Pięciornik kurze ziele na stany zapalne i problemy jelitowe

Pięciornik kurze ziele [Potentilla erecta] występuje pospolicie w lasach, zaroślach, na łąkach i torfowiskach.

Pierwszy człon nazwy botanicznej wywodzi się od łacińskiego „potentia”, co oznacza moc, siłę. Świadczy, że w przeszłości roślina była bardzo ceniona. Polskie nazwy zwyczajowe kurze ziele, kurzyślad nawiązują do charakterystycznego wyglądu liści, kojarzonego z kurzymi stopkami.

Jest niewielką rośliną o wysokości 10-30 cm. Owłosione, widlasto rozgałęzione łodygi wznoszą się lub pokładają.  Liście jajowate, ząbkowane wyrastają wczesną wiosną. Zwykle podczas kwitnienia obumierają.

Pięciornik kurze ziele kwitnie od maja do lipca, wytwarzają żółte kwiaty, każdy z czerwoną plamką. Surowcem zielarskim jest ziele zbierane w czasie kwitnienia i ciemnobrązowe kłącze pozyskiwane jesienią. Po odrzuceniu łodyg i drobnych korzonków, kłącza myje się twardą szczotką. Kroi na kawałki i suszy w temperaturze do 50°C.

Kurze ziele tradycyjnym zielarstwie

Pięciornik kurze ziele był niezmiernie ceniony w starożytności. Przypisywano mu niemal magiczne działanie, jako lekarstwo na wszelkiego rodzaju choroby powodujące ból.  W późnym średniowieczu uznawano za antidotum na trucizny,  skuteczny środek na zarazy, czerwonkę, gruźlicę i dur brzuszny.

Dioskurydes odwar z kłącza zewnętrznie zalecał do przemywania owrzodzeń i ropnych wyprysków. Wewnętrznie:  „Gotuj wywar z korzenia, aż zostanie jedna trzecia płynu, a pomoże przy  biegunce, czerwonce, bólach stawów i bioder”.

Parkinson zanotował: na plucie z gorąca, humory choleryczne, utratę apetytu, wzdęcia lub chęć wymiotowania: weź sproszkowane kłącze zmieszane z białkiem kurzym , ugotuj na patelni z terakoty albo cegle.

Francuski botanik Jacques Daléchamps podaje przepis:

Weź sproszkowany korzeń i tą samą ilość płatków owsianych. Wymieszaj z połową białka jajka i gałki muszkatołowej, aż powstanie ciasto. Uformuj małe kulki, ugotuj. Przyjmuj jedną dziennie na choleryczne beknięcia, liczne wymioty z odrazą w żołądku.

Stare zielniki wzmiankują: kurze ziele jest dobre na melancholię i cholerę, leczy zatorowość płuc i wątroby. Sok z liścia i pod każdą postacią leczy żółtaczkę. Kłącze dobre dla drażliwych choleryków z powodu przegrzania śledziony i „wszystkich płynach” z których głównym jest biegunka, z krwią w stolcu lub bez.

Profil energetyczny
Smak: Gorzki, bardzo cierpki
Energetyka: Chłodzi, osusza,
Tkanki: Płuca, żołądek, wątroba, krew
Działanie: Usuwa wilgoć, ciepło i trucizny, hamuje utratę płynów, krwawienia, biegunki

„Liść gotowany w winie lub soku, prowokuje pot, wypędza jad z serca i zarazę z ciała”.  Pięciornik kurze ziele ma gorzkawy, mocno cierpki ściągający smak. Działa podobnie do pięciornika gęsiego, ale silniej.  Skuteczny na gorączkę, dolegliwości układu moczowego, zatrucia pokarmowe i skażenia ołowiem.

Przydatny przy naprzemiennych zaparciach i biegunkach.  Łagodzi zapalenie żołądka, wrzody trawienne, objawy wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Zewnętrznie leczy stany zapalne i owrzodzenia  jamy ustnej, obrzęk tylnej części gardła, zapalenie migdałków, krtani, strun głosowych i krwawiące dziąsła. W kąpielach,  nasiadówkach pomaga na hemoroidy, a w okładach na gorące, ropiejące zmiany skórne.

Co mówi nauka

Pięciornik kurze ziele jest bogaty w związki mineralne, w barwniki – czerwień tormentiolową, glikozydy, związki żywicowe, gumy, saponiny, kwas elagowy, chinowy. Czerwony sok, który pojawia się po przecięciu kłącza zawiera ogromną ilość garbników. [1]

Działanie: rozkurczowe, ściągające, przeciwzapalne, przeciwwirusowe, bakteriostatyczne, przeciwdrobnoustrojowe, odtruwające, przeciwkrwotoczne, przeciwbiegunkowe. Zastosowania:

• Biegunki na skutek zatruć i nerwowe, owrzodzenia, śluz w jelitach,
• Krwawienia z jelit, guzki krwawnicze, żylaki odbytu, owrzodzenia, rany trudno gojące,
• Zapalenie jamy ustnej, gardła, dziąseł,  opryszczka, świąd, nadmierna potliwość,

Pięciornik kurze ziele przepisy

Odwar
1-3 łyżki rozdrobnionego kłącza zalać 1/2 litra ciepłej wody. Gotować pod przykryciem 5 minut i odstawić do zaparzenia na kwadrans. Pije się od 1/4 do pół szklanki 2-3 razy dziennie między posiłkami w stanach zapalnych żołądka i jelit, biegunkach, krwawieniach, owrzodzeniach. Wywar gotowany 15 minut stosuje się do płukania jamy ustnej, gardła, nasiadówek, kąpieli i okładów. W przewlekłych biegunkach można podawać 3 razy dziennie pół grama sproszkowanego kłącza.

Nalewka
50 gram rozdrobnionych kłączy pięciornika kurze ziele zalać 1/2 litra ciepłej wódki. Macerować 2 tygodnie często wstrząsając. Przecedzić i przelać do butelki z ciemnego szkła, przechowywać w lodówce. Stosuje się łyżkę rozcieńczoną w wodzie w dolegliwościach trawiennych, biegunkach, krwawieniach. Tak samo robi się nalewkę z całej rośliny – kłącza i części naziemnych. Zastosowania: biegunki, krwawienia, krwotok maciczny, rzeżączka, zapalenie jąder, jelita grubego.

Maść
120 g wazeliny podgrzać w kąpieli wodnej, dolać po 30 ml nalewki z kurzego ziela i gliceryny spożywczej, mieszać do całkowitego połączenia składników i odstawić do stężenia. Wyciąga ropę, pomaga na trądzik, wypryski, wrzody, czyraki.

Napar z ziela
Świeże części naziemne stosowano w dolegliwościach wątroby i zaburzenia trawienia. Łyżkę ziela razem z kwiatem rumianku, zalać szklanką gorącej wody. Podgrzewać bez gotowania pół godziny. Stosuje się 3-5 razy dziennie pół szklanki.