Szczawik zajęczy – właściwości, zastosowanie i przepisy

Szczawik zajęczy [Oxalis acetosella L.] występuje powszechnie w całej Europie. Z pewnością każdy zna ze spacerów po lesie dziką roślinkę z kwadratowymi listkami podobną do koniczyny. To właśnie szczawik zajęczy. Lubi zacienione miejsca, rośnie w skupiskach tworząc dywany jasnozielonych liści. Kwitnie od Wielkanocy do Pięćdziesiątnicy dlatego w niektórych krajach roślinę nazywa się alleluja. Obydwa człony nazwy botanicznej odnoszą się do kwaśnego smaku. Oxalis pochodzi z greki oznacza kwaśny, łacińskie acetosella – sole kwasu octowego.

Wydawałoby się, że roślinka nie jest warta uwagi, ale przydaje się do celów kulinarnych i leczniczych. Szczawik zajęczy jest praktycznie bez zapachu, ale ma bardzo charakterystyczny, niepowtarzalny kwaśny smak.  Podobny do limonki, lekko korzenny ale nie gorzki. Świeże listki można jeść prosto z krzaka, znakomicie gaszą pragnienie.  Zawiera bardzo dużo witaminy C,  witaminy z grupy B i dobrze przyswajalny wapń.

Szczawik zajęczy właściwości lecznicze

Szczawik zajęczy leczy szkorbut, ma działanie moczopędne, chłodzące – przydatne w stanach gorączkowych. W medycynie ludowej stosowany jest w schorzeniach układu moczowego i leczeniu krwotoków. Nie powinny używać osoby z kamicą nerkową czy cierpiące na podagrę ze względu na zawartość szczawianów.  Pomaga przy niestrawności i zatruciach. Oczyszcza krew lepiej niż pokrzywa. Pomaga przy żółtaczce, wymiotach, stanach zapalnych nerek i pęcherza, zapaleniu dziąseł, pleśniawkach oraz robaczycy przewodu pokarmowego. Są doniesienia że pomaga w chorobie nowotworowej.

Jak stosować szczawik zajęczy

Ziele pobudza trawienie i wydzielanie śliny, zjedzenie kilku świeżych listków likwiduje zgagę, oczyszcza wątrobę . Wystarczy jeść przez kilka dni szczawik z oliwą z oliwek. Zastosowanie mają tylko świeże liście, nie suszy się ich. Likwidują zgagę, lekkie zaburzenia czynności wątroby i zaburzenia trawienia. Przy tych dolegliwościach zaleca się picie dziennie dwóch szklanek ochłodzonej herbatki. Przy żółtaczce, zapaleniu nerek, wykwitach skórnych i pasożytach pije się tyle samo herbatki ale ciepłej.

W lecznictwie ludowym świeżo wyciśnięty sok polecany jest w początkowych stadiach raka żołądka, przy rakowatych wrzodach zewnętrznych i wewnętrznych oraz guzach. Sok wyciska się w sokowirówce. Co godzinę pije się trzy do pięciu kropli soku z wodą lub herbatką ziołową. Zewnętrzne rakowate wrzody smaruje się świeżym sokiem.W chorobie Parkinsona zażywa się po 3-5  kropli soku w herbatce z krwawnika. Sok stosuje się zewnętrznie do nacierania. Należy ściśle przestrzegać rozcieńczania.  M.Treben

Sok z liści szczawiku po gotowaniu, zmienia kolor na czerwony. Leczy rany, oczyszcza krew i może być stosowany jako płyn do płukania jamy ustnej i gardła. Pomaga w owrzodzeniach, siniakach i obrzękach.  Działa lepiej niż  sól Epsom.
Szczawik zajęczy można dodawać do smaku sałatek, zup czy twarożków. Świetnie smakuje dodany do farszu pieczonych ryb.

Przepisy  szczawik zajęczy 

Herbatka lecznicza ze szczawiku
Zaparzyć w szklance wrzątku łyżkę świeżego szczawiku. Stosować przed snem.

Zupa ze szczawiku zajęczego
Szklanka liści szczawiku
Drobno posiekana dymka wraz z cebulką
3, 4 pomidory gruntowe
2 litry wody
sól i świeżo zmielony czarny pieprz
śmietana
Lekko podsmażyć cebulę wraz z dymką, dolać wodę  i gotować przez 10 minut, dodać szczawik, pomidory, przyprawić. Po lekkim schłodzeniu zabielić śmietaną. Wstawić do lodówki. Podawać jako chłodnik ze świeżym chlebem.

Lemoniada
Zagotować świeże zioła w wodzie, schłodzić lodem, osłodzić do smaku miodem.  Doskonale gasi pragnienie.

Pesto 
3 ząbki czosnku, co najmniej ½ szklanki ziela, ½ łyżeczki dobrej soli i łyżka oliwy z oliwek. Zblendować a otrzymamy o wyjątkowym smaku i walorach zdrowotnych znakomity dodatek do makaronu, kanapek i sałatek.

Przepisy dr. Różanskiego

Sposoby podawania: świeże ziele szarpane, nalewka na świeżym rozdrobnionym zielu (1:5, na wódce), macerat ze świeżego ziela (wytrawianie rozdrobnionego ziela wodą przegotowaną lub zdrojową przez 4-6 godzin). Nalewka pobudza krążenie krwi wieńcowe i może wpływać wzmacniająco na siłę skurczu mięśnia sercowego. Może zapobiegać kołataniu serca (5-10 ml nalewki 1-2 razy dziennie).

Na zimę ziele zmielić na papkę i zamrozić. Mielić w blenderach bez aluminium. Sok-macerat z ziela zamrozić w kostki lodowe. Spożywać jako źródło kwasów karboksylowych – znanych z cyklu Krebsa, witaminy C, soli potasowych i żelaza, flawonów, chlorofilu.

Szczawik roztarty z olejem lnianym/tranem ładnie przyspiesza gojenie ran i owrzodzeń.