Szczawik zajęczy – właściwości, zastosowania i przepisy
Szczawik zajęczy [Oxalis acetosella L.] występuje powszechnie w całej Europie.
Każdy z nas spotkał spacerując w lesie niewielką roślinkę przypominającą koniczynę z listkami w kształcie serca. To szczawik zajęczy – jeden ze zwiastunów wiosny. Dawniej wierzono, że jest przysmakiem zajęcy jako że to jedna z pierwszych roślin zielnych zdobiących pozimowe runo.
Szczawik zajęczy
Listki szczawiku mają bardzo charakterystyczny, niepowtarzalny smak. Kwaśny, przypominający limonkę z korzenną nutką bez goryczki. Świeże listki można jeść prosto z krzaka, znakomicie gaszą pragnienie.
Szczawik zajęczy należy do rodziny szczawikowatych. Jest niedużą rośliną wyrastającą do 12-15 cm. Lubi zacienione miejsca, rośnie w skupiskach tworząc dywany jasnozielonych liści. Wczesną wiosną pojawiają się delikatne białe kwiaty. W niektórych krajach, gdzie kwitnie od Wielkanocy do Pięćdziesiątnicy szczawik nazywany jest „alleluja”
Obydwa człony nazwy botanicznej odnoszą się do kwaśnego smaku. Oxalis pochodzi z greki oznacza kwaśny, łacińskie acetosella – sole kwasu octowego.
Wydawać by się mogło, że roślinka nie jest warta uwagi, ale jest przydatna do celów kulinarnych i leczniczych. Zawiera ogromne ilości witaminy C, z grupy B, żelazo, chlorofil, dobrze przyswajalny wapń, cenne kwasy: szczawiowy, fumarowy, bursztynowy i cytrynowy.
Szczawik zajęczy właściwości
Szczawik zajęczy ma działanie moczopędne i chłodzące – przydatne w stanach gorączkowych. W medycynie ludowej stosowany jest
- w schorzeniach układu moczowego, krwotokach
- stanach zapalnych nerek i pęcherza
- leczeniu szkorbutu
- przy niestrawności, wymiotach i zatruciach
- odtruwaniu – oczyszcza krew lepiej niż pokrzywa.
- pomocniczo w leczeniu żółtaczki,
- przy robaczycy przewodu pokarmowego
- szczawik leczy szkorbut
- pleśniawki i zapalenie dziąseł
- ma działanie antyoksydacyjne [1]
- są doniesienia, że pomaga przy chorobie nowotworowej [2]
Uwaga:
Ze względu na zawartość szczawianów niewskazany u osób z kamicą nerkową i podagrą.
Szczawik zajęczy zastosowania
Zastosowanie mają tylko świeże listki, nie suszy się ich. Zmielone na papkę można mrozić.
- Szczawik zajęczy pobudza trawienie i wydzielanie śliny.
Spożycie kilku świeżych listków likwiduje zgagę i oczyszcza wątrobę. Wystarczy z kilka dni zjadać szczawik z oliwą z oliwek.
- Likwiduje zgagę, niestrawność i lekkie zaburzenia czynności wątroby
Przy tych dolegliwościach zaleca się picie dziennie dwóch szklanek schłodzonej herbatki.
- Przy żółtaczce, zapaleniu nerek, wykwitach skórnych i pasożytach
Pije się tyle samo herbatki ale ciepłej.
W lecznictwie ludowym świeżo wyciśnięty sok polecany jest w początkowych stadiach raka żołądka, rakowatych wrzodach zewnętrznych, wewnętrznych i guzach. Sok wyciska się w sokowirówce. Co godzinę pije się trzy do pięciu kropli soku z wodą lub herbatką ziołową. Zewnętrzne rakowate wrzody smaruje się świeżym sokiem.W chorobie Parkinsona zażywa się po 3-5 kropli soku w herbatce z krwawnika. Sok stosuje się zewnętrznie do nacierania. Należy ściśle przestrzegać rozcieńczania. M.Treben
Sok z liści szczawiku zajęczego zagotowany zmienia kolor na czerwony.
- Leczy rany i oczyszcza krew
- Można stosować jako płyn do płukania jamy ustnej i gardła.
- Pomaga w leczeniu owrzodzeń skórnych
- Przy siniakach i obrzękach działa skuteczniej niż sól Epsom.
- Roztarty z olejem lnianym/tranem ładnie przyspiesza gojenie ran i owrzodzeń.
Szczawik zajęczy przepisy
Szczawikiem zajęczym dawniej aromatyzowano potrawy, lemoniady i orzeźwiające napoje. Wzbogaca smak sałatek, zup, twarożków, masła. Świetnie smakuje dodany do farszu pieczonych ryb, jajecznicy, jajek na twardo.
Herbatka lecznicza ze szczawiku
Łyżkę świeżych listków zaparzamy w szklance wrzątku.
Pijemy przed snem.
Zupa ze szczawiku zajęczego
- Szklanka świeżych listków szczawiku
- Drobno posiekana dymka wraz z cebulką
- 1-3 pomidory gruntowe
- 2 litry wody
- sól i świeżo zmielony czarny pieprz
- śmietana
Cebulę wraz z dymko lekko podsmażamy
Dolewamy wodę, gotujemy 10 minut
Dodajemy szczawik, pomidory i przyprawy
Po lekkim schłodzeniu zabielamy śmietaną.
Wstawić do lodówki.
Podajemy jako chłodnik ze świeżym chlebem.
Pasta – smarowidło do pieczywa
- 2 garści świeżych liści szczawiku
- Można po połowie wymieszać z rukolą czy rukwią wodą
- 80 g serka śmietankowego bądź zmiksowanego twarożku
- parę kropli mleka
- szczypta soli i pieprzu
Umyte, wysuszone zioła rwiemy na duże kawałki.
Mieszamy z serkiem i solą
Dodajemy trochę mleka by uzyskać kremową miękkość
Lemoniada
Gotujemy świeże listki w wodzie.
Schładzamy lodem
Dosładzamy do smaku miodem.
Świetnie gasi pragnienie.
Pesto ze szczawiku
- 3 ząbki czosnku,
- co najmniej ½ szklanki świeżych listków
- ½ łyżeczki soli kamiennej
- łyżka oliwy z oliwek
Blendujemy składniki na gładką konsystencję.
Pesto ma wyjątkowy smak i walory zdrowotne.
Znakomity dodatek do makaronu, kanapek i sałatek.
Przepisy dr. Różanskiego
Sposoby podawania:
- świeże ziele szarpane
- nalewka na świeżym rozdrobnionym zielu (1:5 na wódce)
- macerat ze świeżego ziela (wytrawianie rozdrobnionego wodą przegotowaną lub zdrojową przez 4-6 godzin).
- nalewka pobudza krążenie krwi wieńcowe (5-10 ml nalewki 1-2 razy dziennie)
- może wpływać wzmacniająco na siłę skurczu mięśnia sercowego i zapobiegać kołataniu serca
ludzie kochani może ja jestem nie z tej epoki co to jest „dymka wraz z cebulą” ???? Dymka przecie to cebula? O co tu chodzi: 1 cały dymka wraz z cebulą drobno posiekana
3 lub pomidory gruntowe
jakie trzy lub pomidory ????