Szczawik zajęczy smakowity dodatek w kuchni, suplement i lekarstwo
Szczawik zajęczy [Oxalis acetosella L.] z rodziny szczawikowatych, jest jednym z pierwszych zwiastunów wiosny.
Zaraz jak stopnieją śniegi, na dnie cienistego lasu można spotkać niewielką roślinkę z listkami podobnymi do koniczyny. To występujący powszechnie w całej Europie szczawik zajęczy.
Dawniej wierzono, że ziele jest przysmakiem zajęcy, stąd ludowe nazwy szczawik bądź kapusta zajęcza. Obydwa człony nazwy botanicznej odnoszą się do kwaśnego smaku. Oxalis z greki oznacza kwaśny, łacińskie acetosella – sole kwasu octowego. W regionach, gdzie szczawik kwitnie od Wielkanocy do Pięćdziesiątnicy nosi miano „alleluja”.
Szczawik zajęczy
Podczas leśnych spacerów, z pewnością każdy natknął się niewysoką 12-15 cm roślinkę z liśćmi podobnymi do koniczyny. Są one złożone z trzech odwrotnie sercowatych listków. Wczesną wiosną pojawiają się białe lub różowe kwiaty, o delikatnym fioletowym żyłkowaniu.
Latem roślina wytwarza także inne, niepozorne kwiaty klejstogamiczne, które umożliwiają samozapłodnienie. Są one ukryte wśród liści i nigdy się nie otwierają.
Szczawik zajęczy lubi zacienione miejsca, rośnie w skupiskach tworząc dywany jasnozielonych liści. W słoneczną pogodę listki radośnie się prężą. Pod wieczór, lub gdy zbliża się deszcz zamykają się i opadają w dół.
Ziele szczawiku ma bardzo charakterystyczny, niepowtarzalny smak. Kwaśny, trochę jak limonka z korzenną nutką, ale bez goryczki. Listki można jeść prosto z krzaka, wspaniale gaszą pragnienie.
W tradycyjnym zielarstwie
Jak wszystkie rośliny z rodziny szczawikowatych, szczawik zajęczy stosowano do oczyszczania krwi, w leczeniu szkorbutu, gorączki, infekcji dróg moczowych, owrzodzeń jamy ustnej, bólu gardła.
Roślina ta mająca przyjemny kwasek, nie tylko do stołu używaną być może, ale oraz jako lekarstwo w malignie i w szkorbucie. Utartymi listkami lub solą tej rośliny można wywabić z płócien plamy z atramentu.
Historyja Naturalna Podług Zygmunta Kaspra Fischera, 1861r.
Profil energetyczny
Smak: kwaśny, cierpki
Energetyka: chłodzi, nawilża
Tkanki: żołądek, pęcherz, płuca
Działanie: usuwa patologiczne gorąco, przekrwienie tkanek, poprawia krążenie energii Yin w żołądku, hamuje krwawienie
Szczawik zajęczy pomaga w stanach gorączkowych, chłodzi i gasi pragnienie. Wzmacnia słaby żołądek i układ pokarmowy, łagodzi nudności, pobudza apetyt.
Tradycyjna medycyna chińska stosuje przy opryszczce, bólach głowy, zapaleniu zatok, przekrwieniu dróg oddechowych. W biegunkach, czerwonce, żółtaczce, krwawieniom z przewodu pokarmowego.
Szczawik zajęczy lecznicze działanie
Wszystkie części rośliny: liście, kwiaty, owoce i cebulki są jadalnym surowcem zielarskim. Mają działanie chłodzące, przeciwzapalne, przeciwgorączkowe, moczopędne, przeciwszkorbutowe, silnie antyoksydacyjne [1].
Wywary i przetwory ze szczawiku odtruwają, hamują krwotoki i łagodzą stany zapalne dróg moczowych. Odtruwają, oczyszczają krew lepiej niż pokrzywa. Są doniesienia, że pomaga w chorobie nowotworowej [2]. Szczawik zajęczy stosuje się:
- W schorzeniach układu moczowego, stanach zapalnych nerek, pęcherza.
- Robaczycy przewodu pokarmowego.
- Owrzodzeniu jamy ustnej, zapaleniu dziąseł, pleśniawkach.
- Leczeniu szkorbutu, infekcji z gorączką, kaszlu, bólu gardła
- W niestrawności, wymiotach i zatruciach.
- Kuracjach oczyszczających.
- Pomocniczo w leczeniu żółtaczki, obrzęków.
Zawiera szczawiany, niewskazany przy kamicy nerkowej, podagrze
Zastosowania szczawiku zajęczego
Użyteczne jest świeże ziele. Listki nie nadają się do suszenia, zmielone na papkę można mrozić.
