Wiele brzegów rzek i jezior ziem słowiańskich wciąż porastają olchy, w dawnych wierzeniach święte drzewa bóstw wodnych.
Tuż po ścięciu drewno olszowe przyjmuje jasnoczerwoną barwę. Tak narodziła się legenda, że w olszy ukrył się diabeł, przed stworzonym przez siebie wilkiem. Ale wilk rozszarpał piętę diabła, a spływająca krew zabarwiła drzewo na czerwono.
Olcha Olsza Alnus Mill
Olcha, olsza [ Alnus Mill] należąca do rodziny brzozowatych, występuje powszechnie w chłodnym, umiarkowanym klimacie. Jest rośliną wodolubną. Nad brzegami rzek, podmokłych, wilgotnych stanowiskach, tworzy bujne gaje zwane olszynami. Wzbogaca glebę w azot, umacnia osuwiska, odbudowuje zniszczone, podmokłe siedliska.
Wczesną wiosną rodzi kwiatostany męskie, długie czerwone, żółte słupki. Jesienią powstają żeńskie w formie ciemnopurpurowych zdrewniałych szyszek, które pozostają na gałęziach całą zimę. W Polsce występują 3 gatunki olchy: czarna, szara i zielona.
Olcha w tradycyjnym zielarstwie
Drewno olchowe było niegdyś bardzo cenione, najczęściej używano na opał. Jako, że nie gnije w wodzie, powszechnie wykorzystywano do konstrukcji mostów i wodnych budowli. Ciekawostką jest, że na palach olchowych zbudowano Wenecję.
Liście, pączki liściowe, gałązki, kwiatostany męskie i żeńskie były cenionym surowcem leczniczym oraz barwierskim do farbowania skór i tkanin. Leczono nimi choroby skórne, reumatyczne, infekcje, przewlekłe stany zapalne, dolegliwości jelit, przepukliny i zaburzenia hormonalne. Napary z pączków były popularnym remedium na zapalenie oczu, trudno gojące się rany, wypryski, łuszczycę.
Profil energetyczny
Smak cierpki, lekko słodki, gorzki aromatyczny. Chłodzi osusza. Porusza krew, limfę, napina luźne tkanki, rozprasza stagnację, usuwa oznaki nierównowagi systemowej. Niektóre gatunki mają lepkie liście o słodkim smaku, inne bardziej cierpkie.
Działanie
Przeciwzapalne, przeciwwirusowe, przeciwdrobnoustrojowe, żółciopędne, moczopędne, tonizujące, gojące, ściągające, immunostymulujące. Reguluje system hormonalny, zmniejsza przekrwienia tkanek, hamuje biegunki, uspokaja, obkurcza naczynia krwionośne.
Specyficzne wskazania
Miejscowe i ogólnoustrojowe zakażenia, stany zapalne ostre i przewlekłe. Zaburzenia układu hormonalnego, systemu odpornościowego, obrzęki węzłów chłonnych, przewlekły ból gardła, przedłużające się infekcje. Słabe trawienie tłuszczów, białek, powolne gojenie ran/urazów.
Olcha jest drzewem równowagi ognia i wody, odrodzenia i przemiany. Jako roślina nadrzeczna tak jak reguluje przepływ wód gruntowych i osusza glebę w miejscach, których rośnie, tak pomaga regulować przepływ krwi i limfy w ludzkim organizmie. Nawet jej działanie przeciwdrobnoustrojowe, jest bardziej wsparciem równowagi immunologicznej, niż zabijaniem mikrobów.
Jej zdolność odbudowy zniszczonych podmokłych siedlisk, pokazuje związek z procesami metabolicznymi organizmu. Tak jak leczy zniszczoną glebę, wspomagając równowagę mikrobiologiczną, tak wspiera wrodzony, wewnętrzny ekosystem człowieka. Poprawia procesy metaboliczne, jakość płynów, przyswajanie i usuwanie odpadów.
