Lnianka siewna i olej rydzowy – zalety i zastosowanie prastarej rośliny

Lnianka siewna [Camelina sativa] należy do najstarszych uprawnych roślin oleistych, w Europie znana była już w Epoce Brązu.  Spokrewnioną z rzepakiem roślinę uprawiano nad Morzem Śródziemnym zanim zapanowały tam oliwki.

W Polsce znana była już w okresie kultury łużyckiej. O jej wiekowym użytkowaniu świadczy bogate nazewnictwo: lnianka, rydzyk, lnicznik, lennica, ryżyk, rydz.

Lepszy rydz niż nic

To popularne przysłowie nie dotyczy grzybów, a oleju rydzowego tłoczonego na zimno z lnianki. Na polskich ziemiach olej rydzowy był często ostatnią dostępną omastą na przednówku.  Używano go w dworach i chłopskich chatach. Jeszcze w latach 50-tych XX wieku olej rydzowy sprzedawano w sklepach. Później wyparły go z handlu bardziej opłacalne dla przemysłu oleje rzepakowy i słonecznikowy.

Lnianka siewna – lnicznik

Lnianka jest jednoroczną lub ozimą rośliną z rodziny Brassicacea. Dorasta do metra wysokości, na sztywnej rozgałęzionej łodydze w sierpniu pojawiają się żółto-białe kwiaty. Owocem jest
gruszkowata łuszczynka, zawierająca od 8 do 10 rdzawo-żółtych, bardzo drobnych nasion.

Lnianka przewyższa inne rośliny swoim cennym składem.  Jej nasiona zawierają około 35% tłuszczu, witaminy z grupy B, A, E, lecytynę, mikro i makroelementy. Olej rydzowy zawiera aż 54% kwasu alfa-linolowego i inne wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Stanowią one 90% oleju i występują w idealnej proporcji 3:1 omega-3 do omega-6. Wysokie stężenie witaminy E chroni je przed utlenianiem. Karotenom olej rydzowy zawdzięcza swój rudy kolor.

Nasiona lnianki można stosować tak samo jak len.  Lniankę można uprawiać na słabych, piaszczystych, zdegradowanych glebach, na których inne gatunki oleiste zawodzą. Ma duże zdolności adaptacyjne, jest odporna na przymrozki. Nie ma poważniejszych chorób i szkodników.  Nie wymaga herbicydów i chemicznych środków ochrony roślin jak rzepak.

Olej rydzowy właściwości

Olej rydzowy ma oryginalny smak i specyficzny lekko korzenny, cebulowo gorczycowy aromat. Jego zaletą jest jego trwałość. Znacznie dłużej może być przechowywany niż inne tłoczone na zimno oleje roślinne. Obecnie olej z lnianki jest wytwarzany na niewielką skalę w niedużych olejarniach. Można go samemu wytłaczać z nasion.

Jest znakomitym dodatkiem do sałatek, zup, kasz, twarogów, śledzi, pieczywa, makaronów, ziemniaków. Łyżeczka oleju rydzowego pokrywa dzienne zapotrzebowanie  na niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe.

Olej z lnianki dawniej stosowano na odporność, poprawę krążenia i środek przeciwbólowy. Zmniejsza stany zapalne stawów, działa korzystnie na wzrok, system nerwówy i mózg. Jest zdecydowanie bezpieczniejszy niż popularne oleje roślinne powodujące stany zapalne. Jest odporny na utlenianie i ma wysoką temperaturę dymienia. Można go dodawać do kramy dla psów.

Zewnętrznie wcierany w skórę

• działa rozgrzewająco, kojąco, przeciwbólowo, poprawia krążenie
• regeneruje, nawilża i odmładza skórę,
• poprawia jej napięcie, wygładza
• redukuje stany zapalne, zaczerwieniania
• wcierany we włosy redukuje łupież, nawilża i nadaje włosom miękkość
• można stosować jako dodatek do kremów, maści, maseczek, balsamów

Stosowany wewnętrznie i miejscowo zmniejsza zapalenie stawów, obrzęki i ból. Przed masażem do oleju rydzowego dodajemy 2-3 krople olejku z rozmarynu.