Gojnik [sideritis] zwany górską herbatą, napojem pasterzy jest od wieków znany na kontynencie europejskim. Ziele od wieków stosowano dla wzmocnienia odporności i układu oddechowego oraz przeciw infekcjom, w celu redukowania stanów lękowych i pomocy w zasypianiu.
Gojnik w tradycyjnej medycynie
W starożytności gojnik stosowano powszechnie do leczenia ran odnoszonych podczas bitew wojennych. Stąd wywodząca się z greki nazwa botaniczna, siderits oznacza żelazo. Roślina pomagała regenerować zranione tkanki, dodawała sił, energii, „przywracała do życia”.
Gojnik dziko rośnie w górskich suchych, skalistych terenach. Nie potrzebuje zbytnio wody ani pielęgnacji by przetrwać. Ma ogromne siły witalne, które przekazuje człowiekowi.
Hipokrates wychwalał jego zalety dla zdrowia układu oddechowego i oporności. Do dziś greccy górale parzą w miesiącach zimowych herbatki z gojnika, by wzmocnić ciało, leczyć przeziębienie i grypę.
Orzeźwiający, słodkawy smak z lekkim cytrynowym akcentem, doskonale smakuje na ciepło lub na zimno, dobrze się komponuje z odrobiną miodu. Surowcem leczniczym jest ziele, części naziemne.
Profil energetyczny
Smak: Aromatyczny, lekko słodki, ostry, umiarkowanie rozgrzewa, lekko osusza
Działanie: Rozpraszające wilgoć, flegmę, rozluźniające, otwierające blokady, uspokajające. Oddziałuje na płuca, drogi oddechowe, system odpornościowych, układ krwionośny, nerwowy, mięśniowo szkieletowy, sercowo naczyniowy, żołądek, przewód pokarmowy
Dynamika humoralna:
- Typ sangwistyczny – rozszerza naczynia krwionośne, poprawia krążenie krwi, funkcjonowanie układu odpornościowego
- Flegmatyczny – działa przeciwhistaminowo, obkurczająco, poprawia metabolizm płynów
- Choleryczny – przeciwutleniające i przeciwzapalne działanie
- Melancholijny – łagodny środek uspokajający, relaksujący
Herbata górska z dzikiego gojnika macedońskiego [Sideritis scardica] i drobnokwiatowego [Sideritis montana] ma kwiatowy, lekko słodki ziemisty smak.
Przypomina mieszankę mięty, rumianku i cytrusów. Zawiera duże ilości olejków eterycznych, poprawia siły obronne organizmu, wspomaga leczenie zapaleń oskrzeli, zatok, kaszlu, infekcji dróg oddechowych. Poprawia nastrój i relaksuje.
Gojnik we współczesnej medycynie
Poza szeroką gamą olejków eterycznych zawiera flawonoidy, luteinę, kwercetynę, fenole, fitosterole, saponiny i kwas kawowy. Jest adaptogenem, ma działanie:
- przeciwhistaminowe, immunomodulujące,
- przeciwzapalne, przeciwutleniające, [1] przeciwtoksyczne ,
- przeciwgrzybicze, przeciwdrobnoustrojowe, przeciwreumatyczne,
- napotne, wykrztuśne
- zmniejszające przekrwienie tkanek, rozszerzające naczynia krwionośne
- uspokajające, trawienne, tonizujące, wzmacniające
Stosuje się w zakażeniach dróg oddechowych, zaburzeniach układu trawiennego, dróg moczowych, anemii, grzybicy, wrzodach żołądka, rozluźnieniu tkanek, osłabieniu odporności, problemach z krążeniem i wysokim ciśnieniem krwi. Gojnik pomaga wyjść z depresji i łagodzi choroby neurodegeneracyjne wieku starczego. We wczesnym stadium cofa objawy Alzheimera.
Gojnik lecznicze zastosowania
Herbatka z gojnika
Łyżeczkę ziela gojnika zaparza się pod przykryciem w 200 ml 10 minut. Parzy się pojedynczo, lub z innymi ziołami, najczęściej z szałwią, dziewanną dosładzając miodem.
Herbatka z gojnika tonizuje, wzmacnia organizm. Stosuje się przy grypie, infekcjach wirusowych, z dreszczami, bólami mięśni, stawów. Poprawia odporność, korzystnie wpływa na żołądek, trawienie, układ krążenia, nerwowy i oddechowy.
Nalewki z ziela przyjmuje się w standardowych dawkach. Zioło można dodawać jako przyprawę do zup, gulaszów, nadaje aromatyczny smak.