- Zjedzenie kilku świeżych listków pobudza trawienie, wydzielanie śliny, likwiduje zgagę i oczyszcza wątrobę. Można zrobić sobie kilkudniową kurację sałatką z porwanych listków plus oliwa z oliwek.
- W dolegliwościach trawiennych, niestrawności, refluksie, lekkich zaburzeniach czynności wątroby zaleca się picie dziennie dwóch szklanek schłodzonej herbatki.
- W żółtaczce, zapaleniu nerek, wykwitach skórnych i pasożytach pije się dwie szklanki herbatki, ale ciepłej.
- Świeżo wyciśnięty sok polecany jest w początkowych stadiach raka żołądka, guzach, rakowatych wrzodach zewnętrznych i wewnętrznych. Sok wyciska się w sokowirówce, pije co godzinę trzy do pięciu kropli soku z wodą lub herbatką ziołową. [M.Treben]
- Zewnętrzne rakowate wrzody smaruje się świeżym sokiem. [M.Treben]
- W chorobie Parkinsona zażywa się po 3-5 kropli soku w herbatce z krwawnika. Sok stosuje się zewnętrznie do nacierania. Należy ściśle przestrzegać rozcieńczania. [M.Treben]
Sok z liści szczawiku zajęczego po zagotowaniu zmienia kolor na czerwony.
- Leczy rany i oczyszcza krew
- Stosuje się jako płyn do płukania jamy ustnej i gardła.
- Pomaga w leczeniu owrzodzeń skórnych.
- Bardzo skuteczny przy siniakach, obrzękach
- Roztarty z olejem lnianym/tranem ładnie przyspiesza gojenie ran i owrzodzeń.
Szczawik zajęczy przepisy
Jadalne listki można wykorzystać w kuchni. Wzbogacą smak wiosennych sałatek, zup, twarożków, masła. Świetnie smakują jako dodatek do farszu pieczonych ryb, jajecznicy, jajek na twardo. Podobnie jak świeży szczaw najlepiej smakuje z dziczyzną i rybami. Dawniej listki służyły do aromatyzowania potrawy, lemoniady i orzeźwiających napojów.
Lecznicza herbatka
Łyżkę świeżych listków zaparzamy w szklance wrzątku. Pije się przed snem.
Lemoniada
Gotujemy świeże listki w wodzie. Schładzamy lodem. Dosładzamy do smaku miodem. Doskonale orzeźwia, gasi pragnienie i uzupełnia witaminę C.
Wiosenna zupa ze szczawiku zajęczego
Szklanka świeżych listków szczawiku • drobno posiekana dymka wraz z cebulką • 1-3 pomidory gruntowe • 2 litry wody • sól i świeżo zmielony czarny pieprz • śmietana
Cebulę z dymką lekko podsmażamy. Dolewamy wodę, gotujemy 10 minut. Dodajemy szczawik, pomidory i przyprawy. Po lekkim schłodzeniu zabielamy śmietaną. Wstawiamy do lodówki. Podaje się jako chłodnik ze świeżym chlebem.
Pasta – smarowidło do pieczywa
• 2 garści świeżych liści szczawiku. Można po połowie wymieszać z rukolą lub rukwią wodą • 80 g serka śmietankowego bądź zmiksowanego twarożku • parę kropli mleka • Szczypta soli i pieprzu. Umyte, wysuszone zioła rwiemy na duże kawałki. Mieszamy z serkiem i solą. By uzyskać kremową miękkość dodajemy trochę mleka.
Pesto ze szczawiku
3 ząbki czosnku • ponad pół szklanki świeżych listków • ½ łyżeczki soli kamiennej • łyżka oliwy z oliwek. Blendujemy składniki na gładką konsystencję. Pesto ma wyjątkowy smak i walory zdrowotne. Znakomity dodatek do makaronu, kanapek i sałatek.
Sposoby podawania wg dr. Różańskiego
- Świeże ziele szarpane
- Nalewka na świeżym rozdrobnionym zielu (1:5 na wódce)
- Macerat ze świeżego ziela (wytrawianie rozdrobnionego wodą przegotowaną lub zdrojową przez 4-6 godzin).
- Nalewka pobudza krążenie krwi wieńcowe (5-10 ml nalewki 1-2 razy dziennie). Może wpływać wzmacniająco na siłę skurczu mięśnia sercowego i zapobiegać
ludzie kochani może ja jestem nie z tej epoki co to jest „dymka wraz z cebulą” ???? Dymka przecie to cebula? O co tu chodzi: 1 cały dymka wraz z cebulą drobno posiekana
3 lub pomidory gruntowe
jakie trzy lub pomidory ????