Zastosowania lecznicze
Olcha bardzo dobrze działa na miejscowe infekcje bakteryjne gram dodatnie i ujemne, wiele grzybów, wirusów, zakażeń jelit, dziąseł, jamy ustnej, układu moczowego, pochwy, skóry.
Nieco słabiej działa przy infekcjach dróg oddechowych. Jednak biorąc pod uwagę wpływ na system limfatyczny i odpornościowy wymiernie wspiera kuracje. Sprawdzi się w mieszankach z omanem, topolą, tymiankiem.
- Odtruwa, usuwa produkty przemiany materii, poprawia napięcie błon śluzowych. Jednocześnie zapobiega przepływowi nadmiernej ilości śluzu do żołądka, pobudza przepływ soku żołądkowego i wspomaga trawienie.
- Leczy owrzodzenia jamie ustnej, przewodu pokarmowego i skóry.
- Działa przeciw grypie, niektórym wirusom przeziębieniowym, zapaleń wątroby i opryszczce.
- Wspiera wątrobę. Stymuluje rozkład produktów przemiany materii i produkcję żółci. Nalewka z gałązek lub kory olchy poprawia trawienie, po tłustym, ciężkim posiłku zdejmuje „kamień” z żołądka. Można mieszać z gorzkimi, aromatycznymi ziołami. Sprawdza się w zakażeniach gronkowcem, przy owrzodzeniach na skórze, infekcjach pochwy i dróg moczowych. Podana wystarczająco szybko może zatrzymać sepsę.
- Przynosi ulgę w bólu głowy, zębów, dziąseł, nerwobólach, napięciach mięśni
- Reguluje gospodarkę hormonalną, obniża poziom prolaktyny
Olcha przepisy lecznicze
Wiosenne pączki i bazie można zjadać na surowo, dodawać do potraw i naparów, regulują gospodarkę hormonalną, obniżają poziom prolaktyny. Zewnętrznie można wykorzystać do przemywania podrażnień oczu, skóry, trądziku,
Napar z pączków lub baziek olchy
2 łyżki rozdrobnionego surowca zalać szklanką wrzątku. Odstawić na pół godziny i przecedzić. Stosuje się łyżkę 3-4 razy dziennie na pełny żołądek.
Stosuje się w zaburzeniach układu moczowego, obrzękach, kamicy żółciowej, moczowej, skąpomoczu.
Wywar z kory olchy, gałązek
Korę najlepiej pozyskać z młodych gałązek. Jest mniej cierpka, bardziej słodsza, aromatyczna.
2 łyżki rozdrobnionego surowca zalać 300 ml wrzątku. Gotować na wolnym ogniu 20 minut. Odstawić na 4 godziny. Stosuje się 10 ml na pusty żołądek. Hamuje biegunki, pomaga w zaburzeniach trawienia.
Nalewka
Można użyć korę, wiosenne pędy, pączki. 100 g rozdrobnionego surowca zalać 500 ml dobrej jakości wódki. Odstawić na 3-4 tygodnie w ciemne miejsce i przefiltrować.
Stosuje się 25-40 kropli 3 razy dziennie. Pomaga na przeziębienia, grypę, stany zapalne, schorzenia jelit.
Zaburzenia żołądkowe
W uczuciu ciężkości, bólach nadbrzusza dobrze robi napar z pąków i kwiatostanów.
5 g surowca zalać 200 ml wrzątku, odstawić na 3 godziny i przecedzić. Pije się 50 ml dziennie do uzyskania poprawy.
Niestrawność
100 g surowca zalać 500 ml wrzątku. Gotować na wolnym ogniu kwadrans. Odstawić na 3 godziny i odcedzić. Pije się 100 ml 2 razy dziennie w niestrawności, można stosować przy czerwonce, malarii, biegunkach, przeziębieniach, artretyzmie.
Przewlekłe zapalenie jelita grubego
100 g kwiatostanów męskich i żeńskich zalać 500 ml wódki. Odstawić w ciemne miejsce na 5 dni, codziennie wstrząsając i przefiltrować. Stosuje się 25 kropli 3 razy dziennie rozcieńczone w wodzie.