony działa oczyszczająco, odtruwa krew, nerki, wątrobę i skórę. Z drugiej ze względu na zawartość inuliny poprawia florę bakteryjną i wzmacnia struktury ścianek jelit. Idealny przy zespole nieszczelnego jelita, przekrwieniu tkanek odpowiedzialnych za odprowadzanie toksyn, prowadzących do przewlekłych stanów zapalnych. Skutkiem są zaburzenia trawienia, bóle głowy, stawów, schorzenia skórne i inne objawy „złej krwi”.

Zastosowania korzenia łopianu

Korzeń łopianu jest odżywczym, smacznym dodatkiem do zup, energetycznych rosołów, sosów, gulaszów.  Zebrane korzenie po oczyszczeniu, pokroić, ususzyć w temperaturze do 40 stopni C. Ze świeżych można zrobić pyszne, chrupiące frytki.

Odwar z korzenia łopianu
Zalewamy dwoma szklankami ciepłej wody 2 łyżki rozdrobnionego surowca i podgrzewamy do wrzenia. Powoli gotujemy pod przykryciem 5 minut. Zdejmujemy z ognia i parzymy kwadrans pod przykryciem. Po przecedzeniu pije się po 0,33 szklanki 2–3 razy dziennie. Stosuje przez okres 2 tygodni dla oczyszczenia
krwi i w dolegliwościach układu pokarmowego. Zewnętrznie do przemywań skóry i płukanek do włosów.

Herbatka wątrobowa
Mieszamy w równych proporcjach: korzeń łopianu, mniszka i dziurawca. Zalewamy 3 szklankami wody, doprowadzamy do wrzenia, podgrzewamy na
małym ogniu 2 minuty. Pije się ciepłą po trochu cały dzień. Kuracja 1 miesiąc.

Nalewka z korzenia łopianu
Świeży oczyszczony korzeń ścieramy na tarce. Zalewamy 40% alkoholu w proporcji na jedną część surowca 3 części wódki. Mieszamy, odstawiamy na miesiąc wstrząsając co kilka dni, filtrujemy. Stosuje się łyżeczkę na kieliszek wody 3 razy dziennie. Można rozcieńczoną wodą nalewkę wcierać w skórę głowy
przy łysieniu.

Regeneracja jelit

Przy zaburzeniach jelitowych zdecydowanie lepsze są wywary. Inulina rozpuszcza głównie w gorącej wodzie i jest to najlepszy sposób na ekstrakcję. Wziąć w równych częściach 40-50 gram korzenia łopianu i mniszka. Zalać 1/2 litra wody i gotować około pół godziny na wolnym ogniu do wyparowania połowy płynu.

Napój jest dosyć gorzki, można przedtem dodać odrobinę rozgrzewającego imbiru  i nawilżającej lukrecji. Poprawą smak i zrównoważą działanie energetyczne. Zarówno łopian jak i mniszek wysuszają tkanki. Herbatkę popija się łykami cały dzień. Jest znakomitym prebiotykiem. Nakarmi dobre bakterie jelitowe, wspiera mikroflorę i odporność. Przy czyrakowatości, guzach, złogach wywar warto wzbogacić hubą brzozową.

Marynowany korzeń łopianu

Świeżo wykopane korzenie starannie oczyścić, umyć, obrać ze skórki, obciąć końcówki. Oczyszczone zalać gorącą wodą, postawić na ogniu, podgotować 2-3 minuty by lekko zmiękczyć. Wyłowić łyżką cedzakową do miski, płyn zachować.

Pokroić na połówki lub ćwiartki, ustawić pionowo w słoiku. Dodać pokrojony ząbek czosnku, kawałek imbiru wielkości kciuka, pół papryczki chili. Zalać do 1/4 wysokości octem jabłkowym, resztę wodą z gotowania i sosem sojowym tamari. Opcjonalnie odrobiną wódki – Japończycy dodają sake. Zakręcić słoik, po 2 dniach korzonki będą gotowe do jedzenia. Przechowywać w lodówce.

Zakręcić szczelnie. Na tym etapie możesz przechowywać je w lodówce do momentu użycia lub umieścić je w szybkowarze lub łaźni wodnej, aby je uszczelnić i zapewnić trwałość podczas przechowywania.

Kiszone łodyżki łopianu

Młode listki umyć, odciąć same łodyżki. Zagotować pół litra wody z płaską łyżeczką soli kamiennej. Łodyżki umieścić w słoiku, dodać liść laurowy, pół ząbku czosnku, ziele angielskie, kilka ziarenek gorczycy. Zalać gorącym roztworem solnym. Słoik zakręcić 2-3 trzymać w kuchni, potem przenieść do chłodniejszego pomieszczenia. Po kilkunastu dniach, 3 tygodniach są gotowe do jedzenia.

Frytki z korzenia łopianu

Młode korzonki  wyszorować i osuszyć, pokroić w słupki. Smażyć na głębokim tłuszczu kilka minut na złotobrązowy kolor. Wyjąć łyżką cedzakową, odsączyć na papierowym ręczniku.

Doprawić solą, pieprzem, odrobiną chili lub prażonym sezamem. Podaje się z frytkami i sosami.

​